Spis treści
Jest ono łagodnym i częstym następstwem urazu mózgu, objawiającym się często pourazową utratą przytomności, trwającą zwykle krócej niż 1 h, czas utraty przytomności nie może jednak przekraczać 6 godzin. Potocznie używa się terminu wstrząs mózgu, jednak termin ten jest nieprawidłowy i w języku medycznym nie powinno się go używać.
Wstrząśnienie mózgu u dzieci - objawy
Wstrząśnienie mózgu u dzieci oprócz utraty przytomności może objawiać się także niepamięcią wsteczną (moment wypadku jest całkowicie wymazany z pamięci dziecka), nudnościami, wymiotami, tachy – lub bradykardią, bólem głowy, zaburzeniami równowagi, dezorientacją, opóźnioną reakcją słowną lub ruchową. Może pojawić się również niepamięć następcza – obejmuje czas od chwili urazu do momentu odzyskania pełnej i trwałej świadomości.
>> Urazy głowy u dzieci: co robić, by ich uniknąć? [WYWIAD z neurologiem dziecięcym]
Warto zwrócić uwagę, że pierwsze objawy wstrząśnienia mózgu mogą być łagodne i ulec nasileniu dopiero po 24–48 godzinach, zwłaszcza u pacjentów pozbawionych wcześniej odpoczynku fizycznego i umysłowego. U niemowląt i małych dzieci typowe objawy mogą nie występować, stwierdza się natomiast częste wymioty, senność i bladość. Nie u wszystkich dzieci są wskazania do wykonywania badań obrazowych mózgu, o ile nie podejrzewa się silnego urazu, złamania kości czaszki lub krwawienia wewnątrzczaszkowego w okresie kilku godzin po urazie.Wyróżniono 3 stopnie wstrząśnienia mózgu.
- Stopień 1 charakteryzuje się: przejściowym ograniczeniem świadomości (splątanie); brakiem utraty przytomności; objawami wstrząśnienia mózgu lub zaburzenia przytomności, które ustępują w ciągu 15 minut.
- Stopień 2 charakteryzuje się: przejściowymi ograniczeniami świadomości; brakiem utraty przytomności; objawami wstrząśnienia mózgu lub zaburzenia stanu świadomości, które utrzymują się dłużej niż 15 minut.
- Stopień 3 z kolei objawia się: jakimkolwiek epizodem utraty przytomności, zarówno krótkim (sekundy), jak i długim (minuty).
>> Bóle głowy u dzieci: przyczyny, niepokojące objawy, zapobieganie [WYWIAD]
Podobnie jak w większości innych chorób decydujące znaczenie ma dokładne zebranie wywiadu. Oprócz zapytania o wyżej wymienione objawy bardzo ważne jest uwzględnienie przebytych i współistniejących chorób, które mogą wydłużać zdrowienie po wstrząśnieniu mózgu. Szczególnie ważne jest pytanie o występowanie u chorego lub w jego najbliższej rodzinie – zespołu nadpobudliwości psychoruchowej z deficytem uwagi (ADHD), dysleksji, trudności w nauce, niedowidzenia/zeza lub innych zaburzeń upośledzających czytanie lub widzenie, także zaburzeń nastroju (takich jak lęk lub depresja) oraz migrenowego bólu głowy. Bardzo ważne jest również przeanalizowanie czy dochodziło wcześniej do urazów głowy lub wstrząśnienia mózgu u dziecka; jeśli tak, prawdopodobieństwo wstrząśnienia mózgu znacznie się zwiększa.
W badaniu przedmiotowym warto zwrócić uwagę na objawy ze strony układu neurologicznego. Wykonuje się próbę palec – nos; obserwację w kierunku oczopląsu; nakazuje się ufiksowanie wzroku na konkretnym punkcie, trzymanie długopisu lub innego przedmiotu między palcami. Zaleca się również zbadanie sposobu chodu dziecka, czy nie zbacza z wyznaczonej trasy. Oczywiście tego typu badanie jest znacznie utrudnione lub wręcz niemożliwe u niemowląt.
>> Bóle wzrostowe: jak je rozpoznać i czy są groźne dla dziecka
Wstrząśnienie mózgu u dzieci - leczenie
Ważne jest, aby po rozpoznaniu wstrząśnienia mózgu lekarze niezwłocznie rozpoczynali odpowiednie leczenie. Zaleca się odpoczynek fizyczny i psychiczny niezwłocznie po doznanym urazie. Dziecko w tym czasie nie powinno uczęszczać na zajęcia lekcyjne, pisać SMSów, grać na komputerze lub w gry wideo, odrabiać lekcji. Aktywność umysłową można zacząć powoli zwiększać, ale pod kontrolą i dopiero 24 godziny po ustąpieniu bólu głowy. Do każdego pacjenta należy jednak podchodzić indywidualnie.
W okresie zdrowienia na ogół nie zaleca się farmakologicznego leczenia objawów wstrząśnienia mózgu. Nie wykazano, aby paracetamol i ibuprofen łagodziły objawy. Długotrwałe, codzienne przyjmowanie tych leków może też wywołać polekowy ból głowy.
