Nauka koncentracji - sposoby na problemy z koncentracją u dzieci?

2016-12-19 8:23

Nauka koncentracji to istotny element rozwoju dziecka. Już od trzylatka można wymagać, by koncentrował się na tym, co robi. To umiejętność niezbędna do wszelkich świadomych działań, a problemy z kmoncentracją u dziecka mogą być przyczyną wielu problemów.

Nauka koncentracji

i

Autor: thinkstockphotos.com Jak wspomagać naukę koncentracji u dziecka?

Spis treści

  1. Zdolność koncentracji rozwija się stopniowo
  2. Zródła problemów z koncentracją u dzieci
  3. Co świadczy o ADHD?
  4. Jak rozpoznać, że dziecko ma problemy z koncentracją?
  5. Jak wspomagać naukę koncentracji u dziecka?

Umiejętność koncentracji jest niezbędna w dorosłym życiu – bez tego nie można normalnie funkcjonować: pracować, prowadzić auto czy nawet poruszać się pieszo w dużym mieście. A jak z tym jest u małego dziecka? Po czym rozpoznać, czy nie ma ono problemów z koncentracją? Zwykle rodzice zauważają, że dziecko ma taki problem, dopiero gdy pójdzie do szkoły, bo pojawiają się kłopoty z nauką. Tymczasem warto obserwować już przedszkolaka, jak sobie radzi w sytuacjach wymagających skupienia, i proponować dziecku zabawy, które pomogą mu ćwiczyć tę ważną umiejętność.

>> Kalendarz rozwoju dziecka - jak rozwija się dziecko w poszczególnych miesiącach życia?

Zdolność koncentracji rozwija się stopniowo

U małych dzieci występuje uwaga mimowolna, to znaczy, że coś przyciąga uwagę malucha bez udziału jego woli – może to być np. głośny dźwięk, kolorowy obrazek lub poruszający się przedmiot. Świadome skupianie uwagi pojawia się u dziecka od około 3. roku życia i rozwija się w wieku przedszkolnym i młodszym szkolnym. Dzięki temu dziecko jest w stanie robić to, co istotne w danej chwili, np. wysłuchać polecenia i wykonać zadanie. Wraz z rozwojem dziecka, z którym idzie w parze dojrzewanie układu nerwowego, wydłuża się też czas skupienia jego uwagi. Dzieci do 3. roku życia potrafią skupić się na zabawie zwykle przez 5 –15 minut, ale ich koncentracja na wykonaniu zadania, jakim jest np. ubranie się, trwa... zaledwie minutę. Taki maluch potrzebuje wsparcia osoby dorosłej, która przypomni mu, co ma robić. Trzy- i czterolatki są w stanie zająć się zabawą przez ok. 20 minut, ale już podczas zajęć przedszkolnych z nauczycielką utrzymują uwagę zazwyczaj nie dłużej niż przez 10 minut. Dzieci w wieku 5–6 lat wykorzystują swoją uwagę podczas zajęć przez około 20 minut, natomiast ich zabawa w skupieniu może trwać nawet 40 minut.

Zródła problemów z koncentracją u dzieci

Jedne przedszkolaki potrafią przez pół godziny układać puzzle, a inne nie są w stanie skupić się tak długo na jednej czynności. Z czego te różnice wynikają? Przyczyn jest wiele, dotyczą one zarówno samego dziecka, jak i jego otoczenia. Trudności z koncentracją mogą wynikać z uwarunkowań genetycznych, powikłań okołoporodowych, chorobowych (np. silna alergia), ale też z niewyspania, przemęczenia, niewłaściwej diety, silnych przeżyć emocjonalnych (np. konflikt między rodzicami). A w dzisiejszych czasach często przyczyną jest po prostu mnogość czynników rozpraszających uwagę, takich jak otaczające dziecko dźwięki (telewizja, radio, grające zabawki, odgłosy ulicy) czy nawet nadmiar zabawek w dziecięcym pokoju.

Dobrze wiedzieć

Co świadczy o ADHD?

Jeżeli malec nie jest w stanie skupić się na czymkolwiek, a problemowi z koncentracją towarzyszą nadruchliwość i impulsywność – dziecko nie potrafi poczekać na swoją kolej, odpowiada niepytane, nie jest w stanie usiedzieć bez ruchu, często biega jak nakręcone – takie objawy mogą wskazywać na zespół nadpobudliwości psychoruchowej z deficytem uwagi (ADHD). W takiej sytuacji trzeba się zgłosić do psychologa dziecięcego, który podpowie, jak postępować z takim dzieckiem.

