Dlaczego dziecko budzi się w nocy i jak temu zaradzić?

Przyczyny wybudzania się malucha w nocy mogą mieć podłoże fizjologiczne – dziecko jest głodne lub należy mu zmienić pieluchę. Jeśli po nakarmieniu oraz czynnościach higienicznych niemowlę śpi spokojnie, możemy podejrzewać, że dotarliśmy do przyczyny problemu. Co jeśli jednak dziecko nadal się budzi i jest niespokojne?

Spis treści

1. Dlaczego dziecko wybudza się w nocy?
2. Co robić, gdy dziecko często się wybudza?
3. Dlaczego starsze dziecko często się wybudza?

Dlaczego dziecko wybudza się w nocy?

Nieustanne pobudki niemowlęcia mogą mieć wiele przyczyn. Zanim jednak zaczniemy ich szukać, warto pamiętać, że w pierwszych tygodniach i miesiącach życia maluszka, częste wybudzanie się nie jest niczym nienormalnym.

Wiele mam pisze na grupach dla rodziców posty, żaląc się, że ich noworodki budzą się w nocy. To naturalne: malutkie dziecko ma mały żołądek, a mleko mamy trawione jest bardzo szybko, malec budzi się więc często, bo jest głodny. Poza tym noworodki potrzebują bliskości mamy, a jej brak demonstrują płaczem.

Jeśli jednak twoim zdaniem dziecko wybudza się zbyt często, albo jest już na tyle duże, że powinno mieć dłuższe przerwy między pobudkami, poszukaj przyczyny częstego wybudzania się. W tym celu sprawdź, czy:

• nos pozostaje drożny (czasami praktycznie niewidoczna infekcja potrafi być uciążliwa),
• czy w pokoju panuje suche powietrze (w tym przypadku dobrym rozwiązaniem są nawilżacze powietrza, delikatne olejki eteryczne),
• czy dziecko nie ma objawów alergii (np. krostki na twarzy i ciele),
• czy zdarza się, że chrapie (czasami przyczynami chrapania są nieprawidłowa budowa narządów jamy ustnej i gardła, krzywa przegroda nosowa, refluks, które stanowią dyskomfort dla dziecka – warto więc skontrolować stan zdrowia u lekarza),
• czy temperatura nie jest podwyższona (zmiany w ciepłocie ciała mogą być spowodowane infekcją
• czy dziecko nie ząbkuje, wówczas ulgę przyniesie posmarowanie dziąseł żelem dla dzieci ząbkujących oraz masaż wewnątrz jamy ustnej),
• czy nie dokucza mu ubranko - nieoczywistą ale częstą przyczyną wybudzania się i dyskomfortu jest drażnienie skóry metką z ubrań – warto więc w ubrankach usunąć większe i drażniące metki, a odzież prać przy użyciu delikatnych proszków i płynów,
• czy dziecko nie przechodzi akurat skoku rozwojowego - w pierwszym roku życia jest bardzo dużo – wówczas dziecko w ciągu dnia i nocy często płacze, jest rozdrażnione.

Czytaj również: Dlaczego dziecko budzi się w nocy i jak temu zaradzić?

Niemowlę wybudza się zaraz po odłożeniu? Śpi tylko z wami? Zobacz, co radzi konsultantka snu - cz.2

Co robić, gdy dziecko często się wybudza?

W przypadku częstego wybudzania się warto kierować się kilkoma zasadami:

Powtarzalność i regulacja rytmu biologicznego

Należy usypiać dziecko codziennie mniej więcej o tej samej porze, poprzedzając czynnościami pielęgnacyjnymi oraz wyciszaniem w postaci wyłączenia wszelkich mediów, minimalizacji bodźców wzrokowych i dźwiękowych (może pojawić się cicha muzyka relaksacyjna, śpiew).

Bezpieczeństwo i poczucie bliskości

Podczas czynności pielęgnacyjnych, usypiania warto dziecko przytulać, delikatnie masować skórę podczas kąpieli – jest to czynnik wyciszający i działający w sposób regulujący na emocje dziecka.

Wyciszenie malucha

Gdy dziecko płacze warto je wziąć na ręce i miarowo kołysać w celu uregulowania oddechu.

Karmienie i zmiana pieluszki

Tu warto pamiętać, że w pierwszym roku życia dziecko najczęściej budzi się w nocy, ponieważ potrzebuje dodatkowego posiłku.

Regulacja światła

Karmienie, zmiana pieluszki i wszelkie czynności związane z uspokojeniem warto wykonywać przy delikatnym niedrażniącym świetle, w półmroku, gdyż przy zapalonym świetle dziecku będzie trudniej ponownie się wyciszyć i usnąć.

