Spis treści:
Nauka czytania to skomplikowany proces, ale dzięki wcieleniu w życie kilku wskazówek, może stać się on dużo prostszy. Dobre przygotowanie dziecka do podjęcia wysiłku pierwszego czytania bardzo krótkiego nawet tekstu jest niezmiernie ważne.
Nieodpowiednie podejście, nerwowość, krzyki mogą spowodować zamknięcie się malucha w sobie, wycofanie i w dużej mierze zaważyć na dalszych losach nauki czytania i stosunku dziecka do tej czynności.
Jeżeli pierwsze czytanie odbędzie się w spokojnej atmosferze, a wysiłek dziecka zostanie dostrzeżony, z pewności doda mu to motywacji do dalszych działań. Dlatego tak ważne jest, aby zawsze chwalić malucha i nie zniechęcać go.
Nauka czytania dla dzieci
Bardzo często tak bywa, że już czteroletnie dziecko rozróżnia niektóre, poszczególne litery, potrafi dopasować konkretną literę do jakiegoś wpajanego przez rodziców i nauczycieli z przedszkola wzoru, lecz nie potrafi dostosować swoich umiejętności do syntezy wyrazowej, czyli złożenia w całość poszczególnych liter, tak, aby powstał sensowny wyraz.
Dla przykładu można zilustrować, np. dziecko wie, że „k” jak krowa, „o” jak osa i „t” jak tata, ale nie potrafi liter złożyć w wyraz, nie stworzy wyrazu „kot”. Być może nie jest odpowiednio uczone bądź można też już na tym etapie stwierdzić u niego pewne zaburzenia procesu analizy i syntezy słuchowej, za czym idzie podejrzenie o ryzyko dysleksji, która może, ale nie musi wystąpić za kilka lat.
Inny przykład i przestroga dla rodziców: nie uczmy dzieci, wymawiając poszczególne litery, np. dy, ty, my, ky, tylko krótko d, t, m, k, by dziecko ucząc się nie głoskowało niepoprawnie, czytając zamiast np. dom, dy-o-my, bo znów efekt będzie taki sam, malec nie będzie miał pojęcia co przeczytał i frustracja narasta.
Początki nauki czytania
Przygodę z czytaniem najlepiej rozpocząć wcześnie - już trzyletnie dziecko ma potrzebę poznawania otaczającej rzeczywistości, liter i cyferek także. Dużo zależy od zainteresowań dziecka i tego, jak my dorośli nim kierujemy.
Większe prawdopodobieństwo, że zapała chęcią do literek dziecko, które jest dopilnowane przez swoich rodziców i które widzi, że nie tylko jemu rodzice czytają książeczki, ale również sami w ten sposób chętnie spędzają wolny czas. Od małego obcuje z książkami, w domu się o nich mówi i je szanuje.
Szybciej również może zacząć czytać dziecko, które ma już starsze rodzeństwo, bo nieświadomie oswaja się z literami, zaglądając przez ramię bratu lub siostrze i naśladując to, co robi. Nauka poprzez zabawę to najlepsze rozwiązanie.
Przymuszanie na siłę do nauki czytania nie ma żadnego sensu. Ćwiczenie jednych i tych samych wyrazów, zdań już dziesiąty raz z rzędu jest absurdem. Ćwiczenie czegoś na okrągło znudziłoby nawet dorosłego. Jak to więc zrobić, żeby nie zamęczyć tym dziecka?
Przygodę z nauką czytania należy zacząć od prostych słów jednosylabowych, potem dwusylabowych. Litery należy wprowadzać stopniowo i tylko z tych wprowadzonych już liter budować wyrazy i zdania do czytania. Początkowo teksty muszą być krótkie, kilkuzdaniowe i łatwe. Im więcej jest liter, tym więcej wyrazów można z nich zbudować, dlatego z biegiem czasu teksty do czytania są coraz trudniejsze i dłuższe.
