Wyobrażasz sobie, że logopeda zajmuje się wyłącznie „ustawianiem wymowy” przed lustrem. Tak nie jest! Nowoczesna logopedia analizuje mowę rozumianą jako przekazywanie i odbiór informacji, czyli porozumiewanie się. Zaburzenia mowy powstają na różnym tle, dlatego terapeuta – by je zdiagnozować, a potem leczyć – musi mieć gruntowną wiedzę z zakresu medycyny, psychologii, pedagogiki.
Spis treści
- Kiedy dziecku potrzebna jest terapia logopedyczna?
- Terapia logopedyczna dzieci w wieku przedszkolnym
- Terapia logopedyczna: przyczyny zaburzeń mowy u dziecka
- Ustalenie odpowiedniej dla dziecka terapii logopedycznej
- Jak znaleźć odpowiedniego specjalistę do terapii logopedycznej dziecka?
Kiedy dziecku potrzebna jest terapia logopedyczna?
Na pewno nie należy czekać, aż dziecko wyrośnie z wady wymowy. Warto skorzystać z konsultacji specjalisty w sytuacji, gdy:
- zaobserwujemy u dziecka zmiany anatomiczne w obrębie aparatu artykulacyjnego: nieprawidłową budowę języka (zbyt krótkie wędzidełko językowe), zniekształcenia zgryzu, anomalie zębowe;
- podejrzewamy upośledzenie słuchu fizycznego;
- rozwój psychomotoryczny i emocjonalny dziecka przebiega wolniej niż u rówieśników;
- wymowa dziecka nie spełnia standardów rozwoju mowy właściwych danemu wiekowi (więcej w ramce obok).
Po poradę logopedyczną mogą zgłosić się rodzice nawet z noworodkiem, aby się dowiedzieć, czy maluch prawidłowo oddycha, połyka, ssie. Rozwój tych funkcji ma wpływ na wymowę dziecka w przyszłości.
Terapia logopedyczna dzieci w wieku przedszkolnym
Chcesz wiedzieć, czy mowa twojego dziecka rozwija się prawidłowo? Porównaj umiejętności malca z przyjętymi przez specjalistów normami wiekowymi.
Dziecko, które ukończyło 3 lata, powinno wymawiać:
- wszystkie samogłoski, zarówno ustne (a, o, e, u, i, y), jak i nosowe (ą, ę);
- spółgłoski dwuwargowe twarde i zmiękczone (m, m’, b, b’, p, p’);
- spółgłoski wargowo-zębowe twarde i zmiękczone (f, f’, w, w’);
- spółgłoski środkowojęzykowe (ś, ź, ć, dź, ń);
- spółgłoski tylnojęzykowe twarde i zmiękczone (k, k’, g, g’, ch, ch’);
- spółgłoski przedniojęzykowo-zębowe (t, d, n);
- spółgłoski przedniojęzykowo- dziąsłowe twarde i zmiękczone (l, l’);
- półsamogłoski (ł, j).
W wymowie dziecka 4-letniego:
- utrwalają się stopniowo głoski s, z, c, dz;
- pojawia się głoska r;
- głoski sz, ż, cz, dż zastępowane są nadal przez głoski s, z, c, dz bądź ś, ź, ć, dź.
W wymowie dziecka 5-letniego:
- zaczynają ustalać się głoski sz, ż, cz, dż;
- powinna być realizowana głoska r.
Mowa 6-latka powinna już być opanowana pod względem dźwiękowym. Niemniej jednak wciąż daleka jest ona od doskonałości. Zdarza się bowiem, że grupy spółgłoskowe są jeszcze upraszczane, wyrazy ulegają licznym zniekształceniom, zaś najtrudniejsze dla dziecka dźwięki, tj. sz, ż, cz, dż oraz r, zastępowane są przez głoski łatwiejsze, tj. odpowiednio przez s, z, c, dz bądź l, j.
