Rozprawka to najważniejsza i najdłuższa wypowiedź pisemna, z jaką mierzą się uczniowie w szkole. To nic innego jak wypracowanie, w którym uczeń musi potrafić udowodnić daną tezę. Rozprawka nie jest trudna, aby ją napisać, wystarczy znać zasady kompozycji.
Spis treści
Co to jest rozprawka?
Rozprawka to wypracowanie, wypowiedź pisemna na zadany temat. Rozprawka może dotyczyć problematyki podejmowanej w lekturach szkolnych, ale również i każdego innego tematu, np. twórczości danego autora, nurtu literackiego czy wiedzy z epok literackich.
Jest to dłuższa wypowiedź, która nawiązuje do rozprawy naukowej. Jej zadaniem jest udowodnienie jakiejś tezy za pomocą wszystkich dostępnych argumentów. Ma ściśle określone zasady kompozycyjne, których wystarczy się nauczyć, by napisać dobrą rozprawkę.
Budowa rozprawki
Każda rozprawka zawiera wstęp, rozwinięcie i zakończenie. Te trzy elementy to obowiązkowe elementy składowe każdego wypracowania, które powinny być wyraźnie rozdzielone zarówno kompozycyjnie, jak i graficznie (za pomocą akapitów). Do każdego z nich możemy przypisać przykładowe zwroty, które ułatwiają nam pisanie rozprawki.
We wstępie powinniśmy nakreślić problem, w rozwinięciu udowodnić tezę za pomocą kilku konkretnych argumentów, a w zakończeniu podsumować naszą argumentację i ostatecznie wykazać, że dogłębnie opisaliśmy dany temat. W rozwinięciu należy odwoływać się do kontekstów, które zawierał temat. Jeśli dotyczą one konkretnego utworu literackiego, to trzeba wykazać się jego znajomością; jeśli wiedzy o epoce, to nawiązać do kontekstu historycznego. Rozprawka może dotyczyć również ogólnej tematyki np. filozoficznej, w której trzeba odwołać się do wiedzy ogólnej (np. "Udowodnij, co jest silniejsze — dobro czy zło?"). Uczniowie zazwyczaj wolą rozprawki z tezą, które są łatwiejsze do napisania.
Jak zacząć rozprawkę?
Aby napisać dobrą rozprawkę, należy najpierw dokładnie przeczytać polecenie. To może wydawać się oczywiste, ale w tych kilku zdaniach zadania zawarte są wszystkie wskazówki dotyczące treści. Zanim zabierzemy się do pisania, warto kilka razy przeczytać polecenie i spokojnie zastanowić się lub zapisać w brudnopisie wszystkie myśli, które chcemy poruszyć. W ten sposób nie przegapimy żadnego z ważnych problemów i nie stracimy punktów.
We wstępie należy nakreślić problem, czyli postawić tezę i podkreślić, że w wypracowaniu będziemy starali się ją udowodnić. Pomocne mogą okazać się zwroty:
- "w niniejszej pracy spróbuję udowodnić..."
- "postaram się wykazać, że..."
- "zadaniem niniejszej pracy jest udowodnienie, że..."
Wstęp nie powinien być zbyt długi, za to jasny i klarowny. Należy opisać, jaki problem będziemy rozważać, a później podkreślić swoje stanowisko. Warto już na początku odnieść się do szerszego kontekstu i udowodnić, że mamy dużą wiedzę na temat tła (danej epoki literackiej, okresu historycznego czy twórczości danego autora). Następnie spokojnie przejść do argumentacji.
Wskazówki dotyczące pisania rozprawki
Zanim przejdziemy do argumentacji, warto przygotować sobie ramowy plan wypracowania. W ten sposób łatwiej będzie nam przejść przez kolejne jego elementy i nie pominąć żadnego z nich. Dobrze jest również przygotować sobie co najmniej kilka argumentów, które potwierdzą naszą hipotezę. Uważa się, że dwa-trzy przykłady lub tezy to absolutne minimum, które powinno znaleźć się w rozprawce. Rozpisanie ich w formie równoważników zdań w brudnopisie może nam pomóc ułożyć sobie treść rozprawki w głowie przed rozpoczęciem pisania.
Czytaj też: Jakie zwroty stosować w rozprawce?
