Spis treści
- Co to jest afazja dziecięca?
- Objawy afazji dziecięcej
- Afazja dziecięca: terapia
- Jakie ćwiczenia pomogą, gdy dziecko cierpi na afazję
Każdy rodzic z niecierpliwością oczekuje momentu, gdy usłyszy pierwsze słowo wypowiedziane przez swoją pociechę. Co jednak zrobić, gdy dziecko po ukończeniu 2., 3. roku życia, a nawet starsze, nadal nie robi postępów w komunikacji językowej lub wręcz zdaje się nie rozumieć co do niego mówimy? Z pewnością nie warto czekać aż problem minie samoistnie. Objawy takie mogą, choć oczywiście nie muszą, świadczyć o afazji dziecięcej i tylko zasięgnięcie porady doświadczonego logopedy pozwoli nam wyjaśnić przyczyny problemów językowych dziecka.
Co to jest afazja dziecięca?
O afazji dziecięcej, zwanej również dysfazją, mówimy, gdy dziecko pomimo braku upośledzenia umysłowego, zaburzeń natury psychologicznej i z prawidłowym słuchem nie wykształciło mowy w ogóle, bądź wykształciło ją w stopniu dalece odbiegającym od normy wiekowej. W przypadku podtypu afazji dziecięcej ekspresyjnej dziecko ma problemy z budowaniem wypowiedzeń, posiada jednak zachowaną zdolność rozumienia mowy. Afazja dziecięca percepcyjna powoduje zaburzenia w mowie czynnej i biernej, a więc zarówno rozumienie, jak i nadawanie wypowiedzi stanowią dla dziecka ogromną trudność.
Przyczyny tego zaburzenia nadal nie są jednoznacznie stwierdzone, choć najczęściej przyjmuje się, że są one efektem uszkodzenia lub też niedokształcenia pewnych struktur mózgowych na skutek zaburzeń wrodzonych, urazów w okresie prenatalnym, urazów w okresie niemowlęcym i wczesnodziecięcym oraz powstają w wyniku przebytych chorób.
W zależności od okresu pojawienia się uszkodzeń wyróżniamy afazję dziecięcą wrodzoną i afazję nabytą, w przypadku której uszkodzenia, często urazy mechaniczne głowy, pojawiają się nie wcześniej niż w 2. roku życia dziecka.
>> Sprawdź także: Rozwój mowy dziecka: od niemowlaka do trzylatka >>
Objawy afazji dziecięcej
- Mowa nie rozwija się wcale bądź też rozwija się ze znacznym opóźnieniem
- Pomimo prawidłowego słuchu dzieci nie rozumieją znaczenia wypowiadanych do nich słów, przez co nie wykonują poleceń, nie są w stanie skupić się na czytanej bajce
- Zaburzenia te nie współistnieją z problemami natury emocjonalnej i upośledzeniem funkcji poznawczych
- Problemy z wypowiadaniem słów w trybie zarówno spontanicznym jak i naśladowczym
- Zniekształcanie brzmienia słów
- Niemożność wypowiadania słów dłuższych, początkowo nawet dwusylabowych
- Łatwe zapominanie brzmienia już wcześniej utrwalonego słowa
- Dzielenie słów na sylaby dla ułatwienia sobie ich wypowiedzenia
- „Artykulacja próbna”: czyli ciche przygotowanie się przed właściwym użyciem słowa
- Ubogie słownictwo
- Ograniczanie się do jednowyrazowych wypowiedzi
- W przypadku zaistnienia dłuższych wypowiedzi: poważne zaburzenia składni
Oczywiście, należy pamiętać, że spektrum objawów i ich nasilenie może się znacznie różnić u każdego dziecka.
Afazja dziecięca: terapia
Należy zdawać sobie sprawę, że postawienie prawidłowej i rzetelnej diagnozy afazji dziecięcej jest procesem długotrwałym i wymaga zazwyczaj kilku wizyt u specjalisty. Logopeda przeprowadzi ocenę mowy dziecka - zarówno umiejętności tworzenia wypowiedzi pod względem treściowym, językowym i fonetycznym, jak i rozumienia słyszanych komunikatów. Oceni budowę i funkcję narządów mowy oraz umiejętność powtarzania. Będzie obserwował również zachowanie dziecka, jego sprawność motoryczna, rozpoznawanie dźwięków, orientację przestrzenna i lateralizację.
Terapia powinna być poprzedzona wnikliwą diagnozą i podjęta natychmiast po jej przeprowadzeniu. Proces terapeutyczny afazji dziecięcej musi obejmować swym zasięgiem całe środowisko życia dziecka, a więc rodzinę, przedszkole lub szkołę.
Jakie ćwiczenia pomogą, gdy dziecko cierpi na afazję
Ćwiczenia obejmują stymulację mowy i jej rozumienia, a więc przyswajanie wyrazów na tle sytuacyjnym, stymulowanie powtarzania i utrwalania wypowiedzi, wyróżniania przez specjalny gest bądź intonację nazw w wypowiedzeniu. Ważne jest, aby w domu dużo mówić do dziecka i starać się mu w miarę możliwości pokazywać to, o czym mówimy.
Efekty terapii zależą w dużej mierze od tego, z którym typem afazji dziecięcej dziecko się zmaga. Afazja ekspresyjna dużo łatwiej poddaje się terapii od afazji percepcyjnej, co oczywiście nie oznacza, iż jesteśmy w tej walce na straconej pozycji. Pewne jest natomiast, że szybkie podjęcie ćwiczeń logopedycznych i ich konsekwentne stosowanie przyniesie dla naszej pociechy wymierne korzyści oraz pozwoli uniknąć pojawienia się trudności w późniejszym życiu dziecka.
To, że podjęcie terapii jest konieczne, nie pozostawia żadnych wątpliwości. Nieleczona afazja dziecięca może doprowadzić do poważnych trudności w nauce szkolnej, a także do problemów dziecka w sferze społecznej i emocjonalnej.
