Partykuły - co to za wyrazy i kiedy używamy partykuły?

2020-12-11 14:49

Partykuła to wyraz, z którego istnienia rzadko zdajemy sobie sprawę. Ma jednak ważne znaczenie, podkreślające nasze emocje w  czasie wypowiadania zdania. Zobacz, czym są partykuły, kiedy ich używamy i jak zapisujemy.  

Partykuły co to za wyrazy i kiedy używamy partykuły?

i

Autor: Getty images Partykuły co to za wyrazy i kiedy używamy partykuły?

Spis treści

  1. Kiedy używamy partykuły?
  2. Jak piszemy partykuły?

Partykuły to nieodmienne części mowy, które nie pełnią w zdaniu żadnej funkcji składniowej.

Partykuły to: no, niech, by, nawet, właśnie, -że (np. chodźże), bodaj, to, tak, nie, tu, lada, niech, chyba, ci, co, niechaj oby, tam, już, tylko, czy (w pytaniu).

Kiedy używamy partykuły?

Na pierwszy rzut oka widać, że wyrazy te nie mają konkretnego znaczenia, używamy ich jednak w wypowiedziach bardzo często. To dlatego, że partykuły służą nam do wyrażenia emocji towarzyszącym zdaniu. 

  • Możemy wyrazić za pomocą partykuły zniecierpliwienie, np. Chodźże! Idź już! No, szybciej!
  • Podkreślić, że nasza wypowiedz jest rozkazem lub poleceniem: np. Niech on to zrobi.
  • Ale także życzeniem, np. Oby wreszcie zadzwonił!
  • Partykuła podkreśla przypuszczenie: np. Chyba to zrobi,
  • Służy też zaprzeczeniu lub potwierdzeniu czegoś, np. Nie robię tego. Tak, on na pewno to zrobi
  • Lub pytaniu: Czy ty to zrobisz?
  • Partykuły służą też podkreślaniu sytuacji: np. Jestem tu dopiero od godziny. Tylko tego nie rób!
Lektury szkolne - filmy. Ekranizacje książek, które pomogą w nauce

Jak piszemy partykuły?

Partykuły rządzą się swoimi prawami, jeśli chodzi o pisownie łączna lub rozłączną. Dotyczy to partykuł -że, -ż, -ć, -li oraz -by.

  • Pisownia łączna

Cztery pierwsze partykuły piszemy łącznie, np. choćże, któż, toć, znaszli 

Trudniejszą partykułą jest -by, można ją bowiem zapisać w dwojaki sposób. Partykuła -by pisana jest łącznie, jeśli piszemy ją z osobowymi formami czasownika (ja napisałbym, ona zrobiłaby).

Ponadto łącznie piszemy partykuły ze spójnikami (gdyby, żeby) oraz z innymi partykułami (niechby).

  • Pisownia rozłączna

Partykułę -by piszemy rozdzielnie z nieosobowymi formami czasownika (trzeba by, napisano by)

Oddzielnie piszemy partykuły z pozostałymi częściami mowy (np. przymiotnikami czy zaimkami): lepiej by, on by).

Czytaj: "Nie" z przymiotnikami – zasady pisowni i ćwiczenia

Pisownia "nie" z różnymi częściami mowy – dyktando

Jak napisać rozprawkę? Konstrukcja i zwroty stosowane w rozprawce

Zdania podrzędnie i współrzędnie złożone: ćwiczenia

Pytanie 1 z 21
„Cieszy mnie, że znalazłeś nowych przyjaciół” to zdanie złożone: