Łysienie u dzieci – choć może i ciężko w to uwierzyć – jak najbardziej może występować. Możliwych przyczyn takiego problemu wyróżnić można wiele: do nadmiernej utraty włosów u małego pacjenta może doprowadzić zarówno choroba zakaźna, jak i niedobory żywieniowe czy doświadczenie silnego stresu.
Jakie badania wykonywane są u dzieci, które zmagają się z łysieniem i jakie są możliwości leczenia łysienia u dzieci?
Spis treści:
- Utrata włosów u dziecka bywa całkowicie fizjologiczna
- Wypadanie włosów u dziecka: grzybica skóry głowy
- Łysienie plackowate u dzieci
- Czy trichotillomania może być przyczyną wypadania włosów u dzieci?
- Łysienie telogenowe u dziecka
- Łysienie u dzieci: zaburzenia hormonalne
- Łysienie u dzieci: inne przyczyny
- Rozpoznanie łysienia u dzieci: badania
- Leczenie łysienia u dzieci
Utrata włosów u dziecka bywa całkowicie fizjologiczna
To, że dziecko łysieje, nie zawsze musi od razu stanowić powód do rodzicielskiego niepokoju. Wyróżnić można bowiem pewne całkowicie naturalne przyczyny łysienia u dzieci.
Tak jest chociażby u niemowląt, które mogą nagle, po kilkunastu tygodniach od urodzenia, tracić włosy. Związane jest to z naturalnym procesem zmiany owłosienia – nie u wszystkich dzieci (np. u tych z jasnymi włosami) proces ten jest wyraźnie zauważalny, u innych jednak (głównie u ciemnowłosych malców) wymiana włosów może być widoczna na pierwszy rzut oka. W tym jednak przypadku rodzice nie muszą się niepokoić – utracone włosy dość szybko odrastają.
U niektórych maluchów pojawiać się mogą również i pewne ogniska na skórze głowy, które są pozbawione włosów. Taka sytuacja może budzić zdziwienie, jej przyczyna może być zaś całkiem błaha – zdarza się bowiem, że dziecko po prostu „wyciera” sobie włosy w jakichś miejscach głowy z powodu częstego pocierania danego rejonu np. o fotelik samochodowy czy nawet o poduszkę.
Zobacz także:
Wypadanie włosów po ciąży, czyli łysienie poporodowe
Co warto wiedzieć o włosach niemowlaka?
Wypadanie włosów u dziecka: grzybica skóry głowy
Grzybica skóry owłosionej głowy to zakażenie grzybicze często spotykane u dzieci. Może objawiać się w różny sposób, ale najczęściej jest widoczne jako ogniska drobnopłatowego złuszczania z utratą włosów. Ogniska zmian chorobowych są zwykle okrągłe lub owalne. Włosy mogą być ułamane na powierzchni skóry i wyglądać, jak czarne kropki na skórze głowy.
Jeśli lekarz podejrzewa grzybicę owłosionej skóry głowy, badanie mikroskopowe lub posiew mykologiczny mogą potwierdzić diagnozę. Leczenie zazwyczaj obejmuje środek przeciwgrzybiczy doustny stosowany przez kilka tygodni oraz szampon przeciwgrzybiczy zawierający np. siarczek selenu lub ketokonazol.
Grzybica jest zaraźliwa, dlatego dziecko powinno być izolowane od przedmiotów, które dotykają głowy, takich jak kapelusze, poszewki, maszynki do strzyżenia, lub szczotki.
Łysienie plackowate u dzieci
Łysienie plackowate jest niezakaźną chorobą wywołującą utratę włosów. Obecnie uważa się, iż odpowiedzialny jest za to labilny układ immunologiczny atakujący mieszki włosowe. Chorobę charakteryzuje nagłe pojawienie się okrągłych lub owalnych ognisk łysienia. Mają one gładką, połyskującą powierzchnię.
