Pomoże zasnąć i ukoi lęk. Czy kołdra obciążeniowa jest bezpieczna dla dziecka?

Na pewno słyszałaś kiedyś o kołdrze obciążeniowej. To jest dokładnie to, co sugeruje nazwa: kołdra, która prócz wypełnienia dającego ciepło, zawiera materiał dodający jej wagi. Dawniej o kołdrach obciążeniowych mówiono w kontekście dzieci z różnego rodzaju zaburzeniami: sensorycznymi czy ze spektrum autyzmu.

Obecnie kupuje je wielu rodziców zdrowych dzieci. Ten popularny gadżet został bowiem uznany za doskonałe "lekarstwo" na bezsenność, kłopoty ze snem i lęki nocne u małych dzieci czy na inne stany lękowe u nastolatków. Czy to bezpieczne? Czy kołdra obciążeniowa może być stosowana u dzieci "bez diagnozy"?

Spis treści

1. Jak działa kołdra obciążeniowa?
2. Kto powinien stosować kołdry obciążeniowe?
3. Sytuacje, w których warto stosować kołdry obciążeniowe
4. Czy koce obciążeniowe są bezpieczne? 

Jak działa kołdra obciążeniowa?

Koce lub kołdry obciążeniowe wykonane są z bardzo ciężkiej, grubej tkaniny lub/i wypełnione dodatkowo ryżem lub szklanymi czy sztucznymi kulkami. Kupując taki gadżet, musisz zwrócić uwagę na jej wagę - poniżej wytłumaczymy ci, jak dobierać wagę kołdry do wieku dziecka.

Kołdra obciążeniowa wykorzystywana jest do terapii uciskiem oraz do stymulacji organizmu przez zmysł dotyku. Metoda ta polega na równomiernym uciskaniu ciała, które daje wrażenie mocnego uścisku lub trzymania.

Pod wpływem ucisku, organizm wyzwala hormony, m.in. oksytocynę, dopaminę i serotoninę, tzw. hormon szczęścia. Identyczny mechanizm ma miejsce wtedy, gdy ktoś nas mocno przytula lub trzyma w ramionach.

Nagły wzrost poziomu serotoniny sprawia, że uspokajamy się, a następnie robimy się senni - to dlatego, że serotonina w naturalny sposób przekształca się w melatoninę odpowiedzialną za sen. Głęboki ucisk zmniejsza za to poziom kortyzolu (hormonu stresu).

Zdaniem specjalistów obciążenie ciała potrafi uspokoić, zredukować stres lub lęk, złagodzić skutki przebodźcowania, a także ułatwić zaśnięcie. Powoduje bowiem uczucie ciepła i zwiększa poczucie bezpieczeństwa.

Kto powinien stosować kołdry obciążeniowe?

Badania sprzed kilku lat udowodniło, że terapia uciskiem doskonale sprawdza się w przypadku dzieci z zaburzeniami rozwojowymi. Testy wykonywano na dzieciach z autyzmem, zespołem Aspergera, ale również z zaburzeniami lękowymi i sensorycznymi.

Specjaliści podkreślają jednak, że z kołder obciążeniowych mogą korzystać również dzieci, które nie mają poważnych problemów zdrowotnych, a jedynie odczuwają trudności z zasypaniem czy lęk lub stres w związku z sytuacjami, które przeżywają (pierwszy dzień w przedszkolu, przeprowadzka itd). Mogą się sprawdzić również u każdego dziecka, które potrzebuje uspokojenia i wyciszenia.

Kołdra obciążeniowa działa bowiem, jak przytulenie, a co jest lepszego niż uścisk bliskiego w momencie, gdy odczuwamy niepokój lub gdy zbiera się nam na płacz?

Czytaj również: Nadwrażliwość dotykowa u dzieci

Jak rozpoznać, że dziecko jest autystyczne? Poznaj pierwsze objawy autyzmu

Sytuacje, w których warto stosować kołdry obciążeniowe

• Lęk. Jednym z podstawowych zastosowań kołder obciążeniowych jest lęk i niepokój o różnym podłożu. Ucisk zmniejszeniu pobudzenie autonomicznego układu nerwowego, który jest odpowiedzialny za fizyczne objawy lęku, np. przyspieszone tętno.

• Autyzm. Jedną z cech charakterystycznych autyzmu, zwłaszcza u dzieci, są problemy ze snem. Terapia głębokim uciskiem ułatwia zasypianie przez zwiększenie poziomu melatoniny.

• Zespół nadpobudliwości psychoruchowej z deficytem uwagi (ADHD). Badanie z 2014 r przy użyciu kamizelek obciążeniowych wykazało, że terapia ta zwiększa uwagę i zmniejszenia nadpobudliwość.

• Bezsenność i zaburzenia snu. Dodatkowy nacisk uspokaja tętno i oddech, ułatwia relaks. Ucisk pewnych obszarów ciała sprzyja uwalnianiu serotoniny, substancji chemicznej, która reguluje sen.

Czytaj również: Autyzm może być widoczny już u 2-miesięcznego niemowlaka. Zwróć uwagę na spojrzenie

Zaburzenia integracji sensorycznej: objawy i rodzaje zaburzeń sensorycznych

Czy koce obciążeniowe są bezpieczne? 

Kupno kołdry obciążeniowej zazwyczaj zalecane jest przez terapeutę dziecka. Specjalista może wówczas zasugerować rodzaj i ciężar kołdry, a także częstotliwość jej stosowania. Jeśli twoje dziecko nie ma diagnozy w kierunku zaburzeń sensorycznych czy innych, a chcesz kupić taką kołdrę, bo np. ma problemy ze snem, spytaj pediatry, czy jego zdaniem to dobry pomysł.

Kocy ani kołder obciążeniowych nie wolno stosować u niemowląt poniżej 1. roku życia, ze względów bezpieczeństwa (kołdra może zsunąć się na buzie i utrudnić oddychanie, a maluch może nie mieć siły, aby się spod niej wydostać).

Najlepiej, aby pierwszy taki kocyk wykorzystać u dziecka 3-4-letniego. Dziecko śpiące pod obciążeniem nie powinno być samo w pokoju, warto też, aby po zaśnięciu, rodzic zamienił kołdrę obciążeniową na zwykłą.

Specjaliści oceniają, że kołdra obciążeniowa powinna ważyć tyle, co 10-15 proc. masy ciała malucha. Jeśli więc wybieramy kołdrę dla 8-latka o wadze ok. 30-40 kg, powinniśmy szukać takiej o obciążeniu wynoszącym ok. 4 kg.