Tran to ciekły tłuszcz otrzymywany ze świeżej wątroby dorsza atlantyckiego lub innych ryb z rodziny dorszowatych. W naturalnej postaci ma charakterystyczny, niezbyt przyjemny zapach i raczej mdły smak.
Ale mimo to warto się przekonać do tranu, bo tran dla dziecka wpływa na poprawę odporności i dobre zdrowie. Od jakiego wieku podawać dzieciom tran i dlaczego warto to robić?
Spis treści
- Tran dla dziecka - na czym polega jego fenomen?
- Ważne składniki tranu dla dziecka
- Od jakiego wieku podawać tran dziecku?
- Czy każde dziecko powinno pić tran?
- Tran dla niemowlaka - oleje rybne lepsze niż roślinne
Tran dla dziecka - na czym polega jego fenomen?
Olej z wątroby ryby - brzmi mało apetycznie... Rzeczywiście, ludziom z pokolenia naszych rodziców i dziadków tran kojarzy się nie najlepiej, bo pili ten rybi olej w czystej, nieprzetworzonej postaci. Dziś tran dla dzieci ma postać kapsułek, owocowych żelków albo płynu o przyjemnym cytrynowym smaku. Znacznie łatwiej więc przekonać do niego najmłodszych.
Dlaczego to takie ważne? Właściwości lecznicze tranu znane są od setek lat. Już w XVII w. zauważono, że ludzie, którzy spożywają dużo tranu, rzadziej chorują. Przez wieki medycy rekomendowali stosowanie tego środka jako sposobu na zapobieganie krzywicy i reumatyzmowi.
Także dzisiaj łatwo zauważyć, że w społecznościach, w których jada się dużo oleju z ryb morskich (np. Norwegia, Japonia), ludzie są zdrowsi i dłużej żyją (największy odsetek stulatków). Co sprawia, że tran tak dobrze wpływa na zdrowie?
Czytaj również: Prawdy i mity o DHA. Co musisz wiedzieć o tym kwasie tłuszczowym w ciąży?
Dieta na przeziębienie: tygodniowy jadłospis wzmacniający odporność
Ważne składniki tranu dla dziecka
Swoje lecznicze właściwości tran zawdzięcza przede wszystkim dwóm składnikom: kwasom omega-3 oraz witaminie D. Są one niezwykle ważne dla zdrowia i rozwoju dziecka, a ich niedobór może spowodować wiele chorób.
-
Niezbędne wielonienasycone długołańcuchowe kwasy tłuszczowe omega-3
Zwłaszcza kwas dokozaheksaenowy, czyli DHA – są konieczne przede wszystkim do prawidłowego rozwoju i funkcjonowania mózgu dziecka. W życiu płodowym kwas DHA jest budulcem układu nerwowego, a po narodzinach dziecka – głównym pożywieniem dla mózgu.
Udowodniono, że dzieci otrzymujące dostatecznie duże dawki DHA wypadają lepiej w testach na inteligencję. Z kolei nawet mały niedobór DHA może zahamować rozwój psychomotoryczny i poznawczy dziecka, osłabiając u niego umiejętność uczenia się, rozumienia, pamięć, uwagę i kreatywność.
Małe stężenia DHA u dzieci mogą być także przyczyną zespołu aktywności psychoruchowej z deficytem uwagi, czyli ADHD. Badania sugerują, że dieta wzbogacona w EPA i DHA pochodzące z ryb zmniejsza objawy tej choroby. Kwas DHA wspomaga również prawidłowy rozwój wzroku u niemowląt do 12. miesiąca życia, a jego niedobór może powodować zaburzenia widzenia.
Inną ważną rolą kwasów omega-3 jest ich bardzo korzystny wpływ na odporność: wzmacniają one układ immunologiczny, chroniąc organizm przed infekcjami i chorobami autoimmunologicznymi. Badania wykazały, że odpowiednie spożycie kwasów omega-3 hamuje powstawanie reakcji typu alergicznego. Warto też wspomnieć o tym, że kwasy DHA i EPA przyczyniają się do prawidłowej pracy serca.
-
Witamina D
Drugi ważny składnik tranu dla niemowlaka, wspomaga prawidłowy wzrost i rozwój kości u dzieci, zwiększając wchłanianie wapnia z pożywienia. Ale to nie wszystko: badania z ostatnich lat wykazały, że witamina ta pełni w organizmie jeszcze wiele innych zadań, a jej niedobór może prowadzić do rozwoju nie tylko krzywicy i osteoporozy, lecz także: cukrzycy typu I, nowotworów, chorób autoimmunologicznych (takich jak stwardnienie rozsiane, reumatoidalne zapalenie stawów) oraz sercowo-naczyniowych.
Deficyt tej witaminy wpływa również na ogólne obniżenie odporności. Dlatego tak ważne jest zapewnienie dziecku (a także sobie – nawiasem mówiąc) odpowiedniej ilości witaminy D, zwłaszcza że w Polsce powszechne są jej niedobory.
Szczególnie trzeba o tym pamiętać jesienią i zimą, ponieważ od października do marca w naszej szerokości geograficznej w ogóle nie zachodzi synteza witaminy D w skórze pod wpływem słońca!
Warto wiedzieć, że tran zawiera witaminę D3 – to najbardziej bioaktywna, najlepiej przyswajalna przez ludzki organizm postać tej witaminy. W tranie są również rozpuszczalne w tłuszczach witaminy A i E.
Od jakiego wieku podawać tran dziecku?