>> ADHD u dzieci - objawy. Czy masz nadpobudliwe dziecko? Sposoby na nadpobudliwość u dzieci

Jak rozpoznać, że dziecko ma problemy z koncentracją?

Po czym rozpoznać, że dziecko ma problem z koncentracją? Na przykład po tym, że pracuje pośpiesznie, niecierpliwie, powierzone zadania wykonuje powierzchownie i byle jak, nie dbając o to, czy zrobiło je prawidłowo. Popełnia więc dużo błędów, a efekt jego pracy jest niezadowalający – znacznie odbiega od tego, co robią jego bardziej skupieni koledzy. Takie dziecko często przerywa pracę, łatwo ulega frustracji i zniechęca się, gdy dostaje trudniejsze zadania.

O kłopotach z koncentracją może też świadczyć fakt, że maluch jest często powolny i zamyślony: potrzebuje dużo czasu, nim zabierze się do czegokolwiek i jeszcze więcej na wykonanie pracy. Nie koncentruje się dostatecznie na treści zadań i często wybiega myślami daleko poza realną sytuację. O takich dzieciach mówi się, że „bujają w obłokach”. Do pewnego stopnia jest to cecha osobnicza, ale warto trenować z takim malcem umiejętność koncentracji przez odpowiednie zabawy (patrz ramka). Zapamiętajcie je i często się tak bawcie, spędzając w ten sposób czas z pociechą.

>> Jak wspierać naukę mowy niemowlęcia?

Jak wspomagać naukę koncentracji u dziecka?

Zadaniem mamy i taty jest zapewnienie dziecku odpowiednich warunków do pracy przez ograniczenie bodźców rozpraszających uwagę. A więc wyłączcie telewizor, komputer, ale też sprzątnijcie bałagan: rozrzucone po całej podłodze klocki czy drobiazgi leżące na stoliku do pracy wyjątkowo nie sprzyjają skupieniu. Pamiętajcie też, że stawiane dziecku wymagania muszą być możliwe do realizacji, a więc adekwatne do poziomu jego rozwoju. I na koniec: dostrzegajcie wysiłek malca i motywujcie go do pracy, nagradzając za postępy pochwałami i innymi niematerialnymi nagrodami.

>> Rozwój dziecka: zabawy dla dwulatka, które stymulują jego rozwój

Dobrze wiedzieć

Zabawy i ćwiczenia na koncentrację

  • CO ZNIKNĘŁO?

Ustaw przed dzieckiem cztery małe zabawki, np. piłkę, misia, klocek, lalkę. Poproś, by maluch przyjrzał się im uważnie, a potem zasłonił oczy. W tym czasie zabierz jedną zabawkę, a malec ma zgadnąć, co zniknęło.

  • LAMPA, NOS, PODŁOGA

Wypowiadaj te lub podobne słowa i pokazuj ręką odpowiednie przedmioty, prosząc dziecko, by pokazywało razem z tobą. Ale od czasu do czasu pokazuj coś innego, niż nazywasz. Malec ma pokazywać zawsze ten przedmiot, o którym mama mówi, a nie ten, który mylnie pokazuje.

  • CZYTANIE „Z FIGURAMI”

Czytaj dziecku opowiadanie lub bajkę, a dziecko musi zareagować na umówione wcześniej sygnały, np. słysząc słowo „rycerz”, powinno klasnąć w dłonie albo podskoczyć i zrobić pajacyka.

  • SZCZEGÓŁY

To dobrze znana zabawa typu: znajdź 10 różnic między dwoma obrazkami. Wyszukiwanie szczegółów to prosty i skuteczny sposób na skłonienie dziecka do wytężenia uwagi

  • „DRUKARKA”

Rysuj na plecach dziecka figury geometryczne oraz proste obrazki, a jego zadaniem jest odgadnąć, co zostało narysowane.

  • GRY I UKŁADANKI

Grajcie z dzieckiem w proste, znane od lat gry. Układanie puzzli, gra w bierki, pchełki czy memory wymagają od kilkulatka dużego skupienia uwagi i są bardzo dobrym treningiem przed szkołą.