Pogrypowe zapalenie mięśnia sercowego u dzieci

Pogrypowe zapalenie mięśnia sercowego pojawić się może w dowolnym wieku. Najczęściej zapalenie mięśnia sercowego występuje u młodych dorosłych, ale może pojawić się również u niemowląt i dzieci.

Dokładna częstość występowania pogrypowego zapalenia mięśnia sercowego jest ciężka do oszacowania przede wszystkim ze względu na to, że u wielu chorych choroba przebiega bez wyraźnych objawów i zwyczajnie nie jest im stawiana diagnoza.

Spis treści:

1. Jaki jest związek pomiędzy grypą a zapaleniem mięśnia sercowego?
2. Co dokładnie dzieje się w sercu w przypadku jego zapalenia?
3. Jakie mogą być objawy zapalenia mięśnia sercowego?
4. Jakie badania wykonywane są przy podejrzeniu zapalenia mięśnia sercowego?
5. Na czym polega leczenie zapalenia mięśnia sercowego?
6. Jakie są rokowania pacjentów z zapaleniem mięśnia sercowego?
7. Czy można jakoś zapobiegać zapaleniu mięśnia sercowego?

Jaki jest związek pomiędzy grypą a zapaleniem mięśnia sercowego?

W sercu człowieka wyróżnia się trzy warstwy, którymi są osierdzie, śródsierdzie oraz wsierdzie. Wszystkie z wymienionych mogą zostać objęte rozmaitymi procesami patologicznymi – np. wtedy, gdy w obrębie śródsierdzia dojdzie do rozwinięcia się procesu zapalnego, występować u chorych może zapalenie mięśnia sercowego.

W różnych rejonach świata odmienne problemy odpowiadają za występowanie zapalenia mięśnia sercowego. W naszym rejonie świata – czyli w Europie – schorzenie najczęściej spowodowane jest przez zakażenia wirusowe.

Wśród wirusów, którymi zakażenie może być przyczyną zapalenia mięśnia sercowego, wymieniane są przede wszystkim: wirus różyczki, Coxsackie, parwowirus B19, wirus zapalenia wątroby typu C, adenowirusy, wirus EBV.

Wśród  patogenów, które mogą być związane z zapaleniem mięśnia sercowego poczesne miejsce zajmuje również wirus grypy. Zagadnienie to zasługuje jednak na wyszczególnienie, ponieważ jednym z możliwych i jednocześnie groźniejszych powikłań po grypie, tej częstej w sezonie jesienno-zimowym infekcji może być właśnie pogrypowy stan zapalny mięśnia sercowego.

Pewne grupy pacjentów są szczególnie zagrożone wystąpieniem tego powikłania – mowa tutaj przede wszystkim o dzieciach, ale też osobach starszych i pacjentach z upośledzeniem odporności oraz o osobach cierpiących na jakieś choroby przewlekłe (np. na cukrzycę czy niewydolność serca).

Między innymi właśnie ze względu na zagrożenie rozwinięciem się pogrypowego zapalenia mięśnia sercowego, przy zachorowaniu na grypę konieczne jest po prostu odwiedzenie lekarza i postępowanie zgodnie z jego zaleceniami, m.in. dotyczącymi tego, że w czasie choroby należy po prostu odpoczywać.

Co się dzieje w przypadku pogrypowego zapalenia mięśnia sercowego?

Pacjentów zadziwiać może to, że pomiędzy grypą a zapaleniem mięśnia sercowego może istnieć jakikolwiek związek. Można go jednak dość szybko wyjaśnić.

Otóż w przypadku różnego rodzaju zakażeń w organizmie toczy się reakcja zapalna, mająca na celu zwalczyć patogen – może ona jednak stawać się nadmierna i ostatecznie dochodzić może do tego, że stan zapalny pojawi się niekoniecznie tam, gdzie powinien, czyli właśnie np. w obrębie serca.

W takim przypadku tkanka mięśnia sercowego może podlegać infiltracji przez różne komórki układu odpornościowego (np. przez limfocyty, makrofagi czy komórki NK) – komórki te wydzielają różnego rodzaju mediatory stanu zapalnego, które mogą uszkadzać komórki serca i przez to właśnie u chorych pojawiać się mogą objawy zapalenia mięśnia sercowego.

Jakie mogą być objawy pogrypowego zapalenia mięśnia sercowego?

Zapalenie mięśnia sercowego może przebiegać bardzo różnorodnie – zdarza się, że pacjent doświadcza dolegliwości o tak niewielkim nasileniu, że nawet nie zdaje on sobie sprawy z tego, że doszło u niego do tej choroby.

Istnieje jednak i możliwość, że u chorego wystąpią wyraźnie nasilone objawy zapalenia mięśnia sercowego, którymi mogą być:

• ból w klatce piersiowej (zazwyczaj określany przez pacjentów jako kłujący),
• duszność,
• kołatanie serca,
• gorączka,
• uczucie zmęczenia,
• obrzęki (szczególnie w okolicy kończyn dolnych).

Poza dolegliwościami związanymi z samym sercem, u chorych występować mogą również i objawy związane z przyczyną wystąpienia zapalenia mięśnia sercowego, którymi mogą być m.in. bóle mięśni, stawów i głowy, ból gardła czy biegunka i bóle brzucha.

Jakie badania wykonywane są przy podejrzeniu zapalenia mięśnia sercowego?

Nagłe pojawienie się takich dolegliwości, jak silny ból w klatce piersiowej czy duszność, zdecydowanie wymagają skonsultowania się z lekarzem.