Czytaj: Wzrokowiec - kim jest i jak się uczy?
Jak nauczyć dziecko dzielenia wyrazów na sylaby?
Rozpoczynając naukę czytania, pamiętaj o kilku kwestiach:
- Nie zmuszaj dziecka do nauki czytania. Jeżeli widzisz, że dziecko ma zły nastrój, jest zmęczone albo denerwuje się siedzeniem z książeczką, po prostu odpuść. Spróbuj ponownie, gdy dziecko będzie w lepszym humorze.
- Dobry nastrój jest ważny nie tylko w przypadku dziecka, ale również rodzica. Jeśli masz zły dzień i wiesz, że tylko krok dzieli cię od wybuchu i wylania swoich frustracji na domowników, nie siadaj z dzieckiem do nauki czytania.
- Nigdy nie denerwuj się na dziecko. Nie krzycz, nie podnoś głosu, nie irytuj się. W ten sposób nie osiągniesz efektu.
- Postaraj się, aby nauka czytania była dobrą wspólną zabawą.
Jeżeli na jakimś etapie widać, że dziecko sobie nie radzi, sygnalizuje, że ma kłopot z daną literą, wówczas dorosły musi mu wszystko spokojnie wyjaśnić. Zatem podczas nauki czytania bardzo ważny jest kontakt osoby dorosłej z dzieckiem, która pomoże, kiedy jest taka potrzeba, i pochwali.
Czytanie w obecności i bliskości dorosłego pozwala na rozmowę z nim na bieżącą o tym, o czym się czyta, zadawanie pytań, zgłaszanie swoich wątpliwości. Każde dziecko ma naturalną potrzebę, aby chwalić się swoimi umiejętnościami, osiągnięciami, chce być pewne, czy w oczach rodziców uzyska aprobatę dla swoich poczynań.
Sprawdź: Czytanie dzieciom. Dlaczego warto to robić już w ciąży?
Problemy z czytaniem
Jednym dzieciom czytanie przychodzi z łatwością, a dla innych jest to droga przez mękę. Wynika to po części z indywidualnych różnic rozwojowych dzieci. Statystycznie dzieci uczą się czytać z pierwszymi sukcesami w wieku 6 lat.
Wtedy dziecko czyta samodzielnie pojedyncze słowa, a nawet proste i krótkie teksty, zaczyna interesować się językiem pisanym, czy to w ogłoszeniach w gazecie, czy na billboardach ulicznych. Po krótszym lub nieco dłuższym czasie (do roku systematycznej nauki czytania) dziecko już samodzielnie czyta.
W sytuacjach wyjątkowych może zdarzyć się tak, że efekty będą znikome, a samoocena dziecka wciąż będzie spadała. Wówczas nie wolno czekać, należy działać natychmiast, bo być może maluch potrzebuje fachowej pomocy specjalistów z poradni psychologiczno-pedagogicznej.
Trudności w czytaniu mogą powstawać pod wpływem zaburzeń funkcji słuchowych, wzrokowych, procesów poznawczych i z wielu innych przyczyn, np. powstałych w ciąży i okresie okołoporodowym. Nie wolno również lekceważyć sygnałów płynących z przedszkola, do którego uczęszcza dziecko, ani tym bardziej od pań z zerówki.
Udzielenie pomocy przez psychologa, logopedę lub innych specjalistów może zapobiec niepowodzeniom szkolnym na dalszych etapach edukacji. A zaniedbane problemy dziecka z nauką w tak młodym wieku mogą przedłużyć się na dalsze lata edukacji szkolnej, powodując niechęć i traumę do nauki i do szkoły jako takiej.
