O mężczyznach ogólnie mawia się, że są oni zdecydowanie mniej skłonni niż kobiety do odwiedzania lekarzy. Niechęć ta jest wyraźnie widoczna szczególnie wtedy, gdy u panów wystąpią typowe dla płci męskiej choroby – jedną z takowych jest zapalenie jąder.
Nierzadko mężczyźni, u których wystąpią objawy zapalenia jąder, unikają skonsultowania się z lekarzem – takie postępowanie jest zdecydowanie niezalecane.
Przeczytaj także: Zadbaj o zdrowie intymne swojego synka - czym są wodniak jądra, wędrujące jądro i stulejka?
Spis treści:
Badania przy podejrzeniu zapalenia jąder
Przyczyny zapalenia jąder
Zapalenie jąder spowodowane może być zarówno przez bakterie, jak i przez wirusy. Schorzenie spotykane bywa u kilkuletnich chłopców, ale i u młodych, dorosłych mężczyzn oraz u pacjentów w podeszłym wieku. W każdej z tych trzech wymienionych grup zapalenie jąder miewa inne typowe dla siebie przyczyny.
- U najmłodszych stan zapalny jąder powiązany jest zwykle z chorobą wirusową, którą jest świnka. Szacuje się, że nawet u 1 na 4 chłopców, u których dojdzie do zakażenia wirusem świnki, w przebiegu schorzenia zajęte stają się właśnie jądra. Jeszcze częściej problem spotykany bywa wśród dorosłych mężczyzn chorujących na świnkę – nawet u 70 proc. spośród nich rozwija się zapalenie jąder.
- U młodych mężczyzn przyczyną zapalenia jąder najczęściej są choroby przenoszone drogą płciową – zazwyczaj odpowiedzialnymi za to patogenami są dwoinki rzeżączki oraz chlamydie. Szczególne zagrożenie wystąpieniem stanu zapalnego jąder mają mężczyźni podejmujący się ryzykownych kontaktów płciowych (tzn. tacy, którzy np. często zmieniają partnerów seksualnych i jednocześnie nie używają prezerwatyw).
- U starszych mężczyzn schorzenie zwykle rozwija się wtórnie do innych zakażeń – pierwotną infekcją w takim przypadku może być np. zakażenie układu moczowego czy najądrza, do których predysponować mogą przeszkody w odpływie moczu u pacjenta (mogą one wynikać chociażby z przerostu prostaty).
Przeczytaj: Obrzezanie chłopców: co warto wiedzieć o tym zabiegu?
Objawy zapalenia jąder
Pacjenci, u których rozwinie się stan zapalny jąder, zazwyczaj są tego świadomi – dolegliwości występujące w przebiegu schorzenia są zwykle na tyle nieprzyjemne, że raczej nie da się ich przeoczyć. Wśród objawów zapalenia jąder wymieniane bowiem są:
- ból jądra,
- obrzęk moszny,
- bolesność przy dotykaniu narządów rozrodczych,
- obecność krwi w spermie,
- zaczerwienienie skóry moszny
Wtedy, gdy zapalenie dotyczy tylko jednego jądra, wymienione dolegliwości pojawiają się wyłącznie po jednej stronie. Możliwe jest jednak i jednoczesne wystąpienie zapalenia obu jąder, ale i stan, gdzie zapalenie najpierw rozwija się tylko w jednym jądrze pacjenta, a dopiero po kilku dniach proces zapalny obejmuje ostatecznie również i drugie jądro.
Powyżej wymieniono podstawowe objawy zapalenia jąder, poza jednak nimi pacjent może skarżyć się również i na inne dolegliwości. To jednak, jakie one będą, zależne jest od przyczyny choroby. Przykładowo w przebiegu bakteryjnego zapalenia jąder pojawiać się mogą dodatkowo m.in. gorączka oraz bóle głowy, z kolei u chorych na świnkę występować może obrzęk ślinianek przyusznych.
Przeczytaj: Choroby jąder a bezpłodność u mężczyzn: skręt jądra, rak, zwapnienia
Powikłania zapalenia jąder
Zapalenie jąder niestety może prowadzić nawet i do bardzo poważnych komplikacji – do najgroźniejszych zaliczane są problemy z płodnością (schorzenie może skutkować nawet i całkowitą bezpłodnością u mężczyzny).