Chociaż nie ma lekarstwa na łysienie plackowate, leczenie może kontrolować przebieg choroby u niektórych dzieci. Wiele z nich odzyskuje swoje włosy w ciągu roku, chociaż odrost jest nieprzewidywalny i wiele potem traci włosy ponownie. U około 5 proc. dzieci choroba postępuje do łysienia całkowitego – utrata wszystkich włosów na skórze głowy, brwi, rzęs i owłosienia łonowego.
W skrajnych przypadkach może być obecny niedostateczny rozwój gruczołów łojowych oraz kruchość i łamliwość paznokci. Dla młodszych dzieci, leczenie składa się głównie z silnych kortykosteroidów maści lub kremów stosowanych na łyse obszary.
Leczenie może obejmować również zastrzyki sterydowe w skórę głowy. Minoxidil jest często stosowany, jako środek wspomagający miejscowe leczenie steroidowe. Antralina stosowane na skórę przez krótki czas może przywrócić wzrost włosów w ciągu 8-12 tygodni.
Czy trichotillomania może być przyczyną wypadania włosów u dzieci?
Trichotillomania jest rodzajem wypadania włosów spowodowanym przez ciągnięcie, wyrywanie, skręcanie lub pocieranie przez dziecko. Utrata włosów jest niepełna i charakteryzuje się ułamaniem włosów na różnej wysokości. Objawy są zazwyczaj widoczne po stronie dominującej ręki.
Czynnikiem wywołującym wypadanie włosów może być również zbyt mocne naciąganie włosów przy pleceniu warkocza lub upinaniu kucyka.
Trichotillomania może być wywołana przez stres lub lęki w życiu dziecka np. w domu (utrata dziadków, narodziny rodzeństwa lub rozwód) lub w szkole. Jeśli zauważysz dziecko ciągnące włosy, karcenie może nie być wystarczające. W takich sytuacjach pomocnym może być konsultacja psychologa dziecięcego, który pomoże ustalić czynnik wywołujący stres.
Łysienie telogenowe u dziecka
Łysienie telogenowe jest stanem, w którym dziecko nagle ma do czynienia z ciężkim stresem, chorobą lub agresywnym leczeniem (bardzo wysoka gorączka, zabieg w znieczuleniu ogólnym, śmierć bliskiej osoby, ciężkie uszkodzenia ciała lub stosowanie niektórych leków na receptę). Takie czynniki zaburzają normalny cykl wzrostu włosów.
Włosy przestają wtedy rosnąć i przedwcześnie przechodzą w fazę spoczynku (zwaną fazą telogenu). Od 6 do 16 tygodni później, włosy nadmiernie wypadają, co prowadzi do częściowego lub całkowitego łysienia.
Łysienia telogenowego nie trzeba leczyć, pełny wzrost włosów zwykle powraca w ciągu sześciu miesięcy do roku.
Łysienie u dzieci: zaburzenia hormonalne
Kolejnymi możliwymi przyczynami łysienia u dzieci są problemy endokrynologiczne. Chorobami związanymi z nieprawidłowymi ilościami hormonów, które mogą skutkować nadmierną utratą włosów, są przede wszystkim zaburzenia czynności tarczycy – zarówno nadczynność, jak i niedoczynność tarczycy.
U niektórych dzieci przyczyną wypadania włosów jest niedoczynność tarczycy. Rozpoznanie niedoczynności tarczycy jest możliwe i łatwe do zdiagnozowania przez badanie krwi i ewentualnie USG tarczycy. Leczenie może obejmować leki normalizujące niedobór hormonów.
Łysienie u dzieci: inne przyczyny
Istnieje wiele przyczyn utraty włosów u dzieci. Jeśli podejrzewasz, że może być to problem zdrowotny lub masz jakieś obawy, co do ilości wypadających włosów, ważne jest, aby zwrócić lekarzowi uwagę na ten objaw. Może być to błahy problem lub poważna choroba początkowo dająca skąpe objawy.
