Spis treści
- Czym są szczepionki skojarzone?
- Jakie są zalety takich szczepionek?
- Czy szczepionki skojarzone mają wady?
- Jaka jest cena szczepionek skojarzonych?
- Czy szczepienia skojarzone obarczone są większym ryzykiem wystąpienia NOP?
- Jaka jest skuteczność takich szczepionek?
Jak to więc jest ze szczepionkami skojarzonymi: warto się nimi zainteresować, czy może jednak lepiej korzystać z tych szczepionek, które są refundowane? Decyzja należy do rodziców.
Z artykułu dowiesz się:
- Czym są szczepionki skojarzone?
- Jakie są zalety takich szczepionek?
- Czy szczepionki skojarzone mają wady?
- Jaka jest cena szczepionek skojarzonych?
- Czy szczepienia skojarzone obarczone są większym ryzykiem wystąpienia NOP?
- Jaka jest skuteczność takich szczepionek?
Szczepienia od lat wzbudzają wiele kontrowersji, w ostatnim jednak czasie słyszy się o nich zdecydowanie więcej. Powodem takiej sytuacji jest to, że niestety coraz więcej rodziców odmawia szczepienia swoich dzieci, co stwarza zagrożenie wystąpieniem epidemii różnych chorób zakaźnych (m.in. odry).
Tematyka związana ze szczepieniami jest wyjątkowo szeroka. Uwagę wzbudzają przede wszystkim różne niepożądane odczyny poszczepienne czy związek pomiędzy szczepieniami a autyzmem.
W przypadku obu z wymienionych aspektów zainteresowanie nimi jest zdecydowanie przesadzone – niepożądane odczyny poszczepienne (szczególnie te najpoważniejsze) występują rzadziej, niż można przypuszczać, z kolei teoria, że szczepienia mogą prowadzić do autyzmu, została już dawno obalona.
Rodzice – zamiast zastanawiać się czy w ogóle szczepić dziecko – powinni raczej pomyśleć o tym, czym je szczepić. Możliwości są dwie: można skorzystać z refundowanych szczepień, ale dostępne są też inne, płatne szczepionki skojarzone.
I nie chodzi wcale o szczepienia zalecane, ale o szczepienia obowiązkowe, do których można wykorzystać preparaty inne, niż te standardowo używane. Mowa o szczepionkach skojarzonych - na przykład 6w1 lub 5w1.
Dowiedz się więcej o szczepionkach 5 w 1 i szczepionkach 6 w 1
Czym są szczepionki skojarzone?
Jeżeli szczepionka jest nazywana skojarzoną, oznacza to tyle, że jedna szczepionka ma zapewniać odporność przed kilkoma różnymi patogenami i chorobami przez nie wywoływanymi. Dostępne są dwa rodzaje szczepionek skojarzonych: szczepionka 5w1 oraz szczepionka 6w1.
Szczepionka 6 w 1 ma za zadanie wytwarzać odporność przeciwko:
- błonicy,
- tężcowi,
- krztuścowi,
- zakażeniom wywoływanym przez bakterie Haemophilus influenzae typu B (Hib),
- polio
- WZW B.
Z kolei zaś szczepionka 5 w 1, jak łatwo można się domyślić, jest „uboższa” od powyżej opisanej szczepionki 6 w 1 o jeden komponent - nie zapewnia odporności na wirusowe zapalenie wątroby typu B.
Jakie są zalety takich szczepionek?
Szczepienie skojarzone zapewniać ma odporność nie przed jedną, a przed kilkoma różnymi chorobami. Główną zaletą jest tu fakt, że szczepionki skojarzone dają możliwość znacznego ograniczenia (nawet trzykrotnego) liczby wkłuć wykonywanych u dziecka.
Standardowo malec (pomijając szczepienie przeciwko gruźlicy i przeciwko WZW B w pierwszej dobie życia oraz szczepienie przeciwko pneumokokom) otrzymuje przed drugim rokiem życia 14 zastrzyków.
