Oksymoron to słowo, które pochodzi z języka greckiego, tak jak i inne figury retoryczne i środki stylistyczne w literaturze. "Oksýmōros" w języku greckim pochodzi od dwóch słów "oksýs", co oznacza „ostry” i "mōros", co oznacza „tępy”, Słowa te jasno obrazują, jaki jest sens oksymoronu.
Spis treści
- Co to jest oksymoron?
- Po co stosuje się oksymoron?
- Czy oksymoron to antyteza?
- Oksymoron w literaturze
- Przykłady użycia oksymoronu
Co to jest oksymoron?
Oksymoron to figura retoryczna, którą stosuje się, by wydobyć z utworu literackiego głębszy sens. Najczęściej tworzą go dwa słowa, rzeczownik i przymiotnik, rzeczownik i przymiotnik lub czasownik i przysłówek. Jeden z wyrazów to człon określany, a drugi to człon określający.
Po co stosuje się oksymoron?
Oksymoron stosuje się, by nadać tekstowi głębszy sen. Figura ta ma wzbogacić utwór, a także skłonić odbiorcę do refleksji. Ma też pogłębić przekaz lub nadać mu dodatkowe znaczenie.
Czy oksymoron to antyteza?
Oksymoron czasem bywa mylony z antytezą. Antyteza jednak może obejmować całe wyrażenia lub zdania, a nie dwa słowa o przeciwstawnych znaczeniach jak w przypadku oksymoronu.
Oksymoron w literaturze
Oksymoron chętnie był wykorzystywany w epoce baroku. W literaturze polskiej sięgał po niego przede wszystkim Andrzej Morsztyn, by podkreślić wieloznaczność swoich tekstów.
"I mrozem pałam, i ogniami leję [...] Mróz gorejący, a ogień lodowy. ]...] Żyjąc umieram, konam nieśmiertelnie"
(A. Morsztyn, Vaneggiar d'una innamorata)
Przykłady użycia oksymoronu
Oksymoron bywa stosowany również w języku potocznym. "Zimne ognie", "żywy trup", "stary malutki", "biały kruk" to przykłady oksymoronów, które weszły do języka codziennego.
