Świetlica szkolna: jakie są zasady jej funkcjonowania?

2015-04-09 14:11

Teoretycznie świetlica szkolna ma być miejscem, w którym dzieci mogą bezpiecznie spędzać czas przed lekcjami i po nich. Ma również wspierać rozwój dziecka i stwarzać mu właściwe warunki wychowawcze. Czy tak jest w rzeczywistości? Jak wyglądają polskie świetlice szkolne?

Świetlica szkolna

i

Autor: Jupiterimages|jupiterimages W świetlicy szkolnej dziecko ma znaleźć nie tylko odpowiednią opiekę, ale i miejsce do rozwoju intelektualnego i kształtowania umiejętności społecznych.

Spis treści

  1. Świetlica szkolna: jakie warunki musi spełniać wychowawca?
  2. Świetlica szkolna: jakie są godziny pracy placówki?
  3. Świetlica szkolna: jak powinny wyglądać jej pomieszczenia i wyposażenie?
  4. Świetlica szkolna: tu naprawdę może być ciekawie

Zasady funkcjonowania świetlicy szkolnej są określone wieloma aktami prawnymi. Jej zadaniem jest wspieranie i uzupełnianie pracy szkoły w wielu aspektach. Przede wszystkim - opiekuńczym. W świetlicy szkolnej dziecko ma czuć się bezpieczne, akceptowane, trzeba zapewnić mu warunki wspierające jego rozwój. Kolejną funkcją działania tego typu placówek jest rola dydaktyczna. Dziecko ma w nich powiększać swoją wiedzę i kształtować swoje umiejętności. Świetlica szkolna powinna również spełniać swoją rolę w zakresie wychowaniu dzieci. Kształtować w nich odpowiedzialność, samodzielność, dbałość o dobre relacje z rówieśnikami. Potrzebne jest również oddziaływanie profilaktyczno-terapeutyczne. Chodzi o zapobieganie utrwalaniu nieprawidłowych wzorców, a jednocześnie budowanie właściwej postawy wobec dzieci z niepełnosprawnościami, chorobami somatycznymi, problemami emocjonalnymi. Przebywanie dziecka w świetlicy szkolnej jest bezpłatne (niezależnie od tego, ile godzin dziecko w niej spędza), finansowane z budżetu gminy. Placówki mogą być również współfinansowane z dobrowolnych składek rodziców. Warto dodać, że świetlice działają wyłącznie przy szkołach podstawowych i gimnazjach.

>>Zajęcia dodatkowe: wspieranie dziecka czy odbieranie mu dzieciństwa? Przeczytaj nasz artykuł!>>

Świetlica szkolna: jakie warunki musi spełniać wychowawca?

Wychowca pracujący w świetlicy szkolnej musi posiadać niezbędne kwalifikacje. Wychowawcą w placówce można zostać, spełniając wszystkie warunki z któregoś z podpunktów:

  • posiadanie wyższego wykształcenia - koniecznie ukończenie kierunku pedagogika w specjalności, która odpowiada konkretnym zajęciom i posiadanie przygotowania pedagogicznego
  • posiadanie wyższego wykształcenia - ukończenie dowolnego kierunku i studiów podyplomowych z zakresu, które będą obejmowały prowadzone w świetlicy zajęcia oraz posiadanie przygotowania pedagogicznego
  • posiadania kwalifikacji wymaganych do zajmowania stanowiska nauczyciela w typie szkoły,w którym ma być prowadzona świetlica

Świetlica szkolna: jakie są godziny pracy placówki?

Żyjący w coraz większym pośpiechu rodzice oczekują, że dziecko będzie mogło przebywać w świetlicy szkolnej jak najdłużej - aż zdążą wrócić z pracy i je odebrać; i rano - zanim zaczną się zajęcia, a oni będą musieli już udać się do pracy. Kwestia tego, przez ile godzin dziennie świetlica szkolna powinna być dostępna dla dzieci, budzi wiele dyskusji. Żadna norma prawna nie określa, ile powinien wynosić ten limit czasowy, wszystko zależy od decyzji dyrektora szkoły. Do jego zadań należy dostosowanie godzin działania placówki do organizacji dojazdów uczniów do szkoły i godzin odbioru uczniów ze szkoły.

