Chwytanie wygląda inaczej na różnych etapach rozwoju dziecka. Na początku jest automatycznym odruchem, z czasem zamienia się w świadomą czynność, mającą na celu utrzymanie w rączce zabawki czy chrupka. Jak rozwija się odruch chwytania u niemowlęcia i kiedy dziecko powinno chwytać przedmioty?
Spis treści
- Czym jest odruch chwytania i jak się rozwija?
- Odruch chwytania w 1-2 miesiącu życia
- Odruch chwytania w 3-6 miesiącu życia
- Odruch chwytania w 7-12 miesiącu życia
Czym jest odruch chwytania i jak się rozwija?
Zabawny jest widok noworodka, który bezładnie wymachuje rączkami. Maleństwo kompletnie nie panuje nad ruchami swoich rąk i odczuwa wielką satysfakcję, jeśli trafi nimi do ust. Wtedy w nagrodę zaczyna ssać swoją piąstkę.
W 1. miesiącu życia dziecka najczęściej będziesz obserwowała, jak zwinięte paluszki u dłoni malca odruchowo się otwierają, jeśli dotkniesz ich jakimś przedmiotem. Wtedy chwytają go i... puszczają. To jeszcze nie czas na swobodne łapanie zabawek i manewrowanie nimi.
Gdy odruch chwytania zaniknie, dziecko musi nauczyć się panować nad palcami dłoni, by rozwinęła się umiejętność świadomego dotykania i trzymania przedmiotów. Musi się też rozwinąć koordynacja ręka – oko, która sprawi, że malec zacznie łączyć to, co widzi, z tym, co dotyka.
Odruch chwytania w 1-2 miesiącu życia
Tempo rozwoju dziecka w pierwszym roku życia jest imponujące. Zaobserwujesz to także w przypadku rozwijania umiejętności chwytania przedmiotów. O ile noworodek trzymał dłonie zwinięte w piąstki albo w niekontrolowany sposób chwytał kocyk i przyciągał go do siebie wraz z ruchem rąk, o tyle już ośmiotygodniowy malec otwiera dłonie, płynnie porusza paluszkami i nie pozwala im się niekontrolowanie zginać (zanika odruch chwytny).
Wkrótce potem będziesz oklaskiwać pierwsze próby świadomego obejmowania palcami lekkiego, poręcznego przedmiotu (np. małej grzechotki) oraz podnoszenie go do buzi. Pod koniec 2. miesiąca życia dziecka karuzelka przy łóżeczku nie jest już tylko do oglądania.
Niemowlę zaczyna wyciągać do niej dłonie, jakby chciało ją złapać. Panuje już nad ruchami rąk, ale przed nim jeszcze doskonalenie umiejętności chwytania.
Odruch chwytania w 3-6 miesiącu życia
Trzymiesięczny niemowlak stara się zawładnąć całym światem. Dosłownie. Pewnie trzyma już główkę i rozgląda się na boki. Gdy zobaczy coś interesującego, (choćby kolorowe skarpetki mamy czy błyszczącą reklamówkę), wyciąga w tym kierunku ręce. Jeśli jest w stanie dotknąć zdobyczy, od razu zaciska na niej palce.
Jako czteromiesięczny maluch będzie złapanym przedmiotem wywijał na różne strony, a miesiąc później będzie z taką siłą go trzymał, że nie pozwoli sobie go odebrać. Pod koniec pierwszego półrocza życia dziecka jego ulubionym zajęciem jest wymachiwanie i uderzanie trzymanym przedmiotem. Trzeba wtedy być bardzo czujnym. Energiczna zabawa np. metalową łyżką może się dla niemowlaka skończyć kilkoma guzami na czole.
Czytaj również: Przegląd mat edukacyjnych dla dzieci
Zabawy sensoryczne dla niemowląt – jak wspierać rozwój zmysłów dziecka?
Odruch chwytania w 7-12 miesiącu życia
Skoro odruch chwytania zanika pod koniec 2. miesiąca życia dziecka, od trzeciego warto wprowadzić zabawy pobudzające rozwój koordynacji ręka – oko. Zaproponuj maluchowi zabawę na macie edukacyjnej z kolorowymi pałąkami ozdobionymi różnymi wiszącymi zabawkami.
Dziecko będzie obserwowało poruszające się przedmioty, a następnie spróbuje je schwycić. Jeśli mu się to uda, odczep zabawkę od pałąka i pozwól dziecku trzymać ją w dłoni.
Sama też podawaj maluchowi różne przedmioty. Najlepsze będą zabawki wydające dźwięki – dziecko chętnie nimi potrząsa. Dobrze, jeśli różnią się kształtem i tworzywem – wtedy będą rozwijały również zmysł dotyku. W 2. półroczu życia dziecka czas na zabawy w przekładanie przedmiotu z ręki do ręki, jak również naukę trzymania dwóch przedmiotów w obu rękach naraz.
To kolejny etap rozwoju motoryki dłoni. Podawaj wtedy dziecku dwie ciekawe zabawki. Sprawdzą się pałeczki do cymbałków (nieduże i z miękkimi główkami), którymi malec może uderzać np. w garnek postawiony do góry dnem.
Podawaj maluchowi dwie chrupki kukurydziane i zachęcaj, by jadł je naprzemiennie. Umiejętność operowania obiema dłońmi naraz opanowana? Jeszcze pozostaje nauka chwytania małych przedmiotów.
W 8.–9. miesiącu życia dziecko łapie zabawki bardziej precyzyjnie, używając do tego nie całej dłoni, lecz kciuka i palca wskazującego. Chętniej więc bawi się małymi przedmiotami i np. próbuje przyciągnąć do siebie zabawkę, łapiąc za przyczepiony do niej sznurek. Jeśli postawisz przed dzieckiem miskę z ugotowanym zielonym groszkiem, zobaczysz, jak radzi sobie z chwytaniem ziarenek i podnoszeniem ich do ust. Będziesz zachwycona!
