Imiesłów - przymiotnikowy, przysłówkowy, bierny

2020-10-11 9:54

Imiesłów to nic innego jak nieosobowa forma czasownika. Wyróżniamy imiesłowy przymiotnikowe, przysłówkowe i bierne. Czym się charakteryzują?

Imiesłów - przymiotnikowy, przysłówkowy, bierny

i

Autor: Getty images

Pisząc o imiesłowach należy zacząć przede wszystkim od tego, czym jest czasownik. czasownik to część mowy, której funkcją jest określenie zachowania się podmiotu. Co ważne to to, że czasownik określa wyraz w sposób dynamiczny. Jest też formalnie zależny od wyrazu określanego. 

Mówiąc o czasowniku mamy na myśli zazwyczaj słowo osobowe - za jego pomocą wyrażamy osobę, liczbę, czas, tryb i stronę czynności. Czasowniki można też podzielić na dokonane i niedokonane (biorąc pod uwagę charakter czynności). 

W skład wszystkich form czasownika wchodzą także:

  • imiesłów przymiotnikowy,
  • imiesłów przysłówkowy - nieodmienny,
  • bezokolicznik.

Imiesłów przymiotnikowy

Imiesłowy przymiotnikowe określają zachowanie podmiotu, jednak nie tworzą zdania. Przykład: idący człowiek, przeczytana książka.

Dzielimy je na:

  • imiesłowy czynne - idący, myślący,
  • imiesłowy bierne - przeczytany, zrobiony, sprzedany.

Przy tworzeniu imiesłowów ważne są końcówki: imiesłowy bierne tworzy się za pomocą końcówek: -ny, -ony, -ty tylko od czasowników przechodnich, np. zrobiony, umyty. Natomiast imiesłowy czynne tworzy się tylko od czasowników niedokonanych, dodając końcówki fleksyjne przymiotnika do tematu na -ąc, np. robiący.

Ważne: Imiesłowy przymiotnikowe z „nie” pisze się łącznie.

Imiesłów przysłówkowy

Tworzą one równoważniki zdań, ale są nieodmienne i nie zależą od podmiotu - czyli określają go pośrednio. Przykład: Zapaliwszy lampę, zabrał się do pisania listu.

Dzielimy je na:

  • współczesne - pisząc, mówiąc, skacząc,
  • uprzednie - przyszedłszy, ujrzawszy.

Ważne: Imiesłowy przysłówkowe z „nie” pisze się oddzielnie.

Bezokolicznik

Nie określa podmiotu, nie ma zdolności tworzenia zdania. Ma takie samo znaczenie, jak odczasownikowy rzeczownik, np. chodzenie, robienie. 

Źródło: Gramatyka Opisowa Języka Polskiego