Spis treści
- Badania przesiewowe noworodków
- Badania przesiewowe wzroku noworodka
- Badania przesiewowe wzroku u wcześniaków
- Badania przesiewowe słuchu dziecka
- Polecamy wideo: Przesiewowe badania wzroku i słuchu u noworodków
Badania przesiewowe noworodków pomagają ustalić czy dziecko dobrze widzi i słyszy. Najpierw, tuż po urodzeniu zdrowie dziecka poddawane jest szczegółowej analizie. Neonatolodzy skrupulatnie sprawdzają jego stan, ważą go i mierzą. Zabarwienie skóry, czynność oddechowa, liczba uderzeń serca na minutę i prawidłowe odruchy decydują o liczbie przyznanych punktów Apgar. Ale to nie koniec.
>> Badanie serca u noworodka: na czym polega?
Badania przesiewowe noworodków
Trzeba jeszcze upewnić się, że noworodek dobrze widzi i słyszy. W ustaleniu tego pomogą badania przesiewowe noworodków. Robi się je dzieciom tuż po urodzeniu. Jeśli ich wynik wskazuje na prawdopodobieństwo pojawienia się wady, wówczas noworodek musi przejść badania diagnostyczne, które ją potwierdzą bądź wykluczą.
Badania przesiewowe wzroku noworodka
U noworodków urodzonych o czasie lekarz neonatolog sprawdza, czy źrenice zwężają się i rozszerzają pod wpływem światła, a gałki oczne poruszają. Jednak dopiero po kilku miesiącach można stwierdzić na pewno, czy niemowlak dobrze widzi – dlatego tu wiele zależy od rodziców. Pierwszym niepokojącym sygnałem u niemowlaka jest brak fiksacji wzroku. Jeśli zatem zauważysz, że twoje dziecko nie jest w stanie skupić spojrzenia na twojej twarzy czy przedmiocie, który akurat mu pokazujesz, koniecznie powiedz o tym lekarzowi, który skieruje cię na dalsze testy.
>> Badania przesiewowe wzroku u noworodków: jak i kiedy się je wykonuje?
Badania przesiewowe wzroku u wcześniaków
Bardziej szczegółowe badania wzroku noworodków przeprowadzane są tylko u dzieci urodzonych przed 36. tygodniem ciąży. Ich narząd wzroku nie jest jeszcze prawidłowo rozwinięty, a nagłe opuszczenie macicy i umieszczenie w inkubatorze zmienia naturalny tok dojrzewania siatkówki. To, a także mała masa urodzeniowa dziecka (poniżej 2000 g) wpływają na ryzyko wystąpienia retinopatii, dotykającej ok. 15 proc. wcześniaków. Dlatego w Polsce każdy wcześniak ma robione testy w kierunku retinopatii.
Retinopatiapolega na nadmiernym unaczynieniu dna oka, co prowadzi do podciągania siatkówki, jej odwarstwienia, krwotoków, a w konsekwencji – do utraty wzroku. Nie da się jej zapobiec, można jednak ją zatrzymać, a nawet cofnąć. Dlatego wcześniak musi być regularnie badany, by ustalić moment, w którym należy przeprowadzić zabieg fotokoagulacji laserowej, usuwający bądź zmniejszający wadę.
Pierwsze badanie przeprowadza się w 4. tygodniu życia wcześniaka, a kolejne nie rzadziej, niż co dwa tygodnie. W badaniu lekarz ocenia przedni odcinek dna oka, uważnie ogląda granicę między obszarem unaczynionym a nieunaczynionym, gdyż właśnie na ich styku pojawiają się niepokojące zmiany. Metoda ta, zwana oftalmoskopią pośrednią, bywa wspomagana przez badanie ultrasonograficzne.
Specjaliści podkreślają, że wcześniaki, u których stwierdzono retinopatię, również w późniejszym okresie życia powinny być badane częściej i dokładniej niż dzieci urodzone o czasie. Są one bowiem dużo bardziej narażone na choroby oczu ujawniające się dopiero po latach – jaskrę i zaćmę.
Badania przesiewowe słuchu dziecka
Badaniom przesiewowym słuchu poddawane są zarówno noworodki urodzone o czasie, jak i wcześniaki. Dla rozwoju mowy strategicznym okresem jest bowiem pierwsze półrocze życia. Jeżeli dziecko nie słyszy wcale lub cierpi na pewien niedosłuch, który nie został na czas skorygowany, ma niewielkie szanse na to, że nauczy się mówić.
>> Badania przesiewowe słuchu u noworodków: jak przebiegają i jakie jest ich znaczenie?
Badania przesiewowe noworodków, które przeprowadzane są tuż po narodzinach dziecka, mają przede wszystkim „wyłapać” chore dzieci i dać im szansę na harmonijny rozwój. Pierwszym badaniem jest rejestracja otoemisji akustycznych. Ludzkie ucho nie tylko odbiera dźwięki, ale i samo je emituje, jako spontaniczną odpowiedź na odgłosy zewnętrzne. To szybkie (kilkunastosekundowe) i bezbolesne badanie słuchu u noworodka przeprowadza się za pomocą sondy. Urządzenie ma słuchawkę, która wysyła dźwięki o różnym natężeniu, oraz mikrofon zapisujący reakcję komórek słuchowych. Test przeprowadza się w 2. dobie życia niemowlaka, zazwyczaj podczas snu; powinien się odbyć w cichym i spokojnym miejscu. Jeżeli badanie nie wypadnie pomyślnie, zostaje powtórzone w dniu wypisu ze szpitala dziecka. W przypadku stwierdzenia wady słuchu lekarze skierują noworodka do odpowiedniego ośrodka audiologicznego, gdzie poddany zostanie dalszej diagnostyce.
>> Jakie badania robi się dziecku do 6 miesiąca życia?
Inny zabieg pomagający w postawieniu diagnozy to rejestracja słuchowych potencjałów wywołanych z pnia mózgu. Przyklejone do głowy noworodka elektrody zapisują czynność bioelektryczną (powstającą w pniu mózgu), która jest odpowiedzią na bodźce słuchowe podawane przez specjalną słuchawkę. W przeciwieństwie do rejestracji otoemisji, rejestracja potencjałów trwa dłużej – około kilkunastu minut. Jeżeli lekarze stwierdzą obustronny niedosłuch u noworodka, w placówce audiologicznej zostaną podjęte odpowiednie kroki. Kiedy winowajcą jest nieprawidłowe funkcjonowanie ucha środkowego, być może wystarczy zaordynowanie leków. Bywa, że laryngolog zaleca aparat słuchowy.
Podobnie będzie, kiedy okaże się, że niedosłuch u noworodka jest trwały. W ośrodku audiologicznym zaoferują wam pomoc nie tylko laryngolodzy, ale i logopedzi wraz z psychologami, którzy od tej pory czuwać będą nad rozwojem waszego dziecka.