Zazwyczaj w takich sytuacjach rzadko w pierwszej kolejności za przyczynę dolegliwości chorego uznawane jest zapalenie mięśnia sercowego – przede wszystkim konieczne staje się najpierw wykluczenie innych schorzeń, które mogą przebiegać podobnie, takich jak np. zawał serca.

Wśród badań, które mogą być zlecane wtedy pacjentom, wymienić można:

• badanie elektrokardiograficzne (EKG),
• badania laboratoryjne (np. morfologia krwi umożliwia wykrycie leukocytozy, czyli podwyższonego poziomu białych krwinek, istotne są również oznaczenia sercowych troponin czy wykładników stanu zapalnego, takich jak m.in. CRP),
• badanie echokardiograficzne (ECHO serca – dzięki niemu możliwe jest m.in. wykazanie zaburzeń kurczliwości serca związanych z zapaleniem mięśnia sercowego),
• rezonans magnetyczny serca (badanie umożliwiające wykazanie obecności zmian o charakterze zapalnym w sercu chorego),
• biopsja mięśnia sercowego (badanie obecnie rzadko wykonywane przy podejrzeniu infekcyjnego zapalenia mięśnia sercowego, dzięki niemu możliwe jest jednak bezpośrednie stwierdzenie obecności komórek zapalnych w obrębie serca).

Na czym polega leczenie pogrypowego zapalenia mięśnia sercowego?

Zapalenie mięśnia sercowego najczęściej związane jest z chorobami wywoływanymi przez wirusy, które leczy się objawowo – podobnie jest z leczeniem stanu zapalnego w sercu. Najważniejszy w tym przypadku jest odpoczynek – ogólnie chorym zalecane jest powstrzymanie się od wzmożonej aktywności (m.in. od wysiłku fizycznego) nawet przez sześć miesięcy od zachorowania.

W razie znacznych zaburzeń czynności serca, chorym podawane mogą być leki wspierające jego pracę, takie jak np. środki z grupy inhibitorów konwertazy angiotensyny (ACEI) czy diuretyki (środki moczopędne).

Leczenie przyczynowe w zapaleniu mięśnia sercowego również jest jednak możliwe – wykorzystywać je można m.in. wtedy, gdy problem wystąpi na skutek boreliozy czy tocznia (w takich przypadkach pacjentom podawane są przede wszystkim środki ogólnie wykorzystywane w terapii tych schorzeń – chociażby w przebiegu boreliozy wykorzystywane są antybiotyki).

U zdecydowanej większości chorych – po krótszym lub dłuższym czasie – dochodzi do całkowitego ustąpienia stanu zapalnego w sercu i do wyzdrowienia. Zdarza się jednak, że choroba przebiega ciężej i doprowadza do konieczności zastosowania leczenia zabiegowego (np. do wprowadzenia pacjentowi urządzenia wspomagającego pracę jego serca).

Istnieje również i możliwość – szczególnie w sytuacji, gdy pacjent zbagatelizował swoje objawy i żadna terapia nie została u niego wdrożona – że dojdzie do tak znacznego uszkodzenia komórek mięśnia sercowego, że ostatecznie konieczne będzie przeprowadzenie u pacjenta przeszczepu serca.

Jakie są rokowania pacjentów z zapaleniem mięśnia sercowego?

Jednoznacznie nie można określić rokowań chorych na zapalenie mięśnia sercowego – wszystko zależy od tego, jaka dokładnie jest przyczyna tego problemu.

Jak już jednak wspomniano wyżej, przeważająca większość osób, u których pojawi się to schorzenie, całkowicie zdrowieje – aby zmaksymalizować swoje szanse na pełen powrót do zdrowia, pacjenci muszą zwyczajnie pamiętać o tym, aby przez kilka miesięcy od zachorowania nie przeforsowywać nadmiernie swojego organizmu.

Czy można jakoś zapobiegać pogrypowemu zapaleniu mięśnia sercowego?

Całkowicie zapobiec zapaleniu mięśnia sercowego zwyczajnie się nie da, istnieją jednak sposoby na to, aby zminimalizować ryzyko tego schorzenia. Przede wszystkim konieczne są próby zapobiegania infekcjom – pomocne w tym bywają szczepienia, ale i zdrowa dieta, unikanie przebywania w zatłoczonych miejscach w czasie dużego rozpowszechnienia infekcji czy też i dbałość o zwyczajne, częste mycie rąk.

Bardzo ważne jest również to, aby nie bagatelizować infekcji i to nawet tych pozornie błahych, takich jak np. przeziębienie. W przypadku zachorowania powinno się zadbać o siebie i zamiast biec jak co dzień do pracy, udać się do lekarza, a potem pozostać przez niezbędny czas w domu.

Zaniedbana infekcja, przy której nie zastosowano żadnego leczenia ani pacjent nie zdecydował się na czas choroby pozostać w domu, może zakończyć się wystąpieniem właśnie poważnej choroby, którą jest zapalenie mięśnia sercowego.

Czytaj: Grypa żołądkowa u dzieci - czy można jej zapobiegać?

Jakie leki na grypę u dziecka i dlaczego nie antybiotyk?

Morfologia krwi u dziecka - interpretacja wyników badań krwi, normy, przekroczenia

Badanie serca u noworodka: na czym polega?

Wrodzone wady serca u dzieci

Grypa u niemowlaka. Dlaczego grypa u małych dzieci jest groźna?