Zamiana jednostek miar to umiejętność potrzebna w szkole i w życiu codziennym. Wyobraźmy sobie taką sytuację. Basia idzie do sklepu, ponieważ mama poprosiła ją o kupno kilograma schabu na kotlety. Pani w sklepie waży mięso i pyta: „A może być 90 dekagramów?” I Basia się zastanawia, czy to duża różnica? Ile dekagramów ma kilogram?
Żeby nie mieć takich problemów, zobacz, jak szybko zamieniać jednostki.
Spis treści
- Przedrostki używane jednostkach miar i wag
- Zamiana jednostek długości
- Zamiana jednostek masy
- Zamiana jednostek czasu
Przedrostki używane jednostkach miar i wag
Zanim wytłumaczymy, jak zamienia się jednostki, warto poznać przedrostki, które wykorzystywane są w ich określaniu.
Najpopularniejsze to:
- kilo- lub mili- – oznaczające 1000
- centy- – oznaczający 100
- deka- lub decy- – oznaczające 10
Wykorzystuje się je w różnych sytuacjach.
Jeśli mamy przedmiot ważący 1 gram (1 g), to 1000 takich przedmiotów będzie ważyło 1000 g, czyli 1 kilogram (1 kg). Mnożąc gramy przez 1000 dodajemy przyrostek kilo-.
Jeśli jednak chcemy coś zmniejszyć o 1000 użyjemy przyrostka mili-. Mamy więc deskę, której długość to 1 metr. Jeśli pocięlibyśmy ją na 1000 kawałeczków, to każdy miałby długość 1 milimetra (1 mm).
Jeżeli natomiast podzielilibyśmy ją jedynie na 100 kawałków, uzyskalibyśmy deseczki o długości 1 centymetra (1 cm) - przedrostek centy-.
Podobnie jest z przyrostkami decy- i deka- oznaczającymi 10. Ten pierwszy wykorzystywany jest wtedy, gdy chcemy uzyskać 1/10 część czegoś, czyli podzielić coś na 10 – np. metrową deskę na 10 równych kawałków – uzyskamy deski o długości 1 decymetra (1 dm).
Gdy zaś chcemy pomnożyć coś przez 10, czyli np. obliczyć, ile waży razem 10 zapałek, z których każda waży 1 g, uzyskamy wynik 1 dekagram (1 dag).
Inne przedrostki, z którymi możecie się spotkać to np. giga-, wykorzystywany np. w opisach pamięci komputerowej. Giga to miliard, czyli gdy mówimy, że coś ma pamięć równą 1 gigabajtowi (1 GB), oznacza to, że jest to pamięć równa 1 miliardowi bajtów. Inny przyrostek to hekto-, oznaczający 100 – mówimy, że do rzeki wylał się 1 hektolitr ścieków (1 hl), czyli sto litrów.
Zamiana jednostek długości
- 1 kilometr = 1000 metrów
- 1 metr = 10 decymetrów
- 1 decymetr = 10 centymetrów
- 1 centymetr = 10 milimetrów
Podstawową jednostką długości jest metr. 1 metr to inaczej 100 cm (100x1 cm). 1 cm to 1/100 metra.
Jeśli chcemy przeliczyć odległość podaną w metrach na centymetry, musimy pomnożyć metry przez 100.
Na przykład: Odległość od szafy do stołu wynosi 2 m, czyli 2x100 cm, co daje nam 200 cm. Stół na długość 1,3 m, czyli 1,3x100 cm, co daje nam 130 cm.
Jeśli chcielibyśmy natomiast wyrazić długość stołu w milimetrach, powinniśmy 1,3 m pomnożyć przez 1000 (bo 1 m to 1000 mm), co dam wynik 1300 mm.
Jeśli chcemy przeliczyć odległość podaną w centymetrach na metry, musimy dokonać przeciwnego działania, czyli podzielić przez 100.
Na przykład: wzrost Macka to 170 cm, czyli 170 cm:100 daje nam 1,7 m.
Zamiana jednostek masy
- 1 tona = 1000 kilogramów
- 1 kilogram = 100 dekagramów
- 1 dekagram = 10 gramów
Podstawową jednostką masy jest kilogram. 1 kg to inaczej 100 dekagramów i 1000 gramów.
Jeśli więc wspomniana na początku Basia miała kupić 1 kg schabu, oznacza to, że miała kupić 100 dag mięsa. Pani w sklepie zważyła jej 90 dekagramów, czyli o 10 dag mniej, niż chciała mama. Inaczej - do kilograma schabu zabrakło 100 gramów.
Gdy innym razem Basia poprosi w sklepie o 25 dag wędliny, będzie to oznaczało, że chce kupić 250 g (25x10 g – bo 1 dag to 10 g), czyli 0,25 kg wędliny (250 g x0,001 – bo 1 g to 1/1000 kilograma).
Zamiana jednostek czasu
Trochę trudniejsza jest zamiana jednostek czasu, ponieważ mamy tu do czynienia z system nie dziesiętnym, lecz tzw. sześćdziesiątkowym: jednostka nie dzieli się na 100 innych jednostek, czy ich wielokrotność, lecz na 60. A więc 1 godzina to 60 minut, a 1 minuta to 60 sekund.
Gdy mówimy, że lekcja trwa 45 minut, oznacza to, że trwa 2700 sekund (45x60 s.). Mówiąc natomiast o meczu, który trwał 1,5 godziny, mamy na myśli rozgrywkę trwającą 90 minut. Przerwa w meczu trwająca 20 minut, inaczej trwała 1/3 godziny.