Problemy z owłosieniem na skórze głowy wynikać mogą również i z innych przypadłości – łysienie u dzieci może być związane z anemią, jak i z niedoborami różnych substancji odżywczych (np. witamin z grupy B czy cynku). Do tracenia włosów może prowadzić jednak również i nadmiar pewnych składników odżywczych – mowa tutaj przede wszystkim o nadmiarze witaminy A w organizmie.
Dzięki zdrowej i różnorodnej diecie, większość dzieci obecnie nie ma objawów niedoborów żywieniowych, które prowadzą do utraty włosów. Jednakże, jeśli podejrzewasz taki problem, porozmawiaj z lekarzem zanim podejmiesz decyzję o podaniu suplementów diety.
Rozpoznanie łysienia u dzieci: badania
Zanim dziecku tracącemu włosy zlecone zostaną jakiekolwiek badania, konieczne jest zebranie z nim oraz z jego rodzicami dokładnego wywiadu lekarskiego. Jak widać powyżej, możliwych przyczyn łysienia u dzieci jest bardzo wiele – wywiad w tym przypadku ma na celu zawężenie listy potencjalnych przyczyn problemu u danego malucha.
To właśnie dlatego dziecko może być pytane m.in. o to, czy doświadczało jakichś stresujących wydarzeń w niedalekiej przeszłości czy też o to, czy pojawiły się u niego jakieś objawy sugerujące zaburzenia hormonalne.
Kolejnym krokiem w diagnostyce łysienia u dzieci są już właśnie różnorodne badania.
Zlecane mogą być badania laboratoryjne (m.in. w celu poszukiwania wykładników anemii czy nieprawidłowych stężeń hormonów tarczycowych), badania mikrobiologiczne (dzięki którym można potwierdzić rozpoznanie grzybicy skóry głowy), trichogram i trichoskopia (badania oceniające dokładną strukturę włosów), a czasami nawet i badanie histopatologiczne pobranego od pacjenta wycinka skóry głowy.
Leczenie łysienia u dzieci
Leczenie łysienia u dzieci przebiegać może bardzo różnie – wszystko zależy od tego, jaka będzie przyczyna problemu u danego pacjenta. U dzieci, u których włosy wypadają z powodu zaburzeń czynności tarczycy, unormowanie pracy tego narządu może doprowadzić do ustąpienia łysienia.
U pacjentów, u których do łysienia doprowadziła grzybica, stosowane są odpowiednie leki przeciwgrzybicze. W przypadku zaś łysienia telogenowego, utracone włosy mogą całkowicie samoistnie – nawet bez wdrażania jakiejkolwiek terapii – odrastać.
Najciekawiej prezentuje się leczenia łysienia plackowatego. Tak naprawdę ciężko przewidzieć przebieg tej jednostki – u jednych dzieci ustępuje ona samoistnie, u innych zaś doprowadza ostatecznie do całkowitego wyłysienia. U jeszcze innych pacjentów stan owłosienia ich skóry głowy poprawia się wskutek stosowania przez nich leków – wykorzystanie znajdują tutaj m.in. działające przeciwzapalnie glikokortykosteroidy, jak i stymulujący porost włosów minoksydil.
Nie sposób tutaj jednak nie wspomnieć o jednym aspekcie, który potrzebny jest wszystkim dzieciom tracącym włosy i to niezależnie od przyczyny tego problemu. Mowa tutaj o wsparciu ze strony rodziców. Utrata włosów dla człowieka będącego w dowolnym wieku może być niebagatelnym problemem, dla dzieci jednak – ze względu na to, że jest to raczej rzadkie zaburzenie – jest to szczególny kłopot. To właśnie dlatego rodzice dziecka, które łysieje, muszą okazywać mu niezbędne wsparcie – należy przede wszystkim pokazywać maluchowi, że to, że traci on włosy, nie czyni go w żaden sposób gorszym od jego rówieśników.