Jednostka prowadzić może także i do wytworzenia się ropnia w obrębie gonady, co ostatecznie może wymagać nawet chirurgicznego jego usunięcia. Jeszcze innym możliwym powikłaniem zapalenia jąder, które jest akurat zdecydowanie mniej groźne, jest wytworzenie się wodniaka jądra.
Zdarza się jednak i tak, że zapalenie jąder ustępuje całkowicie nawet samoistnie – tak bywa szczególnie u tych pacjentów, u których przyczyną problemu jest infekcja wirusowa.
Sam pacjent raczej nie jest jednak w stanie stwierdzić, czy doszło u niego do zakażenia wirusowego, czy też jednak do bakteryjnego – w przypadku drugiego z wymienionych właściwie prowadzone leczenie znacząco zmniejsza ryzyko pojawienia się powikłań zapalenia jąder, dlatego też tak ważne jest to, aby pacjent udał się do lekarza i aby została u niego przeprowadzona odpowiednia diagnostyka.
Badania przy podejrzeniu zapalenia jąder
Najistotniejsze w diagnostyce zapalenia jąder jest zebranie z pacjentem wywiadu, dotyczącego doświadczanych przez niego dolegliwości oraz przeprowadzenie badania przedmiotowego, czyli dokładnej oceny jąder.
Zazwyczaj już dzięki samym tylko wymienionym możliwe jest postawienie diagnozy, czasami jednak pacjentom zlecane są dodatkowe badania, którymi mogą być:
- badanie ogólne moczu (przydatne szczególnie wtedy, gdy podejrzewane jest, że pierwotną infekcją u chorego było zakażenie układu moczowego),
- USG jąder (badanie zlecane zwłaszcza w sytuacji, gdy istnieje konieczność zróżnicowania zapalenia jąder z inną chorobą, którą jest skręt jąder),
- badania mikrobiologiczne (one są szczególnie przydatne wtedy, gdy możliwą przyczyną zapalenia jąder są choroby przenoszone drogą płciową – badania te umożliwiają stwierdzenie, jaki dokładnie drobnoustrój doprowadził do stanu zapalnego jąder).
Leczenie zapalenia jąder
Zalecane w przypadku zapalenia jąder postępowanie uzależnione jest od przyczyny choroby. Wtedy, gdy doprowadziły do niej bakterie, konieczne jest zastosowanie antybiotyku. W sytuacji zaś, gdy zapalenie jąder wystąpi w przebiegu świnki, problem przemija zwykle całkowicie samoistnie – stosowane jest wtedy leczenie mające na celu doprowadzić do złagodzenia jego objawów.
W tym przypadku pomocne może być:
- stosowanie leków przeciwzapalnych i przeciwbólowych (takich jak np. ibuprofen czy paracetamol)
- stosowanie zimnych okładów na jądra
- zalecane są również noszenie ciasnej, przylegającej bielizny (dzięki niej moszna jest odpowiednio podparta)
- kilkudniowy odpoczynek w łóżku (wskazane jest przyjmowanie takiej pozycji ciała, w której moszna będzie lekko uniesiona).
Wymaga tutaj wyraźnego podkreślenia to, że jeżeli zapalenie jąder spowodowane jest chorobą przenoszoną droga płciową, to leczenia wymaga nie tylko mężczyzna, ale również i wszyscy jego partnerzy seksualni.
Zapobieganie zapaleniu jąder
Stan zapalny jąder, jak wspomniano wcześniej, może doprowadzać do groźnych powikłań, szczęśliwie istnieją jednak pewne sposoby na to, aby zmniejszyć ryzyko zachorowania na tę chorobę. Pomocne w tym przypadku są szczepienia – przebycie szczepienia przeciwko śwince zmniejsza ryzyko wystąpienia wirusowego zapalenia jąder.
W celu zapobiegania problemowi zalecana jest ostrożność podczas kontaktów seksualnych – szczególnie wtedy, gdy podejmowane są one z osobą nieznajomą, warto pamiętać o stosowaniu prezerwatywy (której użycie nie tylko zmniejszy możliwość zarażenia się rzeżączką czy chlamydią, ale i zredukuje ryzyko zakażenia się wirusem HIV).
Jeżeli zaś chodzi o profilaktykę zapalenia jąder u starszych mężczyzn, to u nich najistotniejsze staje się skuteczne leczenie schorzeń, które predysponują do tego problemu – mowa tutaj chociażby o odpowiedniej terapii przerostu gruczołu krokowego.
Przeczytaj: Wnętrostwo, czyli niezstąpienie jąder - objawy, leczenie
