Kleszcze u dziecka to typowo wiosenny i letni problem. Kleszcze to niepozorne pajęczaki, które zazwyczaj swoją wielkością nie przekraczają 15 mm. Jednak szkody, jakie mogą wyrządzić ludzkiemu organizmowi, są bardzo groźne.
Polacy zdają sobie sprawę z zagrożeń, jakie choroby przenoszone przez kleszcze za sobą niosą. Szczególnie obawiajmy się pojawienia kleszcza u dziecka i tego, jak młody organizm zareaguje na ewentualne komplikacje. Pajęczaki te przenoszą cztery rodzaje chorób.
Spis treści:
- Choroby, które roznoszą kleszcze - kleszczowe zapalenie mózgu
- Borelioza - choroba wywołana przez kleszcze
- Anaplazmoza też jest chorobą roznoszoną przez kleszcze
- Babeszjoza - odkleszczowa choroba zwierząt i ludzi
- Jak usunąć kleszcza u dziecka?
- Co robić, by dziecko nie zostało ukąszone przez kleszcza?
Zobacz, co musisz wiedzieć o boreliozie
Choroby, które roznoszą kleszcze - kleszczowe zapalenie mózgu
- Kleszczowe zapalenie mózgu jest najgroźniejszą spośród wszystkich czterech chorób przenoszonych przez te pajęczaki. Dotyczy bowiem ośrodkowego układu nerwowego i w pewnym procencie może przebiegać bardzo dramatycznie - ostrzega prof. Joanna Zajkowska z Kliniki Chorób Zakaźnych i Neuroinfekcji Uniwersyteckiego Szpitala Klinicznego w Białymstoku.
Kleszcz u dziecka może powodować kleszczowe zapalenie mózgu nie tylko przez ukąszenie. Chorobą można zarazić się również, wypijając zakażone mleko kozie i krowie. Nawet jednomilimemetrowa larwa pajęczaka może spowodować zakażenie. Choroba może mieć różne objawy.
Kleszczowe zapalenie mózgu ma dwa etapy. Dwie trzecie pacjentów przechodzi tylko przez pierwszą - znacznie łagodniejszą fazę. Rozwija się ona od 7 do 14 dnia po ukąszeniu przez pajęczaka.
Kleszcz u dziecka, i u dorosłego, powoduje na tym etapie następujące objawy: ból głowy, gorączkę, kaszel, bóle mięśniowe, biegunkę, powiększenie węzłów chłonnych. Kleszczowe zapalenie mózgu w pierwszej fazie trudno więc rozpoznać, ponieważ podobne objawy towarzyszą także innym chorobom.
U jednej trzeciej pacjentów choroba rozwija się i przechodzi w groźniejszą drugą fazę. Osoby te cierpią na podobne objawy, co chorzy w pierwszym etapie, ale pojawiają się również inne dolegliwości: duża senność lub odwrotnie - bezsenność, dreszcze, drgawki, przeczulica, podwójne widzenie, a nawet niedowłady. Niektóre osoby zapadają w śpiączkę.
Kleszczowe zapalenie mózgu u dzieci ma łagodniejszy przebieg i lepsze rokowania. Nie da się jednak przewidzieć, u których osób choroba przyjmie groźniejszą postać.
Czytaj: Ugryzienie kleszcza a ciąża – czy istnieje ryzyko wystąpienia boreliozy u dziecka?
Choroby przenoszone przez kleszcze: jak się przed nimi bronić?
Borelioza - choroba wywołana przez kleszcze
O borelizozie w ostatnich latach zaczęto mówić coraz więcej. Choć choroba jest znana dopiero od lat 80. XX wieku, wiadomo już, w jaki sposób kleszcz zaraża człowieka. Kleszcz ssie i tłoczy ludzką krew, a przez to zakaża swojego nosiciela drobnoustrojami, przede wszystkim krętkiem.
Kleszcz u dziecka i u dorosłego staje się zauważalny po około 2 dniach od wbicia się w skórę, więc przez te 2 dni zdąży już wprowadzić do ludzkiego organizmu zakażenie.
Borelioza u dzieci daje różne objawy, w zależności od postaci, którą przyjmie. Wyróżniamy trzy ich rodzaje. Pierwszy z nich - boreliozę wczesną zlokalizowaną można poznać po objawach skórnych.
Właściwy temu rodzajowi choroby jest rumień wędrujący, który jednak nie pojawia się w każdym przypadku. To rozszerzająca się plama, jaśniejsza w środku, można ją dostrzec od tygodnia do trzech tygodni po ukąszeniu przez kleszcza.
Osoby chore na boreliozę wczesną zlokalizowaną mogą się również skarżyć na bóle głowy, gorączkę, mogą mieć powiększone węzły chłonne.
Kolejny rodzaj - borelioza wczesna rozsiana ma również inne, oprócz skórnych, objawy: neurologiczne - zapalenie mózgu, zapalenie nerwu twarzowego oraz reumatologiczne - zapalenie stawów.
Natomiast borelioza późna rozsiana - trzeci rodzaj choroby powstałej na skutek pojawienia się kleszcza u dziecka i dorosłego - nawet do 10 lat po zakażeniu objawia się zanikowymi zmianami skóry.
Anaplazmoza też jest chorobą roznoszoną przez kleszcze
Anaplazmoza jest bardzo rzadko diagnozowaną chorobą odkleszczową - zdecydowanie częściej dowiadujemy się, że cierpimy na boreliozę lub kleszczowe zapalenie mózgu.
Anaplazmozę powodują nimfy, czyli niedojrzałe formy kleszcza (stadium między larwą a formą dojrzałą), które potrzebują krwi, by dorosnąć. To bardzo trudna do wykrycia przypadłość - aż u 2/3 chorych przebiega bowiem bezobjawowo.
