Rodzajów kaszlu jest wiele. Nawet osoba nie będąca lekarzem potrafi rozpoznać kaszel suchy, mokry czy szczekający. Dla lekarza rozpoznanie rodzaju kaszlu jest kluczowe, ponieważ od tego zależy wybór sposobu leczenia. Dlatego zanim maluchowi poda jakiekolwiek leki, zawsze najpierw zastanawia się, z jakim rodzajem kaszlu mamy w ogóle do czynienia.
Zobacz, jakie są rodzaje kaszlu, jakie są ich przyczyny i jak się leczy kaszel mokry, a jak kaszel suchy czy krtaniowy.
Spis treści:
- Jakie są rodzaje kaszlu?
- Skąd się bierze kaszel suchy?
- Skąd się bierze kaszel mokry?
- Skąd się bierze kaszel alergiczny?
- Skąd się bierze krtaniowy?
- Skąd się bierze kaszel psychogenny?
- Jak rozpoznać rodzaj kaszlu?
Jakie są rodzaje kaszlu?
Kaszel – choć zazwyczaj uznajemy go za bardzo uciążliwy problem – tak naprawdę odgrywa bardzo ważną i pozytywną rolę. Jego zadaniem jest bowiem ochrona układu oddechowego przed dostaniem się do niego rozmaitych ciał obcych, m.in. różnych zanieczyszczeń – wtedy, gdy takowe znajdą się w drogach oddechowych, dzięki kaszlowi mogą one zostać z nich usunięte.
Sporadycznie pojawiający się kaszel nikogo raczej nie niepokoi, inaczej jest już jednak wtedy, gdy problem ten dręczy pacjenta przez dłuższy czas. Osoby, które ciągle kaszlą, ale i rodzice kaszlących dzieci, poszukują wtedy metod pozwalających rozprawić się z tą dolegliwością. Warto pamiętać, że sposób leczenia zależy od rodzaju kaszlu.
Lekarze dzielą kaszel pod rożnym kątem. Podstawowy podział wyróżnia różne rodzaje kaszlu na podstawie czasu utrzymywania się u pacjenta tej przykrej dolegliwości.
- O kaszlu ostrym można mówić wtedy, gdy trwa on krócej niż 3 tygodnie.
- Kaszel podostry stwierdzić można w sytuacji utrzymywania się go przez 3 do 8 tygodni
- Gdy kaszel u pacjenta występuje dłużej niż przez 8 tygodni, rozpoznać można już kaszel przewlekły.
Dużo istotniejszym podziałem kaszlu jest jednak ten, w którym pod uwagę brane są przyczyny kaszlu u chorego. W takim ujęciu wyróżniane są:
- kaszel suchy,
- kaszel mokry,
- kaszel alergiczny,
- kaszel krtaniowy,
- kaszel psychogenny.
W leczeniu każdego typu kaszlu najistotniejsze jest skupienie się na jego przyczynie – u osób cierpiących na astmę pomagać mogą leki rozszerzające oskrzela czy środki przeciwzapalne, w przypadku zakażeń bakteryjnych niezbędne bywa z kolei przyjmowanie antybiotyków.
Poza oddziaływaniami skupionymi na źródle problemu, pacjentom potrzebne jest jednak zazwyczaj również i leczenie objawowe, które doprowadzi do zmniejszenia nasilenia lub do całkowitego ustąpienia kaszlu – bywa ono jednak różne w zależności od tego, jakiego konkretnie rodzaju kaszlu doświadcza pacjent.
Skąd się bierze kaszel suchy?
Kaszel suchy (inaczej nieproduktywny) jest kaszlem, któremu nie towarzyszy odkrztuszanie żadnej wydzieliny. Może on jednak i tak być bardzo uciążliwy dla chorego – zdarza się bowiem, że przebiega on w postaci długotrwałych napadów, podczas których pacjentowi ciężko nabrać powietrza.
Podstawową przyczyną suchego kaszlu są infekcje (szczególnie wirusowe) – problem pojawiać się może zwłaszcza na początku tychże schorzeń. Suchy kaszel występować może jednak również i u osób palących papierosy czy u pacjentów cierpiących na astmę.
