Spis treści
- Przyczyny zespołu Guillaina-Barrégo
- Jakie są objawy zespołu Guillaina-Barrégo?
- Diagnostyka zespołu Guillaina-Barrégo
- Jak odróżnić grypę od przeziębienia? WIDEO
- Zespół Guillaina-Barrégo: leczenie
- Jakie są rokowania chorych na zespół Guillaina-Barrégo?
Zespół Guillaina-Barrégo (inaczej ostra zapalna poliradikuloneuropatia demielinizacyjna) to schorzenie neurologiczne występujące dość rzadko – szacuje się, że rocznie zapada na nie 1-2 na 100 tysięcy osób. Wystąpić ono może w każdym wieku, im jednak człowiek jest starszy, tym jest on bardziej podatny na zachorowanie. Zespół Guillaina-Barrégo występuje z podobną częstością u kobiet i mężczyzn.
Przyczyny zespołu Guillaina-Barrégo
Tak naprawdę do tej pory nie udało się odkryć dokładnych przyczyn zespołu Guillaina-Barrégo. Znany jest mechanizm, w którym dochodzi do uszkodzeń nerwów w przebiegu tej choroby – otóż u chorych rozwija się reakcja autoimmunologiczna, gdzie komórki układu odpornościowego zaczynają produkować przeciwciała skierowane przeciwko całkowicie prawidłowym gangliozydom. Substancje te są obecne w błonach komórek nerwowych i kiedy dochodzi do tego, że przyłączają się do nich przeciwciała, może to prowadzić do zaburzeń czynności neuronów.
Reakcja autoimmunologiczna, która prowadzi do rozwinięcia się zespołu Guillaina-Barrégo, pojawia się zwykle u osób, które nie cierpią na żadną chorobę autoimmunologiczną. Co jest czynnikiem wyzwalającym tę reakcję?
Obecnie dominuje teoria, że reakcja ta ma podłoże w tym, że antygeny różnych drobnoustrojów cechują się podobieństwem do antygenów neuronalnych i w sytuacji, gdy po wtargnięciu do organizmu takich patogenów produkowane są przeciwko nim przeciwciała, to później reagują one właśnie z elementami komórek nerwowych.
Twórcy takiej teorii argumentują jej słuszność tym, że u większości – bo nawet 2/3 chorych na zespół Guillaina-Barrégo – schorzenie pojawia się w ciągu 1-6 tygodni od jakiejś infekcji, takiej jak np. zapalenie oskrzeli, biegunka wirusowa czy grypa.
Zobacz:
Biegunka u dzieci. Przyczyny i leczenie rozwolnienia u dzieci
BIEGUNKA W CIĄŻY: twoja strategia na biegunkę
Jakie są objawy zespołu Guillaina-Barrégo?
W przebiegu zespołu Guillaina-Barrégo wspomniane wyżej reakcje dotyczą komórek nerwowych zaliczanych do obwodowego układu nerwowego. Odpowiedzialne one są za przekazywanie sygnałów pomiędzy m.in. mózgiem a komórkami mięśniowymi, od których uzależnione jest to, że możemy wykonywać zamierzone przez nas ruchy.
Z tego powodu dominującymi objawem zespołu Guillaina-Barrégo – wynikającym z uszkodzenia włókien nerwowych – jest osłabienie mięśni. Przybierać może ono postać niedowładu, a czasami nawet paraliżu i dotyczy przede wszystkim kończyn górnych oraz dolnych.
Innymi objawami zespołu Guillaina-Barrégo mogą być:
- nieprzyjemne doznania czuciowe (np. mrowienia lub kłucia),
- problemy z zachowaniem równowagi podczas chodzenia,
- ból zlokalizowany w różnych częściach ciała,
- zaburzenia mowy i upośledzenie połykania (w sytuacji, gdy dojdzie do osłabienia mięśni w obrębie twarzy),
- wahania ciśnienia tętniczego i arytmia (występujące wtedy, kiedy zajęte procesem chorobowym zostaną włókna nerwowe układu autonomicznego).
W najcięższych przypadkach zespołu Guillaina-Barrégo pojawiać się mogą również i zaburzenia oddychania (przejawiające się np. dusznością), które wynikać mogą z zajęcia mięśni oddechowych.
Objawy zespołu Guillaina-Barrégo mogą narastać w różnym czasie – u jednych chorych ich nasilenie zwiększa się powoli i stopniowo, u innych zaś pacjentów do znacznego pogorszenia ich stanu może dochodzić nawet w ciągu zaledwie kilku godzin od zachorowania.
Czytaj także:
Sposoby na wzmacnianie odporności u dziecka
GRYPA czy PRZEZIĘBIENIE - jak odróżnić?