Terapia logopedyczna: przyczyny zaburzeń mowy u dziecka
Zdecydowanie najczęściej do logopedy trafiają dzieci z wadami wymowy i zaburzeniami artykulacji. Aby ustalić skuteczną terapię, specjalista musi dobrze poznać pacjenta. Ogląda narządy mowne i sprawdza ich motorykę. Nieprawidłowa budowa może dotyczyć języka (za mały, za duży, ze zbyt krótkim wędzidełkiem językowym), podniebienia miękkiego i twardego (różnego typu rozszczepy), rzadziej warg (niedokształcenie wargi górnej, wędzidełko, które ogranicza jej ruchomość), uzębienia (wadliwy zgryz, brak zębów), żuchwy (ruchomość).Jeśli dziecko myli głoski, logopeda sprawdzi słuch fonematyczny, wykona badanie słuchu fizycznego oraz tzw. autokontrolę słuchową. Niejednokrotnie bowiem dziecko jest przekonane, że mówi dobrze. Dopiero nagranie jego wypowiedzi i odtworzenie pozwala uświadomić mu konieczność pracy nad wymową.Jeżeli dziecko chodzi do szkoły, logopeda, chcąc sprawdzić, czy wada ma odbicie w piśmie, poprosi o zeszyty ucznia. Jeśli tak, to terapia będzie również obejmowała pisanie.Ważnym źródłem informacji jest wywiad z rodzicami. Logopeda będzie pytał, kiedy dziecko zaczęło mówić, jak mowa się rozwijała, czy ktoś w otoczeniu malca ma wady wymowy (starsze rodzeństwo, rodzice lub opiekunowie), czy dziecko przechodziło jakieś ciężkie choroby. Zapyta też, jak rozwijała się mowa u rodziców.W razie potrzeby skieruje dziecko na badanie audiologiczne (przy niedosłuchu), do laryngologa, by potwierdził lub wykluczył powiększenie trzeciego migdałka, polipy, skrzywienie przegrody nosowej. W niektórych przypadkach przydatne bywa także badanie psychologiczne czy neurologiczne.
Ustalenie odpowiedniej dla dziecka terapii logopedycznej
Po zdiagnozowaniu dziecka logopeda ustala plan działania i rozpoczyna się terapia. Standardowe spotkanie (30–40-minutowe) obejmuje: sprawdzenie opanowania zadanych ćwiczeń, wprowadzenie nowego materiału, krótkie zajęcia relaksacyjne, zapisanie w zeszycie dziecka nowego materiału do utrwalenia w domu i ponowne przećwiczenie tego z malcem, przekazanie opiekunowi dziecka instrukcji ćwiczeń domowych.Rezultaty terapii logopedycznej zależą m.in. od rodzaju wady, czasu rozpoczęcia leczenia oraz zaangażowania i wytrwałości pacjenta. Dziecko powinno czuć potrzebę ćwiczeń i rozumieć konieczność udziału w zajęciach.Ważna jest także ścisła współpraca rodziców, ponieważ terapia musi być kontynuowana w domu. Rodzice powinni wykonywać z dzieckiem zalecone każdorazowo ćwiczenia. Najlepsze efekty dają codzienne 15–20-minutowe zajęcia, obowiązkowo odbywające się w atmosferze spokoju. Dziecko należy chwalić nawet za minimalne osiągnięcia. Nie wolno ćwiczyć, gdy boli je gardło, ma podwyższoną temperaturę lub katar.
SPRAWDŹ: >> Co robić, żeby dziecko się NIE PRZEZIĘBIŁO? [5 PORAD] <<
Jak znaleźć odpowiedniego specjalistę do terapii logopedycznej dziecka?
Logopedzi przyjmują w poradniach psychologiczno-pedagogicznych, w przychodniach zdrowia, poradniach logopedycznych, przychodniach specjalistycznych, ośrodkach wczesnej interwencji oraz rehabilitacyjnych. W placówkach, które mają kontrakt z NFZ, porady udzielane są bezpłatnie na podstawie dokumentu ubezpieczenia i skierowania od lekarza.Wykaz przychodni zatrudniających logopedów znajdziesz na stronach: www.logopeda.pl, www.logopedia.pl.
<class="tytul" style="margin: 0px; padding: 0px; border: 0px; font-weight: inherit; font-size: 38px; display: inline; line-height: 45.6px; color: #555555; font-family: OpenSans_light;">
miesięcznik "M jak mama"