Regulacja temperatury

W pomieszczeniu, w którym śpi dziecko nie powinno być zbyt gorąco, za optymalną temperaturę uznaje się około 18-19 stopni Celsjusza (w ciągu dnia temperatura powinna być około 2 stopnie wyższa).

Łagodzenie objawów ząbkowania

Pomaga zastosowanie żelu łagodzącego objawy ząbkowania oraz masaż dziąseł (np. palcem).

Odpowiednie nawilżenie powietrza

Przed usypianiem warto wietrzyć pomieszczenie, w podczas snu uruchomić nawilżacz powietrza.

Komfortowe bodźce dotykowe

Ubranka, pościel dziecka powinny być możliwie jak najbardziej miękkie i przyjemne w dotyku (warto używać delikatnych proszków i płynów do prania z dodatkową funkcją zmiękczania tkanin).

Dodatkowe uspokajacze

Wiele maluchów bardzo szybko uspokaja się pod wpływem powtarzalnych dźwięków kojarzących się z poczuciem bezpieczeństwa – na rynku dostępne są zabawki z funkcją Cry Sensor, które emitują tzw. „różowy szum” przypominający dźwięki płynące z brzucha mamy.

Takie urządzenie można włączyć np. w trakcie usypiania, w miarę upływu czasu system reguluje natężenie płynących dźwięków (można również regulować je samodzielnie, w zależności od potrzeb dziecka).

Uspokajanie dotykiem

Gdy dziecko wykonuje niespokojne ruchy rączkami, nogami lub całym ciałem, wydaje dźwięki w tzw. „półśnie” warto wykonać delikatne ruchy masujące, głaskanie od ramion w dół oraz „poprawienie” ułożenia kocyka dziecka.

Monitorowanie czy dziecko nie ma objawów infekcji, alergii lub nadwrażliwości

Lekceważenie objawów choroby u dziecka może prowadzić nie tylko do złego snu, ale i do powikłań zdrowotnych.

Unikanie nadmiernego reagowania na płacz dziecka

Dziecko potrzebuje czasu i niekiedy jest w stanie uspokoić się samo lub przy niewielkiej ingerencji rodzica. Nie oznacza to, że można płaczące dziecko zignorować, jednak czasami nie jest konieczne nagłe i nerwowe uspokajanie, gdyż maluch z pewnością odczuje silne emocje rodzica, które mogą spowodować dodatkowe rozdrażnienie.

Czytaj również: Dlaczego niemowlak budzi się z krzykiem? To wiele wyjaśnia...

Nocne karmienie niemowląt. Kiedy zakończyć karmienie dziecka w nocy?

Dlaczego starsze dziecko często się wybudza?

U starszych dzieci, przyczyny wybudzania się w nocy mogą mieć nieco inne podłoże i natężenie. Kilkulatek, który wiele razy budzi się w nocy, do tego płacze i krzyczy może mieć objawy lękowe wynikające np. z sytuacji o silnym nacechowaniu emocjonalnym, z nagłych zmian w codziennym funkcjonowaniu np. adaptacja w żłobku/przedszkolu.

Poza wybudzaniem się, może również pojawić się oddawanie moczu podczas snu, zgrzytanie zębami również na tle emocjonalnym – niekiedy dzieci reagują tak, gdy nastąpiła dłuższa rozłąka z rodzicem, czują niepewność i brak bezpieczeństwa lub w ostatnim czasie zdarzyła się sytuacja, która wywołała wysoki poziom strachu i stresu.

Warto więc w takim przypadku przyjrzeć się dziecku, jego zachowaniu, temu co mówi, opowiada – być może wówczas okaże się, że dowiemy się o sytuacjach, które dla dziecka mogą być trudne i należy je wyjaśnić, a dziecko otoczyć większą uwagą. Pomocne mogą okazać się również bajki relaksacyjne, codzienna rozmowa czy też częste przytulanie.

Ponadto u wielu dzieci sprawdzi się tzw. kocyk sensoryczny lub kołdra obciążeniowa. Jest to przedmiot szczególnie przydatny u dzieci mających trudności z zasypianiem ale także z wybudzaniem się w nocy i uspokojeniem. Ma także zastosowanie w przypadku obniżenia koncentracji uwagi, nadwrażliwości dotykowej.

Tego typu kocyk jest stworzony z materiałów hipoalergicznych powodujących inny rodzaj nacisku niż zwykła kołdra – działa na tzw. „czucie głębokie, ściśle związane z integracją zmysłów dziecka.

Poza przyczynami emocjonalnymi i sensorycznymi nie należy również zapominać o możliwych problemach zdrowotnych – podobnie jak w przypadku niemowląt, gdy kilkulatek często pochrapuje, ma zaczerwienione, zmęczone oczy lub gdy zgłasza ból brzucha, należy udać się do lekarza.