Promieniowanie UV to promieniowanie, które emituje Słońce. W większości jest pochłanianie przez atmosferę, dzięki czemu na Ziemię dociera tylko jego część. O roli promieniowania UV dzieci uczą się na lekcjach fizyki w szkole podstawowej. Czym jest promieniowanie UV i jak chronić przed nim skórę?
Spis treści
- Co to jest promieniowanie UV?
- Rodzaje ultrafioletu
- Jak promieniowanie UV wpływa na skórę?
- Wpływ promieniowania UV-A na zdrowie człowieka
- Filtry przeciwsłoneczne konieczne przez cały rok
- Zastosowanie promieniowania ultrafioletowego
Co to jest promieniowanie UV?
Promieniowanie UV to promieniowanie elektromagnetyczne o długości fali od 10 nm do 400 nm. Zostało odkryte w 1801 roku przez fizyka Johanna Wilhelma Rittera i chemika Williama Hyde’a Wollastona. Początkowo nazywano je promieniowaniem nadfiołkowym lub pozafiołkowym. Z czasem przyjęła się nazwa "ultrafiolet" od łacińskiego słowa "ultra", które oznacza "dalej" i "fiolet", co oznacza barwę o najmniejszej długości w świetle widzialnym.
Rodzaje ultrafioletu
Promieniowanie UV dzieli się na:
- UV-C o długości fali 100–280 nm, w większości jest pochłaniane przez warstwę ozonową atmosfery ziemskiej
- UV-B o długości fali 280–315 nm, które dociera do Ziemi w około 5 procentach. Najsilniejsze jest latem w godzinach 10-15, dlatego należy się przed nim chronić
- UV-A o długości fali 315–380 nm, które odpowiada za opaleniznę i dociera do powierzchni Ziemi nawet wtedy, gdy dzień jest pochmurny i deszczowy. Specjaliści zalecają chronić się przed nim przez cały rok
Do Ziemi w 95 procentach dociera promieniowanie UV-A, które na szczęście jest dla człowieka mniej szkodliwe, niż pozostałe rodzaje promieniowania, ale również należy przed nim się chronić.
Jak promieniowanie UV wpływa na skórę?
Promieniowanie ultrafioletowe negatywnie oddziałuje na skórę człowieka. Przyspiesza proces degeneracji komórek, w efekcie czego skóra szybciej się starzeje. Na skutek działania promieniowania staje się zaczerwieniona, popękana, spierzchnięta, nadmiernie się przesusza. Jeśli nie nałożymy kremu z filtrem przeciwsłonecznym, promieniowanie może doprowadzić do poparzenia lub do reakcji alergicznej. Może również przyczynić się do rozwoju czerniaka, nowotworu skóry.
Wpływ promieniowania UV-A na zdrowie człowieka
Oprócz tego promieniowanie UV-A negatywnie oddziałuje na narząd wzroku i może prowadzić do rozwoju zaćmy. Aby ochronić oczy przed działaniem promieni słonecznych, należy zawsze pamiętać o okularach z filtrem przeciwsłonecznym.
Filtry przeciwsłoneczne konieczne przez cały rok
Promieniowanie UV-A i UV-B negatywnie oddziałuje na skórę, przyspieszając jej proces starzenia się, wywołując przebarwienia, pieprzyki i zmiany skórne. Z tego względu dermatolodzy zalecają, by chronić przed nim skórę przez cały rok, nie tylko wiosną i latem, gdy natężenie promieni słonecznych jest największe. Osoby o jasnej karnacji, które reagują uczuleniem lub zaczerwienieniem skóry na działanie słońca, powinny stosować filtr SPF50. Podobnie dzieci, których skóra jest cienka i delikatna. Osoby o ciemnej karnacji, bez pieprzyków, mogą stosować niższe filtry, np. SPF20.
Zastosowanie promieniowania ultrafioletowego
Promieniowanie ultrafioletowe wykorzystuje się w technice fotolitografii, a także w lampach do utwardzania lakierów hybrydowych czy w lampach na solarium. Stosuje się je również jako fluorescencyjne znaczniki np. do oznaczania śladów.
Czytaj też: Co to jest czarna dziura i co by się stało, gdyby wpadł do niej człowiek?
