Spis treści
- Łyżeczka - wasz przyjaciel
- Żywienie niemowlaka - błąd żywieniowy nr 1. Źle przygotowana mieszanka
- Żywienie niemowlaka - błąd żywieniowy nr 2. Zwlekanie z rozszerzaniem diety niemowlaka
- Żywienie niemowlaka - błąd żywieniowy nr 3. Podawanie niemowlętom nieodpowiednich potraw
- Żywienie niemowlaka - błąd żywieniowy nr 4. Za dużo posiłków dziennie
- Żywienie niemowlaka - błąd żywieniowy nr 5. Zbyt późne wprowadzanie glutenu
- Żywienie niemowlaka - błąd żywieniowy nr 4. Za dużo posiłków dziennie
- Żywienie niemowlaka - błąd żywieniowy nr 5. Zbyt późne wprowadzanie glutenu
- Żywienie niemowlaka - błąd żywieniowy nr 6. Niskie spożycie witaminy D
- Żywienie niemowlaka - błąd żywieniowy nr 7. Zbyt wczesne wprowadzanie mleka krowiego
Żywienie niemowlaka nie jest łatwe. Nie ma chyba rodzica, któremu choć raz nie zdarzyłoby się popełnić jakiejś jedzeniowej pomyłki. Są jednak rodzice, którzy takie błędy popełniają często. A to już, zdaniem ekspertów, jest niepokojące, bo od prawidłowo prowadzonej i właściwie zbilansowanej diety niemowlaka zależy, jak będzie rozwijało się dziecko i czy będzie zdrowe – nie tylko teraz, ale i za lat kilka czy kilkanaście. Zdaniem ekspertów ze Światowej Organizacji Zdrowia, jednym z najpoważniejszych błędów jest zbyt szybkie kończenie karmienia piersią – zalecany przez nich okres przynajmniej sześciu miesięcy takiej diety wiele mam kończy znacznie szybciej, czasem już po miesiącu czy dwóch. Inne błędy żywieniowe, wytykane rodzicom przez specjalistów z WHO, to m.in. zbyt długie podawanie papek (które powinno się podawać maluszkom najwyżej do 8.–9. miesiąca życia), niedodawanie do potraw dla niemowląt tłuszczów, niezbędnych do tego, by organizm prawidłowo przyswajał niektóre witaminy, gotowanie zup na wywarze mięsnym, dieta zbyt uboga w ryby, owoce i warzywa. Polscy eksperci również pokusili się o stworzenie rankingu błędów, jakie najczęściej popełniają rodzice karmiący niemowlęta. Badanie „Ocena sposobu żywienia i stanu odżywienia niemowląt w wieku 6 i 12 miesięcy w populacji polskiej” przeprowadzili specjaliści z Centrum Zdrowia Dziecka we współpracy z Fundacją Nutricia. W badaniach ankietowych nie tylko przepytywali rodziców – niemowlęta miały również robione badania krwi, które pomagały wykryć ewentualny niedobór lub nadmiar składników odżywczych. Okazało się, że choć blisko 85 proc. przepytanych mam deklaruje, że zna zasady prawidłowego karmienia dzieci, jedynie 7 proc. faktycznie stosuje się do wytycznych i zaleceń żywieniowych. W efekcie popełniają pomyłki. Co robią nie tak? Oto najczęstsze – i najbardziej niepokojące – błędy rodziców.
>>Dieta dziecka: jak nie popełniać błędów w żywieniu dziecka>>
Łyżeczka - wasz przyjaciel
Zacznij jej używać od momentu, kiedy podasz dziecku pierwszą zupkę. Taki sposób karmienia sprzyja rozwojowi mowy.