W przypadku szczepionek 6 w 1 ilość iniekcji w tym samym czasie życia sięga 5, natomiast przy szczepieniu malucha z wykorzystaniem szczepionek 5 w 1, dziecko przed swoimi drugimi urodzeniami będzie miało wykonanych łącznie 7 zastrzyków.
O tym, że ograniczenie ilości wkłuć można uznać za zaletę szczepionek skojarzonych, prawdopodobnie nie trzeba nikogo przekonywać. Zastrzyki mogą wzbudzać niepokój i obawy w dziecku (w końcu to właśnie strach na myśl o strzykawce stanowi podstawową przyczynę niechęci malucha do lekarzy), ale i w rodzicach – wielu opiekunów odczuwa dyskomfort w sytuacji, kiedy widzi, jak przestraszone jest ich dziecko.
Czytaj: Kalendarz szczepień - aktualne szczepienia obowiązkowe i zalecane
Szczepienia skojarzone to nie tylko mniejsza liczba zastrzyków, ale i mniejsza liczba wizyt u lekarza. Rodzice, którzy zdecydują się na szczepienie 6 w 1, nie zaoszczędzą co prawda pieniędzy, ale mogą już zaoszczędzić czas. W przypadku szczepień refundowanych i szczepień 5 w 1, w 7. miesiącu życia dziecka odbywa się szczepienie przeciwko WZW B.
Tymczasem przy szczepionce 6 w 1, komponent zapewniający odporność przeciwko WZW B podawany jest razem z innymi składnikami tego szczepienia podczas wizyty u lekarza w 5.-6. miesiącu życia dziecka. Teoretycznie jest to tylko jedna wizyta u lekarza mniej, może to jednak zaoszczędzić rodzicom nie tylko czas, ale i zmniejszyć niepokój malucha związany z przekraczaniem progu lekarskiego gabinetu.
Mniejsza ilość zastrzyków związana ze stosowaniem szczepionek skojarzonych i wynikająca z tego oszczędność czasu zdecydowanie nie jest jednak jedyną zaletą tychże szczepionek. W przypadku jednej z nich szczególnie warto przyjrzeć się zawartemu w niej komponentowi.
W szczepieniach przeciwko krztuścowi, które są refundowane, zawarty jest tzw. pełnokomórkowy antygen krztuśca, z kolei w szczepionkach skojarzonych znajduje się tzw. antygen bezkomórkowy.Oba z nich są skuteczne w przypadku zapewniania ochrony przed zachorowaniem na krztusiec, jednakże drugi z wymienionych rodzajów antygenów – bezkomórkowy – jest lepiej tolerowany przez dziecięce organizmy i doprowadza do mniejszej ilości niepożądanych odczynów poszczepiennych.
Sprawdź: Dlaczego warto szczepić dzieci?
Czy szczepionki skojarzone mają wady?
Zalety zaletami, szczepionki skojarzone nie są jednak całkowicie pozbawione wad. Przede wszystkim warto tutaj wspomnieć o kwestiach finansowych – za szczepienia te trzeba zapłacić z własnej kieszeni. Dla ludzi bardziej zamożnych ten aspekt może nie stanowić problemu, dla innych osób koszt szczepionek skojarzonych może być już jednak zbyt wysoki.
W sytuacji, kiedy nie dysponujemy wystarczającymi środkami finansowymi, może pojawiać się dylemat – czy rzeczywiście warto jest zapłacić za szczepienia skojarzone, czy może jednak korzystniej byłoby skorzystać ze szczepień refundowanych, a zaoszczędzone pieniądze przeznaczyć na któreś ze szczepień zalecanych w kalendarzu szczepień (które również nie są refundowane)?
Za inną wadę szczepień skojarzonych można uznać to, że jeżeli u dziecka po szczepieniu pojawi się jakiś odczyn poszczepienny, to nie będzie możliwe dowiedzenie się, który komponent szczepionki do niego doprowadził.