U pozostałych osób występują bardzo niecharakterystyczne objawy, które można pomylić z grypą: kaszel, wysoka temperatura, ból głowy, pocenie się, . Czasem pojawiają się również nudności, bóle brzucha, a także zapalenie płuc czy niewydolność nerek.
Kleszcz u dziecka i u osoby dorosłej, który spowodował anaplazmozę, może nawet doprowadzić do śmierci danej osoby. Śmiertelność w wyniku tej choroby wynosi od 2 do 10 procent. Zgon zostaje spowodowany wykrzepianiem wewnątrznaczyniowym, prowadzącym do zamknięcia naczyń i blokady przepływu krwi.
Babeszjoza - odkleszczowa choroba zwierząt i ludzi
Babeszjoza częściej występuje u zwierząt, ale jest spotykana i u ludzi. Jest chorobą często występującą z boreliozą - żeby odpowiednio wyleczyć boreliozę, najpierw trzeba zwalczyć babeszjozę.
Choroba nie pojawia się często i daje niecharakterystyczne objawy, które łatwo pomylić z przeziębieniem: gorączkę, dreszcze, złe samopoczucie. Najczęściej pojawiają się do 6 tygodni od ukąszenia, ale mogą się ujawnić dopiero później.
W szczególnie groźnych przypadkach chorobie towarzyszą dreszcze, powiększenie wątroby, śledziony, a morfologia krwi wykazuje leukopenię, niedokrwistość oraz małopłytkowość.
Jak usunąć kleszcza u dziecka?
Jeśli zauważysz kleszcza u dziecka, możesz sama go usunąć z jego ciała. Im szybciej to zrobisz, tym mniejsze jest ryzyko zakażenia. Powstaje pytanie, jak wyjąć kleszcza?
Weź pęsetę, spróbuj złapać pajęczaka jak najbliżej skóry i pewnym ruchem złap go za główkę i wyciągaj do góry. Wybierz jak najbardziej zakrzywioną pęsetę.
Zamiast pęsety możesz użyć specjalnych przyrządów do usuwania kleszczy, dostępnych w aptekach. Są one łatwe w użyciu i nie pozostawiają fragmentów kleszcza w ciele.
Trzymając kleszcza po usunięciu w pęsecie, przyjrzyj się, czy został wyciągnięty cały. Jeśli nie, pozostałe jego fragmenty wyjmij w ten sam sposób. Po usunięciu kleszcza u dziecka zmiażdż go nogą - będziesz mieć pewność, że został zabity. Kleszcze potrafią przetrwać nawet bez dostępu tlenu i wody. Miejsce, z którego kleszcz został wyciągnięty, zdezynfekuj wodą utlenioną lub spirytusem.
Warto także wiedzieć, w jaki sposób NIE usuwać kleszcza u dziecka:
- Nie smaruj miejsca, w którym jest kleszcz żadnymi tłuszczami. Kleszcz zacznie wymiotować i ryzyko zakażenia będzie jeszcze większe.
- Łap kleszcza tylko za główkę, złapanie za brzuch grozi jego pęknięciem i rozprzestrzenieniem się zakażenia.
- Nie usuwaj kleszcza z ciała rękami - istnieje duże ryzyko, że nie wyciągniesz całego pajęczaka, a jego części pozostaną w ciele.
Co robić, by dziecko nie zostało ukąszone przez kleszcza?
- Tzw. działania niespecyficzne, czyli stosowanie repelentów, ubranie z długim rękawem, czapka, nie gwarantują ochrony przed pojawieniem się kleszcza u dziecka i u dorosłego - dodaje prof. Joanna Zajkowska.
Nie znaczy to jednak, że nie należy ich stosować. Przeczytaj, jakie sposoby pomogą ci uniknąć zakażenia chorobami przenoszonymi przez te pajęczaki. Należy podjąć następujące środki ostrożności i wybierać takie rozwiązania jak:
- Długie ubrania i nakrycie głowy, które na pewno zmniejszą ryzyko ukąszenia przez kleszcza, jednak nie zminimalizują go całkowicie. Najlepiej dobierać jasne kolory ubrań, by, gdyby kleszcz się na nich znalazł, łatwiej było go zauważyć i usunąć z odzieży.
- Przed każdym spacerem z dzieckiem, a także regularnie w jego trakcie, spryskuj je repelentami przeznaczonymi specjalnie do zapobiegania pojawienia się kleszcza u dziecka. Na rynku dostępne są specjalne spraye, płyny, kremy. Repelenty należy nanosić najczęściej co 3-4 godziny. Czas ich działania zależy od konkretnego preparatu.
- Przed spacerem z dzieckiem zamontuj w jego wózku moskitierę, która utrudni kleszczowi dostanie się do środka.
- Kleszcze najchętniej kąsają rano i popołudniami, więc na spacer wybieraj się w godzinach okołopołudniowych.
- Pamiętaj, że kleszcze znajdują się nie tylko w gęstych lasach, ale również miejskich parkach, a nawet w trawie czy krzakach, w zaroślach, nad rzekami. Najlepiej unikać więc chodzenia bezpośrednio po nich - wybieraj wyznaczone w ich pobliżu ścieżki.
- Pewnym zabezpieczeniem przed kleszczowym zapaleniem mózgu jest specjalne szczepienie, które kosztuje około 70-130 zł. Należy wykonać trzy takie szczepienia. Można je podawać dzieciom, które ukończyły 1. rok życia. Szczepionka zapewnia niemal 100-procentową ochronę przed kleszczowym zapaleniem mózgu.
