Pójście do szkoły to duże wydarzenie dla dziecka. Jak przygotować dziecko do szkoły? Spytaliśmy o to psychologa.
Jak dużym wydarzeniem dla dziecka z punktu widzenia jego rozwoju jest pójście do szkoły?
Magdalena Lange-Rachwał*: Szkoła to kolejny etap rozwojowy. W życiu dziecka zmienia się bardzo wiele. Po pierwsze musi dostosować się do wymogów edukacyjnych, a więc osiągnąć pewien minimalny próg z każdego przedmiotu. Jest oceniane, choć na początku są to oceny opisowe i poddawane określonym wymogom.
Musi funkcjonować w określonej strukturze grupy, i co więcej – znaleźć w niej dla siebie miejsce i zaaklimatyzować się, zaadoptować do nowych warunków. Dziecko musi również nauczyć się skutecznie przyswajać wiedzę, koncentrować przez określony czas. Nie zapominajmy również, że w pewien sposób nasza pociecha zaczyna podlegać także oczekiwaniom zewnętrznym – rodziców, nauczycieli, czasami dziadków.
Czytaj również: Wyprawka do szkoły: jakie rzeczy do szkoły przydadzą się dziecku?
Lektury szkolne klasa 1-3 w roku szkolnym 2020/2021
Czy dzieci obawiają się pierwszych dni w szkole?
Każde dziecko reaguje trochę inaczej i jest to związane z jego indywidualnymi cechami, predyspozycjami, otwartością na zmiany, śmiałością. Niezwykle istotny jest również sposób przygotowania dziecka na pierwszy dzień szkoły przez rodziców. Jeśli dziecko słyszy –„dobre się skończyło", "teraz się zacznie", "nie myśl, że Pani w szkole będzie się z Tobą pieściła" – to z pewnością osłabi to zapał dziecka i nie pomoże mu odnaleźć się w nowej sytuacji.
Jeżeli natomiast rodzice przedstawiają szkołę w sposób pozytywny, to dziecko będzie miało do niej zupełnie inne nastawienie. Nie znaczy to oczywiście, że pierwszego dnia szkoły nie pojawi się stres, jednak dziecko ma szansę łatwiej go przezwyciężyć. Lęki dzieci na tym etapie są związane z nieznanym. Przyszli pierwszoklasiści obawiają się, czy sobie poradzą, czy polubią je nowe koleżanki i koledzy.
A czy edukacja przedszkolna może pomóc radośnie wejść w mury szkolne, czy jest raczej – jak niektórzy sądzą – zabieraniem beztroskiego dzieciństwa?
Z całą pewnością przedszkole stanowi bardzo dobre przygotowanie do edukacji szkolnej. Dzieci (i myślę tu już o trzylatkach i czterolatkach) uczą się dostosowywać do obowiązujących norm i reguł, wchodzenia w interakcje z innymi dziećmi, bawienia się z innymi, a ponadto rozwijają się poznawczo, ponieważ przedszkole realizuje określony program. Dzieci zyskują także poczucie kompetencji, myśląc "dałem radę w przedszkolu, w szkole też sobie poradzę".
Jak rodzice mogą przygotować dziecko na pierwszy dzwonek?
Jeśli dziecko chodziło do przedszkola, to warto odwoływać się do pozytywnych doświadczeń z nim związanych. Dobrze jest przywoływać kolegów z grupy przedszkolnej, którzy będą z naszym dzieckiem w jednej klasie. Niezwykle ważne z punktu widzenia naszej pociechy jest realne mówienie o szkole, jej organizacji, oczekiwań nauczycieli.
Warto odwiedzić placówkę w trakcie dnia otwartego – dziecko z pewnością będzie się mniej obawiało miejsca, w którym miało okazję już być. Niektóre szkoły w trakcie dni otwartych dbają o atrakcje dla pierwszoklasistów, a to sprawia, że szkoła będzie się dzieciom kojarzyła pozytywnie. W domu warto z kolei bawić się w szkołę, tak reżyserując zabawę, by dziecko raz było w roli ucznia, a raz w roli nauczyciela
Czy rodzice powinni opowiadać dziecku o szkole?
Opowiadać, mówić, wspominać – jeśli tylko dziecko chce słuchać, a do tego zadaje pytania, warto temat szkoły podejmować. To pomoże rozwiać większość wątpliwości. Z pewnością dobrym pomysłem jest opowiadanie o własnych przeżyciach ze szkoły. Nie zawsze trzeba wspominać tylko pozytywne rzeczy, można mówić także o problemach i o tym, jak udało się je rozwiązać.
Polecam również czytać opowiadania i książeczki, w których bohater będzie przeżywał swój pierwszy dzień w szkole, np. "Franklin idzie do szkoły".
Czytaj również: Fobia szkolna: co zrobić z dzieckiem, które nie chce chodzić do szkoły?
Gotowość szkolna: czy twoje dziecko dojrzało do edukacji szkolnej
Zdarza się jednak, że nic nie pomaga i dziecko jest przerażone swoją nową rolą. Co wówczas może zrobić rodzic, by pomóc dziecku zaadoptować się w szkole?
Rodzić powinien być przede wszystkim spokojny i opanowany. Nerwowość opiekuna generuje u dziecka jeszcze większy stres. Trzeba starać się budować pozytywny nastrój i umacniać dziecko w przekonaniu, że sobie poradzi. Można zapytać, czego dotyczą obawy i spróbować je rozwiać. Pierwszego września przed drzwiami klasy nie należy przedłużać pożegnania.
Jeżeli do klasy chodzą znajome dzieci, warto o tym przypomnieć, zachęcić do kontaktu, rozmowy, wspólnego siedzenia w ławce. Z pewnością po kilku dniach nasze dziecko zrozumie, że szkoła to nie przykry obowiązek, ale również ciekawa przygoda i miejsce, gdzie wspólnie z rówieśnikami można się świetnie bawić i rozwijać swoje pasje.
*Magdalena Lange-Rachwał – psycholog kliniczny, absolwentka filologii polskiej na Uniwersytecie Wrocławskim; prowadzi gabinety w Poznaniu i w Luboniu, współwłaścicielka Centrum Opieki Okołoporodowej i Wczesnodziecięcej w Poznaniu – www.mamutek.eu