Żywienie niemowlaka - błąd żywieniowy nr 1. Źle przygotowana mieszanka
Zbyt dużo proszku, za mało wody – albo odwrotnie. W obydwu przypadkach jest to niezgodne z zaleceniami producenta, które zawsze opisane są na opakowaniu. Postępuje tak aż jedna piąta mam.Dr Anna Stolarczyk: Nieprawidłowe proporcje wody i mleka w proszku to zbyt skoncentrowane lub nadmiernie rozcieńczone składniki odżywcze, a to z kolei oznacza albo dodatkowe obciążenie układu wydalniczego niemowlęcia i jego przekarmianie, albo niedostateczną wartość odżywczą posiłku. Przy długotrwałym podawaniu źle przygotowanej mieszanki niemowlę jest narażone na otyłość lub niedożywienie.
>>7 najczęstszych błędów popełnianych przy rozszerzaniu diety niemowlaka>>
Żywienie niemowlaka - błąd żywieniowy nr 2. Zwlekanie z rozszerzaniem diety niemowlaka
Zgodnie z zaleceniami ekspertów, pierwsze posiłki inne niż mleko powinno się wprowadzać do diety maluszka karmionego piersią po ukończeniu 6. miesiąca życia, a karmionego butelką – miesiąc wcześniej. Tymczasem, jak pokazało badanie, aż 17 proc. mam 6-miesięcznych maluchów nie zaczęło im jeszcze rozszerzać diety. Zdarzały się przypadki, kiedy 12-miesięczne niemowlęta były karmione prawie wyłącznie piersią. U tych dzieci specjaliści zaobserwowali we krwi obniżone stężenie ferrytyny – białka, które utrzymuje żelazo w nieszkodliwej dla organizmu formie i ułatwia jego przechowywanie w wątrobie.Dr Anna Stolarczyk: W drugim półroczu życia konieczne jest rozszerzanie diety, tzn. wprowadzanie kolejno zupki jarzynowej, przecierów owocowych, posiłków z dodatkiem mięsa lub ryby, jajka i przetworów mlecznych, bo skład mleka mamy lub mleka modyfikowanego nie pokrywa zapotrzebowania na wszystkie składniki odżywcze. U niemowląt długo karmionych wyłącznie mlekiem dochodzi do niedokrwistości. Ale posiłki uzupełniające to także poznawanie nowych smaków, innej konsystencji i nowe umiejętności związane z jedzeniem, takie jak jedzenie łyżeczką, picie z kubeczka, żucie, gryzienie i połykanie. Tego maluszek musi się uczyć tak samo jak uczy się chodzić i mówić. Zbyt długie podawanie posiłków płynnych, o gładkiej, jednolitej konsystencji, hamuje rozwój mowy.
Żywienie niemowlaka - błąd żywieniowy nr 3. Podawanie niemowlętom nieodpowiednich potraw
Maluszki, którym mamy zaczęły rozszerzać już dietę, bardzo często są karmione tym, czego w tym wieku dostawać jeszcze nie powinny. Problem jest niebagatelny, bo dotyczy aż 60 proc. niemowląt w wieku 12 miesięcy. Dzieci te zbyt wcześnie otrzymują posiłki, które w ich wieku są jeszcze nieodpowiednie (np. parówki, domowy rosół) albo przygotowane niezgodnie z zasadami prawidłowego żywienia, np. zupy na kostkach rosołowych. Co trzeci przepytany rodzic dodatkowo dosala i doprawia dania gotowe dla niemowląt. Wreszcie, najmłodsi często jedzą potrawy, które rodzice przygotowali dla siebie i starszych domowników – czasem zbyt tłuste, z reguły za mocno doprawione.Dr Anna Stolarczyk: Przy nieprawidłowej diecie rodziców może to kształtować złe nawyki żywieniowe ich dzieci. Co więcej, zbyt wczesne podawanie pokarmów nieprzeznaczonych dla niemowląt i małych dzieci, a także powszechne doprawianie solą i cukrem produktów dla dzieci odbija się negatywnie na sposobie żywienia również w późniejszym okresie – 90 proc. badanych dzieci do lat trzech spożywa za dużo soli, a 80 proc. za dużo cukru. To może prowadzić do poważnych schorzeń w ich dorosłym życiu – otyłości, nadciśnienia czy chorób układu krążenia.