Czasami problem ten pojawia się jako skutek uboczny zażywanych leków – przykładem preparatów, które mogą prowadzić do suchego kaszlu, są leki hipotensyjne (stosowane w leczeniu nadciśnienia tętniczego) z grupy inhibitorów konwertazy angiotensyny. Suchy kaszel u dzieci może być natomiast powiązany z aspiracją jakiegoś ciała obcego do dróg oddechowych.
W objawowym leczeniu kaszlu suchego wykorzystywane mogą być środki przeciwkaszlowe, takie jak np. dekstrometorfan, kodeina czy butamirat.
Skąd się bierze kaszel mokry?
Kaszel mokry (zwany także kaszlem produktywnym) charakteryzuje się tym, że cierpiąca na niego osoba odkrztusza różnego rodzaju wydzielinę. Podstawową przyczyną tego problemu są infekcje bakteryjne (np. zapalenie płuc), czasami dochodzi do niego również i u osób zmagających się z zakażeniem wirusowym (w takim przypadku kaszel mokry może stanowić konsekwencję nadkażenia bakteryjnego).
Wśród innych przyczyn tego rodzaju kaszlu wymienia się przewlekłą obturacyjną chorobę płuc oraz mukowiscydozę. Pojawiać się on może także u osób, które przez dłuższy czas mają jakieś ciało obce w drogach oddechowych.
Leczenie kaszlu mokrego jest całkiem inne niż leczenie kaszlu suchego – w jego bowiem przypadku niewskazane jest zażywanie środków przeciwkaszlowych. Stosowane są tutaj leki, które wspomagają usuwanie wydzieliny z dróg oddechowych – przykładami takowych są acetylocysteina, bromheksyna i ambroksol.
Należy tutaj jednak pamiętać o tym, aby środków tych nie stosować wieczorem – skutkować to może nieprzespaną nocą, ponieważ zbyt późno zastosowane leki mukolityczne mogą wzmagać kaszel w nocy.
Skąd się bierze kaszel alergiczny?
Kaszel alergiczny, jak sama nazwa wskazuje, powiązany jest z różnymi uczuleniami. Typowo pojawia się on u osób zmagających się z alergiami wziewnymi, może on jednak wystąpić również i u tych osób, które mają jakąś alergię pokarmową.
Charakterystyczne dla tego rodzaju kaszlu jest to, że jest on zazwyczaj kaszlem suchym i towarzyszą mu inne objawy uczulenia, takie jak np. łzawienie, przekrwienie spojówek, świąd skóry czy wyciek wodnistej wydzieliny z nosa.
Kaszel alergiczny leczy się tak, jak leczy się alergię – chorym pomagać mogą środki przeciwalergiczne (przede wszystkim preparaty przeciwhistaminowe).
Skąd się bierze kaszel krtaniowy?
Kaszel krtaniowy jest jednym z najgroźniejszych rodzajów kaszlu. Spotykany on jest przede wszystkim u dzieci i jego podstawową przyczyną jest podgłośniowe zapalenie krtani. Ze względu na to, że przypomina on szczekanie psa, nazywany on bywa również kaszlem szczekającym.
Do innych jego charakterystycznych cech należy długi czas utrzymywania się jego napadów, duszność wdechowa oraz pojawianie się charakterystycznego świstu wdechowego (określanego jako stridor).
Wystąpienie u dziecka kaszlu krtaniowego jest bardzo groźne – malec, u którego pojawi się ten problem, powinien pilnie zostać otoczony opieką przez lekarzy. Przed przyjazdem karetki czy zawiezieniem dziecka do szpitala, pomóc mu może stanięcie z nim przy szeroko otwartym oknie – chłodne powietrze może zmniejszyć obrzęk krtani.
W warunkach szpitalnych podawane są natomiast glikokortykosteroidy – leki, które również mogą doprowadzić do zmniejszenia stopnia obrzęku struktur krtani.