Nasuwa się pytanie: czy w związku z tak pozytywnym wpływem na zdrowie, każde dziecko powinno dostawać tran? A jeśli tak, to od kiedy? I co z zanieczyszczeniami ryb rtęcią i dioksynami?
W Norwegii, która jest ojczyzną tranu, Rada ds. Żywienia zaleca stosowanie go u wszystkich dzieci, począwszy od 4 tygodnia życia.
Zalecenia polskich ekspertów nie obejmują tranu, ale jasno wskazują na konieczność suplementacji znajdującej się w tranie witaminy D: wszystkie zdrowe dzieci, od urodzenia do 18. roku życia, wymagają suplementacji witaminy D w dawce 400 -1000 IU (10 mcg) na dobę, w zależności od wieku.
Jeśli więc chcemy podawać dziecku tran, jako suplement diety, pamiętajmy o tym, aby dopasować jego dawkowanie do przyjmowanych dawek witaminy D3 lub aby zastąpić ją tranem - w ten sposób unikniemy przedawkowania tej wprawdzie cennej substancji, która jednak w nadmiarze może szkodzić dziecku.
Dużym udogodnieniem dla zwolenników podawania tranu dzieciom jest obecnie to, że tran dla dzieci przyjmuje obecnie rożne postacie, dostosowane do ich wieku i potrzeb - można go kupić w formie syropu (dla najmłodszych dzieci zalecana jest forma płynna suplementu), w formie żelków (idealna dla przedszkolaków) lub kapsułek (przeznaczona dla starszych dzieci, które potrafią już połykać tabletki).
Czy każde dziecko powinno pić tran?
Niemowlęta karmione piersią muszą dostawać witaminę D w kropelkach. Dla pozostałych maluchów źródłem tej witaminy jest mleko modyfikowane (uwaga: nie każde ją zawiera) lub preparaty witaminowe. Niemowlęta karmione mlekiem modyfikowanym wzbogacanym w witaminę D wymagają dodatkowego jej podawania, o ile ilość spożytego mleka nie pokrywa w całości odpowiedniego dla wieku zapotrzebowania na tę witaminę.
Jeśli zaś chodzi o nienasycone kwasy tłuszczowe, uważa się, że dziecko karmione piersią (przez pierwsze pół roku życia) nie musi ich dostawać dodatkowo, jeśli dieta matki zawiera tłuste ryby morskie (dwa razy w tygodniu).
Maluchy karmione mlekiem modyfikowanym powinny czerpać DHA i EPA z tego mleka, a gdy tych kwasów w mleku nie ma, konieczna jest suplementacja. Starsze niemowlęta (powyżej 6. miesiąca życia) i małe dzieci (poniżej 24. miesiąca życia) powinny otrzymywać DHA w postaci suplementu, jeśli ich dieta nie zawiera ryb.
Dzieci w tym wieku muszą spożywać minimum 100 mg kwasu DHA dziennie (0,1 g), aby ich wzrok i mózg rozwijały się prawidłowo. Po ukończeniu dwóch lat powinno to być minimum 250 mg DHA dziennie. Tran dla dziecka jest w tej sytuacji doskonałym rozwiązaniem.
Tran dla niemowlaka - oleje rybne lepsze niż roślinne
Trzeba podkreślić, że tranu dla dziecka nie mogą zastąpić kwasy tłuszczowe pochodzące z olejów roślinnych. Wiele osób sądzi, że kwasy tłuszczowe omega-3 zawarte m.in. w orzechach i olejach (np. lnianym, sojowym, rzepakowym) są niemal tym samym co kwasy omega-3 zawarte w rybach, a to nieprawda. Oleje roślinne i orzechy nie mogą zastąpić produktów pochodzenia morskiego.
Tłuszcze roślinne zawierają bowiem kwas alfa-linolenowy (ALA). Jest to kwas krótkołańcuchowy i dopiero w ludzkim organizmie przekształca się w długołańcuchowy kwas DHA. Proces ten zachodzi jednak w bardzo ograniczonym stopniu: konwersja kwasów ALA w DHA wynosi maksymalnie do 9–10 proc., ale zazwyczaj nie przekracza 1 proc. Dlatego kwasy ALA nie mogą zastąpić DHA i EPA.
Źródłami najcenniejszych kwasów omega-3 są wyłącznie: tłuste ryby morskie, tran, owoce morza oraz algi. Jeśli dziecko je mało ryb, niezbędna jest zatem suplementacja tranem. A w przypadku gdy rodzice są wegetarianami albo dziecko nie toleruje tranu, bo np. za bardzo pachnie on rybami, można sięgnąć po kapsułki z kwasem DHA pochodzącym z alg morskich.
Kupując tran dla niemowlaka, warto zwrócić uwagę, czy producent informuje, skąd pochodzą wykorzystane w preparacie ryby i czy wiarygodnie brzmią jego zapewnienia o wysokiej jakości produktu. Wiadomo bowiem, że pewne rejony wód są mocno zanieczyszczone i żyjące tam ryby mogą być skażone rtęcią i dioksynami.
Najlepiej więc wybierać produkty renomowanych marek, pochodzące z krajów o wysokiej kulturze produkcji i poddawane rzetelnej kontroli.
Czytaj również: Dawkowanie witaminy D3 u dzieci [NOWE ZALECENIA]
Układ immunologiczny dziecka. Jak wzmocnić odporność dziecka, które jest karmione butelką?
miesięcznik "M jak mama"