Żywienie niemowlaka - błąd żywieniowy nr 4. Za dużo posiłków dziennie
Z badań wynika, że polskie niemowlęta spożywają zdecydowanie zbyt dużą liczbę posiłków dziennie. Zgodnie z zaleceniami, małe dzieci powinny być karmione 5–6 razy na dobę. Niestety, tylko jedna czwarta niemowląt 6-miesięcznych i 30 proc. dzieci w wieku 12 miesięcy dostaje właściwą liczbę posiłków. Co piąte niemowlę w wieku 6–12 miesięcy w ciągu doby dostaje 10 lub więcej posiłków, nie licząc drobnych przekąsek, podawanych przez mamy między posiłkami. Niechlubny rekord: maluch, który w ciągu dnia był karmiony aż 17 razy (nie licząc przekąsek)!Dr Anna Stolarczyk: Posiłki podawane o względnie stałych porach dnia i unikanie bezwartościowych przekąsek to najlepszy sposób, by uniknąć przekarmiania dziecka i zapobiegać otyłości. Dziecko przyzwyczajone do częstego podjadania nie potrafi rozpoznawać sygnałów głodu i sytości, nigdy nie jest głodne na tyle, by zjeść odpowiednią porcję, a po małym posiłku szybciej ma ochotę na kolejną przekąskę. W ten sposób kształtują się nieprawidłowe nawyki żywieniowe, które mogą sprzyjać tyciu albo... niedożywieniu. Większość czasu dziecko spędza na jedzeniu zamiast na zabawie lub innych rozwijających zajęciach.
Żywienie niemowlaka - błąd żywieniowy nr 5. Zbyt późne wprowadzanie glutenu
Choć zgodnie z zaleceniami ekspertów, gluten powinien pojawić się w diecie malucha jeszcze przed ukończeniem 6. miesiąca życia, nie każda mama o tym wie albo pamięta. Z badania wynika, że gluten do diety 6-miesięcznych maluszków wprowadziło niespełna 60 proc. mam.Dr Anna Stolarczyk: W obserwacjach klinicznych wykazano, że gluten wprowadzany stopniowo, w 5.–6. miesiącu życia, najlepiej jeszcze w czasie karmienia piersią, sprzyja jego lepszej tolerancji i zmniejsza ryzyko zachorowania na celiakię, alergię na pszenicę oraz cukrzycę typu 1, natomiast zbyt wczesne (poniżej 4. miesiąca życia) lub zbyt późne (powyżej 7. miesiąca życia) jest niekorzystne.
Warto założyć sobie dzienniczek żywienia malca i zapisywać w nim pory karmienia, rodzaj posiłku, ilość pokarmu, jaką zjadł malec. To pomoże racjonalnie zaplanować jego dietę i unikać przekarmiania.
Żywienie niemowlaka - błąd żywieniowy nr 4. Za dużo posiłków dziennie
Z badań wynika, że polskie niemowlęta spożywają zdecydowanie zbyt dużą liczbę posiłków dziennie. Zgodnie z zaleceniami, małe dzieci powinny być karmione 5–6 razy na dobę. Niestety, tylko jedna czwarta niemowląt 6-miesięcznych i 30 proc. dzieci w wieku 12 miesięcy dostaje właściwą liczbę posiłków. Co piąte niemowlę w wieku 6–12 miesięcy w ciągu doby dostaje 10 lub więcej posiłków, nie licząc drobnych przekąsek, podawanych przez mamy między posiłkami. Niechlubny rekord: maluch, który w ciągu dnia był karmiony aż 17 razy (nie licząc przekąsek)!Dr Anna Stolarczyk: Posiłki podawane o względnie stałych porach dnia i unikanie bezwartościowych przekąsek to najlepszy sposób, by uniknąć przekarmiania dziecka i zapobiegać otyłości. Dziecko przyzwyczajone do częstego podjadania nie potrafi rozpoznawać sygnałów głodu i sytości, nigdy nie jest głodne na tyle, by zjeść odpowiednią porcję, a po małym posiłku szybciej ma ochotę na kolejną przekąskę. W ten sposób kształtują się nieprawidłowe nawyki żywieniowe, które mogą sprzyjać tyciu albo... niedożywieniu. Większość czasu dziecko spędza na jedzeniu zamiast na zabawie lub innych rozwijających zajęciach.