Jeżeli podawane są dziecku (nawet jednego dnia) trzy różne szczepionki, to wtedy wystąpienie np. obrzęku i zaczerwienienia w miejscu po jednym wkłuciu pozwala stwierdzić, która dokładnie szczepionka odpowiada za ten problem. W przypadku szczepionek skojarzonych dokonanie takiego odkrycia nie jest już możliwe.
Jaka jest cena szczepionek skojarzonych?
Za szczepionki skojarzone płacą rodzice, ale kupić je można dopiero po uzyskaniu na nie recepty. Szczepionka 5 w 1 kosztuje zwykle około 150 zł, z kolei cena szczepionki 6 w 1 sięga około 200 zł, a czasami nawet 300 zł.
Już koszt jednej dawki jest znaczny, a podawane są przecież ich cztery dawki – oznacza to, że w ciągu dwóch lat życia dziecka rodzice poniosą wydatki sięgające około 600 zł (szczepionka 5 w 1) lub nawet powyżej 1000 zł (szczepionka 6 w 1).
Czy szczepienia skojarzone obarczone są większym ryzykiem wystąpienia NOP?
Niepożądane odczyny poszczepienne stanowią główny argument przeciwników szczepień. Prawda jest taka, że różne dolegliwości mogą pojawić się po każdym szczepieniu, jednak nie zawsze muszą one budzić lęk rodziców.
Ból po ukłuciu, obrzęk w miejscu iniekcji czy nieznaczna gorączka (sięgająca około 37-38 stopni Celsjusza) zazwyczaj nie stanowią poważnego zagrożenia. Wymienione problemy zdarzają się najczęściej, inne – znacznie groźniejsze niepożądane odczyny poszczepienne – występują zdecydowanie rzadziej.
Poważnego stopnia niepożądany odczyn poszczepienny może jednak wystąpić – na jakie zaburzenia rodzice powinni zwracać szczególną uwagę? Za niepokojące można uznać objawy, które wystąpią w ciągu 4 tygodni od zaszczepienia dziecka, takie jak:
- drgawki,
- gorączka sięgająca 39-40 stopni Celsjusza,
- omdlenie, nieukojony płacz dziecka trwający powyżej 3 godzin,
- silne zaczerwienienie skóry lub wysypka,
- spadek napięcia mięśniowego.
Podejrzewać, że to właśnie szczepienie doprowadziło do któregoś z wymienionych problemów można zwłaszcza wtedy, kiedy wystąpi on w ciągu 2 dni od zaszczepienia dziecka. Innymi niepożądanymi dolegliwościami, które mogą wystąpić w późniejszym czasie od zastrzyku (zwykle sięgającym siedmiu dni), są zaburzenia przytomności oraz wyraźnie zauważalna zmiana zachowania u niemowlęcia (np. wyjątkowa apatia).
Omdlenia czy wysoką gorączkę stwierdzić jest dość łatwo – w tym przypadku, ale także zawsze wtedy, gdy rodzice mają wątpliwości i podejrzewają, że ich dziecko ma niepożądany odczyn poszczepienny, powinni pilnie udać się do lekarza.
Jaka jest skuteczność takich szczepionek?
Szczepionki skojarzone mają wiele zalet, mają swoje wady, jaka natomiast jest ich skuteczność? Szczepionki skojarzone są porównywalne do tych szczepień, które są refundowane – oba rodzaje szczepionek cechują się podobną skutecznością w zapobieganiu groźnym chorobom zakaźnym.
Co więc można zalecić rodzicom – poświęcanie środków finansowych na szczepionki skojarzone, czy może jednak szczepienie dzieci z wykorzystaniem szczepień refundowanych? Jednej, uniwersalnej rady po prostu nie ma – decyzję muszą podjąć sami rodzice, analizując m.in. to, czy rzeczywiście przekonują ich zalety szczepionek skojarzonych, a także to, czy stan ich portfela pozwala na samodzielne sfinansowanie ich kosztów.
Czytaj: Szczepienie dziecka z alergią - czy szczepić dziecko, które jest alergikiem?