Zdarza się, że po okresie wakacyjnym, gdy jest przerwa od nauki czytania, nagle okazuje się, że dziecko czyta znacznie gorzej niż w czerwcu. Związane jest to oczywiście ze zbyt długą przerwą. Niestety, każda nauka potrzebuje systematyczności, bez względu na to, czy są wakacje, czy też nie. Oczywiście, nie można dziecka przestymulować. Trzeba zadbać również o jego wypoczynek, szczególnie kiedy świeci słońce i jest ładna pogoda.
Ćwiczenia do nauki czytania - czytanie całościowe
Czytanie całościowe, czytanie wyrazami to najbardziej pospolita technika czytania. Dzieci, które rozróżniają już litery alfabetu, mogą zacząć naukę czytania wyrazów, czyli łączenia liter w wyraz. To pierwszy element nauki czytania, a oto przykłady:
- A, a – Ala, lala, lama, mama, aparat. To aparat Ani.
- K, k – kot, Kamil, kura, krowa, kogut, kawa, kakao. To kot Kamila, Kitek.
- M, m – mama, mak, Marek, mleko, masło, maska, makaron. To mama Marka.
- J, j – jajko, jagody, Jola, Jarek, jabłko, Julka, jarzyna. To jajka na omlet.
- S, s – sok, ser, samolot, Sebastian, sowa, sala. Sonia lubi ser i sok.
- P, p – Pola, parasol, papuga, pole, pomidor, Piotrek, Polska. To papuga Poli.
- W, w – wazon, Weronika, wujek, wrona, wróbel. Weronika karmi wróble i wrony. itd.
Ćwiczenia do nauki czytania - czytanie ze zrozumieniem
Dzieci, które znają podstawowe litery alfabetu i potrafią odczytywać proste wyrazy mogą zacząć uczyć się czytać krótkich tekstów. Wyłączenie trudnych liter i ich przekształceń powoduje pojawienie się zgodności graficzno-fonetycznej i dzięki temu nauka czytania na poziomie podstawowym staje się bardziej przyswajalna. Oto przykładowe teksty do nauki czytania na dobry początek:
- To moja mama. A to tata. A to ja Ola. Ja mam kota Asa. To Olek mój brat. Olek ma psa Burka.
- To dom. On ma okna, dach i balkon. A to antena. Dom stoi pod lasem. Nad domem lata samolot.
- To jest las. Tu jest sarna, lis, ptak i sowa. Są tu też grzyby i szyszki. To jest sosna, ona ma igły. Wolimy las latem.
- To jest boisko szkolne i zawody. Tam jest start, a tu meta. Ula umie biegać i skakać. Chyba wygra ten bieg. Wygra zawody.
- Ala ma narty. Tomek ma sanki. Tomek ma swoje narty w domu. Ala nie lubi sanek, ona woli jazdę na nartach.
- To ule taty Olka. Tata dba o ule. Ma dwa ule biały i niebieski. Z nektaru mamy zdrowy miodek.
- Jest wiosna. Czasami pada deszcz, a czasami wychodzi słoneczko. Potem często na niebie pojawia się kolorowa tęcza. itd.
Kiedy dziecko opanuje już w miarę płynne czytanie, pozwólmy mu rozsmakować się w samodzielnym czytaniu. Pod koniec pierwszej klasy dziecko powinno czytać krótkie teksty całymi wyrazami, prawidłowo je wymawiając. W klasie drugiej, a w trzeciej najpóźniej, powinno czytać biegle, ze zrozumieniem, dobrą intonacją, uwzględniając znaki przestankowe.
Kiedy rodzice poświęcają swoje wolne chwile na czytanie dziecku, ono wzrasta w kulturze czytania, żyje w otoczeniu książek, czasopism i gazet. Ma to w przyszłości ogromne znaczenie dla rozwoju umiejętności czytania. Warto już za młodu zapisać swoje dziecko do biblioteki publicznej i wypożyczać mu książki.
Czytaj także: Jak nauczyć dziecko tabliczki mnożenia? SZYBKIE METODY NAUKI TABLICZKI MNOŻENIA