Żywienie niemowlaka - błąd żywieniowy nr 5. Zbyt późne wprowadzanie glutenu
Choć zgodnie z zaleceniami ekspertów, gluten powinien pojawić się w diecie malucha jeszcze przed ukończeniem 6. miesiąca życia, nie każda mama o tym wie albo pamięta. Z badania wynika, że gluten do diety 6-miesięcznych maluszków wprowadziło niespełna 60 proc. mam.Dr Anna Stolarczyk: W obserwacjach klinicznych wykazano, że gluten wprowadzany stopniowo, w 5.–6. miesiącu życia, najlepiej jeszcze w czasie karmienia piersią, sprzyja jego lepszej tolerancji i zmniejsza ryzyko zachorowania na celiakię, alergię na pszenicę oraz cukrzycę typu 1, natomiast zbyt wczesne (poniżej 4. miesiąca życia) lub zbyt późne (powyżej 7. miesiąca życia) jest niekorzystne.
Rozszerzając dietę, warto korzystać ze schematów żywienia, zasięgnąć porady pediatry albo dietetyka dziecięcego.
Żywienie niemowlaka - błąd żywieniowy nr 6. Niskie spożycie witaminy D
Niedobory tej witaminy w organizmie dziecka mogą wpływać na słabszą mineralizację kości i zębów, są też przyczyną wad postawy, których nie można skorygować. Tymczasem, jak wynika z badania, nie wszystkie niemowlęta są suplementowane witaminą D, czego efektem jest zbyt niskie jej spożycie aż u ponad połowy niemowląt. Niedobory witaminy D zaobserwowano na podstawie badania krwi u co trzeciego niemowlęcia. Co więcej, problem nasila się wraz z wiekiem. Wśród dzieci w wieku 12 miesięcy niedobory występują częściej niż w przypadku niemowląt sześciomiesięcznych.Dr Anna Stolarczyk: Witamina D jest niezbędna do prawidłowego wchłaniania wapnia i właściwej mineralizacji kości i zębów. Jej niedobory w okresie intensywnego wzrostu i rozwoju mogą prowadzić do krzywicy, mieć negatywny wpływ na rozwój układu kostnego, a w przyszłości sprzyjać osteoporozie. Jeśli niemowlę jest karmione piersią albo pije zbyt małe porcje mleka modyfikowanego, ważne jest regularne, codzienne podawanie witaminy D w postaci preparatów farmaceutycznych.
Żywienie niemowlaka - błąd żywieniowy nr 7. Zbyt wczesne wprowadzanie mleka krowiego
W diecie dziecka nie powinno się ono pojawić wcześniej, niż po ukończeniu pierwszego roku życia, choć wielu ekspertów radzi, by zaczekać z nim nawet do trzecich urodzin. Tymczasem wśród badanych niemowląt poniżej 6. miesiąca były i takie dzieci, którym mamy podawały mleko krowie.Dr Anna Stolarczyk: Mleko jest podstawowym produktem w diecie dziecka, szczególnie w pierwszym roku życia, lecz skład mleka krowiego znacznie różni się od składu pokarmu kobiecego i nie odpowiada potrzebom organizmu niemowlęcia. Zawiera ono za dużo białka, sodu, potasu, fosforu i chloru, co nadmiernie obciąża niedojrzały układ wydalniczy dziecka, natomiast zbyt mało jest w nim niektórych ważnych dla rozwoju witamin (A, D, E i C), mikroelementów (głównie żelaza) oraz nienasyconych kwasów tłuszczowych. Dieta oparta na mleku krowim prowadzi do niedokrwistości, zwiększa ryzyko otyłości i nadciśnienia. U niemowląt karmionych zwykłym mlekiem krowim obserwowano też mikrokrwawienia z przewodu pokarmowego.
miesięcznik "M jak mama"