Każdy wychowawca w świetlicy pracuje 26 godzin zegarowych tygodniowo. Ponadto, każdy nauczyciel, również wychowawca świetlicy musi wypracować tzw. godziny karciane. To 2 dodatkowe godziny w tygodniu, które ma przeznaczyć na zajęcia rozwijające zainteresowania ucznia, zwiększające wiedzę uczniów zdolnych i tych z problemami w nauce oraz na zajęcia w świetlicy. Dziecko może przebywać w świetlicy szkolnej w godzinach jej pracy, nie ma limitu godzinowego przysługującego konkretnemu dziecku. Jedno może spędzić w niej 4 godziny w ciągu dnia, inne - 40 minut.

Świetlica szkolna: jak powinny wyglądać jej pomieszczenia i wyposażenie?

Warunki panujące w świetlicy szkolnej mają, według Ustawy o systemie oświaty, zapewnić dziecku bezpieczne i higieniczne warunki nauki, wychowania i opieki. Muszą być wykonywane niezbędne remonty i inwestycje. Placówka ma być również wyposażona w pomoce dydaktyczne i sprzęt, niezbędne do przeprowadzenia zamierzonych przez wychowawcę zajęć. 

Zaleca się, aby utworzone były osobne miejsca, gdzie można prowadzić dwa typy zajęć: wymagające ciszy, skupienia i te, które są przeznaczone do głośniejszych gier i zabaw. Dorośli nie lubią, i bardzo się męczą, gdy muszą skoncentrować się na danej kwestii, a wokół panują warunki rozpraszające: ktoś rozmawia, ktoś się śmieje, w tle słychać muzykę. Tak samo jest z dziećmi - im też najłatwiej jest się skupić w sprzyjających warunkach. Aby odrobić lekcje, przeczytać książkę, muszą pracować w spokoju. Z drugiej strony, dzieci zazwyczaj bardzo lubią się poruszać i pokrzyczeć. Dobrze się do tego nadaje sala gimanstyczna, na której można przeprowadzać zajęcia taneczne, rytmikę.

Warto dodać, że świetlica szkolna nie musi się już kojarzyć ze szczelnie zamkniętymi czterema ścianami. Od decyzji dyrektora szkoły i kierownika świetlicy zależy, czy dzieci do niej uczęszczające będą mogły brać udział w zajęciach na świeżym powietrzu: na boisku szkolnym, w ogrodzie. Podobnie z wyposażeniem świetlicy szkolnej. W jednej placówce dzieci będą mogły korzystać tylko z niezbędnych pomocy dydaktycznych, w innej będą miały do wyboru cały ich wachlarz.

>>Świetlica szkolna czy zajęcia dodatkowe? Przeczytaj, w jaki sposób można zagospodarować czas dziecka po lekcjach!>>

Świetlica szkolna: tu naprawdę może być ciekawie

W zależności od podejścia dyrektora, kierownika świetlicy oraz zaangażowania rodziców świetlica szkolna może stać się dla dzieci miejscem, w którym muszą poczekać aż w końcu odbiorą ich rodzice bądź placówką, do której bardzo chętnie się udają, bo jest w niej po prostu ciekawie. Niektóre szkoły organizują w ramach zajęć świetlicowych różnego rodzaju koła zainteresowań dla dzieci: teatralne, taneczne, plastyczne, muzyczne, koła podróżników. Dzieci przygotowują występy dla innych uczniów i dla swoich najbliższych. Do dyspozycji dzieci są różnego rodzaju sprzęty: gry planszowe i stolikowe, sprzęt komputerowy, audiowizualny, instrumenty muzyczne, książki dla dzieci (literatura piękna, przewodniki, atlasy), zabawki.

Oczywiście, można trafić i na taką świetlicę szkolną, w której prowadzenie wychowawcy nie za bardzo się angażują i dla spokoju włączają dzieciom bajki w telewizji, o dodatkowych atrakcjach nie ma mowy, a wyposażenie placówki przypomina te sprzed 20 lat. Warto pamiętać, że w sytuacji, gdy rodzic nie jest zadowolony z funkcjonowania świetlicy, wiele pozostaje w jego mocy. Przede wszystkim, najlepiej razem z innymi rodzicami, może interweniować u dyrektora szkoły, by usprawnić jej działanie.