Czytaj: Syrop na kaszel dla dziecka: jak wybierać syrop na kaszel suchy i mokry
Niebezpieczne składniki w syropach na kaszel
Kaszel u niemowlaka: jak rozpoznać kaszel i jak pomóc dziecku
Przeziębienie czy alergia: jak rozpoznać, czy dziecko jest przeziębione, czy ma alergię?
Jakie są domowe sposoby na kaszel?
W leczeniu kaszlu jak najbardziej wykorzystywać można różne farmaceutyki, cenne bywają jednak również i rozmaite naturalne metody łagodzenia tej dolegliwości. Doświadczając kaszlu suchego czy też mokrego konieczna jest dbałość o odpowiednie nawodnienie organizmu – przy kaszlu suchym zmniejszy to podrażnienie błon śluzowych i ograniczy jego częstość, przy kaszlu mokrym picie płynów może rozrzedzać zalegającą w drogach oddechowych wydzielinę, co ułatwia jej usuwanie.
Zadbać warto też o nawilżenie powietrza w domu – suchość powietrza sprzyja bowiem napadom chociażby suchego kaszlu. W tym celu możliwe jest wykorzystanie specjalistycznych urządzeń nawilżających powietrze, ale i położenie zwyczajnej, wilgotnej szmatki na kaloryferze. Łagodząco na drogi oddechowe mogą wpływać również inhalacje na kaszel z rozmaitych olejków eterycznych.
Skąd się bierze kaszel psychogenny?
Dość ciekawym rodzajem kaszlu jest kaszel psychogenny. Ma on zazwyczaj charakter suchy i jego napady występują u pacjenta przez bardzo długi nawet czas. Typowe jest to, że nie pojawia się on w nocy czy wtedy, kiedy człowiek z kimś rozmawia. Charakterystyczne dla kaszlu psychogennego jest także to, że nasila się on przede wszystkim w stresujących pacjenta sytuacjach.
Jakie są przyczyny kaszlu psychogennego? Otóż pojawia się on zwykle u osób, które doświadczają w swoim życiu jakichś trudnych sytuacji. Osoby dorosłe mogą nabawić się tego problemu wtedy, kiedy mają one trudności w domu, w pracy czy w związku.
U dzieci kaszel psychogenny może rozwijać się z powodu stresu doświadczanego w szkole czy stresu związanego z ciągłym obserwowaniem rodzicielskich kłótni. Zdarza się nawet tak, że malec, który ma tego rodzaju kaszel z powodu trudności szkolnych, przed każdym wyjściem do swojej szkoły doświadcza bardzo silnych i uporczywych napadów kaszlu.
Leczenie kaszlu psychogennego jest całkowicie inne niż leczenie innych rodzajów kaszlu – otóż w jego przypadku konieczne jest skupienie się na rozwiązaniu dręczących pacjenta trudności natury psychologicznej, w czym pomóc może psychoterapia.
Jak rozpoznać rodzaj kaszlu?
Odróżnić kaszel suchy od kaszlu mokrego jest stosunkowo łatwo, ciężej bywa już z rozpoznaniem innych rodzajów kaszlu. Zawsze należy skupić się na tym, czy pacjent odkrztusza jakąś wydzielinę, konieczne jest też przyjrzenie się temu, czy chory doświadcza – poza kaszlem – jakichś innych jeszcze dolegliwości.
Podkreślić tutaj należy to, że zawsze powinno się poszukiwać przyczyny kaszlu – oddziaływania lecznicze skierowane ku niej są najważniejsze, ponieważ to właśnie one umożliwiają doprowadzenie do ustąpienia przykrej dolegliwości.
W tym celu wykonywane mogą być różne badania – czasami wystarcza sam wywiad lekarski i badanie przedmiotowe (np. osłuchiwanie klatki piersiowej), aby stwierdzić np. infekcję wirusową, w innych przypadkach (np. przy podejrzeniu zapalenia płuc czy aspiracji ciała obcego) konieczne może być natomiast np. wykonanie badań obrazowych, takich jak chociażby RTG klatki piersiowej.