Dieta na przeziębienie: jadłospis wzmacniający odporność
Diagnostyka zespołu Guillaina-Barrégo
Pierwszym badaniem, które jest przeprowadzane w diagnostyce zespołu Guillaina-Barrégo, jest badanie neurologiczne. Bardzo ważny jest wywiad lekarski – w sytuacji, gdy pacjent powie, że objawy pojawiły się u niego po pewnym czasie od jakiejś infekcji, może to nasuwać podejrzenie właśnie zespołu Guillaina-Barrégo.
Jak już jednak wspomniano na samym początku, zespół Guillaina-Barrégo jest schorzeniem dość rzadkim – trzeba go różnicować z częściej występującymi jednostkami, które mogą doprowadzać do podobnych objawów, takich jak np.: zatrucie toksyną botulinową, zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych czy zatrucie jakimś metalem ciężkim (np. ołowiem).
W tym celu u pacjentów wykonywane są dodatkowe badania, wśród których najistotniejsze są:
- punkcja lędźwiowa: uzyskuje się podczas niej płyn mózgowo-rdzeniowy, które następnie poddawany jest analizom laboratoryjnym – w przypadku zespołu Guillaina-Barrégo w płynie mózgowo-rdzeniowym typowo obserwuje się zwiększone stężenie białka,
- elektromiografia: badanie służące ocenie pobudliwości mięśni, pozwala ono określić, czy osłabienie mięśni wynika z uszkodzenia komórek mięśniowych czy też z zaburzeń czynności włókien nerwowych.
Jak odróżnić grypę od przeziębienia? WIDEO
Zespół Guillaina-Barrégo: leczenie
Reakcja autoimmunologiczna, doprowadzająca do wystąpienia zespołu Guillaina-Barrégo, ma charakter samoograniczający – po pewnym czasie ustępuje. Mimo to choroby zdecydowanie nie wolno bagatelizować – nie da się przewidzieć, jaki będzie jej przebieg, może ona skutkować nawet całkowitym paraliżem, dlatego też pacjent z zespołem Guillaina-Barrégo zdecydowanie powinien trafić do szpitala.
Zasadniczo możliwości leczenia zespołu Guillaina-Barrégo są dwie.
Pierwszą z nich jest dożylne podawanie choremu immunoglobulin, które neutralizują przeciwciała atakujące komórki nerwowe.
Drugą opcją leczenia zespołu Guillaina-Barrégo jest plazmafereza – jest to zabieg z wykorzystaniem maszyny, podczas którego krew pacjenta trafia do specjalnego układu filtrów, gdzie dochodzi do jej oczyszczenia (w tym wypadku usuwane są z niej przeciwciała przeciwko elementom komórek nerwowych).
Poza wymienionymi, chorym na zespół Guillaina-Barrégo podawane mogą być leki przeciwbólowe, wdrażana może być u nich też profilaktyka przeciwzakrzepowa (zasadna szczególnie u tych pacjentów, którzy mają trudności z poruszaniem się). Zarówno w okresie występowania objawów schorzenia, jak i po ich ustąpieniu niezwykle ważną rolę dla poprawy stanu pacjentów odgrywa rehabilitacja.
Hospitalizowani pacjenci z zespołem Guillaina-Barrégo wymagają stałego monitorowania – istnieje u nich przecież ryzyko wystąpienia zaburzeń oddychania, które mogą wymagać zaintubowania chorego i wspomagania jego oddechu z wykorzystaniem respiratora.
Jakie są rokowania chorych na zespół Guillaina-Barrégo?
Czas, po którym całkowicie ustępują objawy zespołu Guillaina-Barrégo, bywa różny – u jednych chorych znaczna poprawa pojawia się po kilku tygodniach, u innych zaś dopiero po kilku miesiącach.
Większość – bo aż 80% pacjentów – jest w stanie całkowicie samodzielnie chodzić po upływie pół roku od ustania objawów. Ostatecznie ponad połowa chorych odzyskuje całkowicie siłę mięśniową sprzed zachorowania. Przeważająca większość pacjentów nie doświadcza ponownie objawów zespołu Guillaina-Barrégo – nawrót szczęśliwe występuje u zaledwie około 2% osób, które zachorowały na tę jednostkę.
Ciężko jest przewidzieć, jakie będą rokowania danego chorego na zespół Guillaina-Barrégo. Pewne jednak czynniki wskazują na ryzyko tego, że powrót do pełnej sprawności będzie utrudniony. Są nimi m.in. zachorowanie na zespół Guillaina-Barrégo w podeszłym wieku, bardzo szybkie narastanie objawów choroby oraz konieczność zastosowania w trakcie leczenia wspomaganej wentylacji.
