Spis treści
Pierwszy w Polsce Bank Mleka, powstały przy Klinice Neonatologii Szpitala im. Orłowskiego w Warszawie, to owoc współpracy Fundacji „Bank Mleka Kobiecego”, lekarzy z Samodzielnego Publicznego Szpitala Klinicznego im. W. Orłowskiego w Warszawie, osób ze środowiska pozarządowego oraz matek wcześniaków. Na obecnym etapie działalności, Bank Mleka zaspokaja potrzeby Oddziału Neonatologii w/w szpitala. Docelowo planuje się stworzenie Banku Mleka przy każdej większej placówce zdrowia, zajmującej się wcześniakami i noworodkami.
Czym jest bank mleka?
Bank mleka to laboratorium, zajmujące się pozyskiwaniem, badaniem, przechowywaniem i dostarczaniem mleka kobiecego. Bank prowadzi rekrutację wśród matek karmiących własne dzieci, pobiera od nich pokarm, przeprowadza szereg kontrolnych badań, poddaje mleko procesowi pasteryzacji, by w końcu przekazać je potrzebującemu dziecku, którego matka nie może samodzielnie karmić. Według wskazań AAP (American Academy of Pediatrics) oraz rezolucji WHO i UNICEF z 1980 roku mleko kobiece pochodzące z profesjonalnego banku mleka jest drugim, po mleku własnej matki, pokarmem z wyboru, do stosowania u noworodków i niemowląt. Powszechnie stosowaną alternatywą do naturalnego pokarmu są sztuczne mieszanki mleczne, które zapewniają podstawowe potrzeby żywieniowe noworodka, nawet tego urodzonego przedwcześnie. Zdarza się jednak tak, że sztuczny pokarm jest dla dziecka niewystarczający, albo wręcz dla niego niebezpieczny – podanie niektórym noworodkom mieszanki mlecznej może mieć poważne konsekwencje zdrowotne, kończące się nawet śmiercią w okresie noworodkowym. Dlatego tak ważna jest możliwość dostarczenia dziecku naturalnego pokarmu, który w takich przypadkach jest dla niego najlepszym i jedynym lekarstwem. Mleko dawczyń traktowane jest jako czynnik wspomagający leczenie wielu chorób zakaźnych okresu noworodkowego, przyśpiesza rekonwalescencję niemowlaków po zabiegach chirurgicznych oraz działa prewencyjnie w przypadku m.in. alergii na mleko krowie i sojowe. Spożywanie przez dziecko pokarmu pochodzącego od niespokrewnionej kobiety jest całkowicie bezpieczne, bowiem przed pobraniem pokarmu, dawczynie przechodzą serię badań serologicznych, mających na celu wyeliminowanie ryzyka przeniesienia poprzez pokarm jakichkolwiek chorób (przeprowadzane są m.in. badania na nosicielstwo wirusów takich jak HCV, HTLV-1, które są ściśle związane z rozwojem nowotworów).
Jak działa bank mleka?
Cały proces badania i dystrybucji mleka kobiecego odbywa się wedle standardów przyjętych przez Europejskie Stowarzyszenie Banków Mleka (ang. EMBA), które zrzesza ponad 160 placówek działających w całej Europie. Podstawowe procedury zakładają m.in. dwukrotną kontrolę mikrobiologiczną zebranego mleka (przed i po pasteryzacji) oraz aseptyczną pracę z materiałem po pasteryzacji.
Od chwili zgłoszenia zapotrzebowania na mleko dla konkretnego dziecka, bank ściśle współpracuje z dawczynią, lekarzem prowadzącym, laboratorium przyszpitalnym, wirusologiem oraz bakteriologiem. Pobrane mleko jest badane i poddane pasteryzacji metodą Holtera, polegającą na 30. minutowej obróbce termicznej w temperaturze 62,5˚C, zabijającej wirusy i niepożądane bakterie, znajdujące się w mleku. Proces pasteryzacji zabija m.in. cząsteczki wirusów HIV, HBV (zapalenie wątroby typu B) oraz prądki gruźlicy. Uzyskane mleko jest nieco inne niż to, które dziecko otrzymuje podczas karmienia piersią, gdyż podczas obróbki część jego składników podlega dezaktywacji. Jednak zachowuje wszystkie najważniejsze właściwości mleka matki, niezbędne do prawidłowego funkcjonowania dziecka. Tak przygotowany pokarm może być przechowywany w temperaturze -20˚C przez max. 3 miesiące. W miarę potrzeby mleko jest odmrażane, porcjowane i podawane dziecku (do 24 godzin od odmrożenia).
Dlaczego warto oddać pokarm do banku mleka?
- Mleko kobiece, ze względu na zawartość wszystkich możliwych składników odżywczych oraz przeciwciał budujących odporność organizmu, jest szczególnie potrzebne dzieciom chorym i wcześniakom. Ponieważ istnieją bezpieczne sposoby gromadzenia jego nadwyżek, na całym świecie od 100 lat tworzy się banki kobiecego mleka – przekonuje prof. Ewa Helwich, krajowy konsultant ds. neonatologii. Mleko zgromadzone w banku jest szansą dla dzieci, których mamy nie mogą karmić piersią. Jest ratunkiem dla wcześniaków znajdujących się w grupie ryzyka zachorowania na martwicze zapalenie jelit i sepię, dla dzieci, których matki są nosicielkami wirusa HIV (naturalny pokarm spowalnia rozwój AIDS), dla niemowlaków z wrodzonymi chorobami metabolicznymi, z niewydolnością nerek oraz z niedorozwojem. Najnowsze badania wykazują, że dzieci karmione naturalnym mlekiem osiągają lepsze wyniki w testach na inteligencję, rzadziej chorują na cukrzycę, na nadciśnienie i otyłość. Ponadto EMBA wykazało, że mama wcześniaka dokarmianego mlekiem pozyskanego z banku mleka, otoczona właściwą opieką laktacyjną i psychologiczną, ma zwiększone szanse na rozpoczęcie z czasem naturalnego karmienia swojego dziecka. Dlatego bank mleka to nie tylko szansa dla dziecka, ale i możliwość doświadczenia pełni macierzyństwa dla matki.
Fundacja „Bank Mleka Kobiecego” przeprowadziła badania, które wykazały, że aż 84,7 procent zapytanych matek deklaruje gotowość oddania nadmiaru swojego mleka do banku mleka. Ankieta przeprowadzona w 2010 roku w szpitalach położniczych na terenie woj. kujawsko-pomorskiego wykazała natomiast, że 86,4 procent kobiet podałaby swojemu dziecku przebadane mleko innej kobiety. Świadczy to o coraz większej świadomości i wrażliwości społecznej oraz otwartości Polek na metody powszechnie stosowane w Europie i na świecie.
