Bezdech afektywny to problem wcale nie taki rzadki, jak potencjalnie można by uważać – szacuje się, że pojawia się on u 5% osób z całej populacji. Najczęściej pierwsze jego przejawy pojawiają się pomiędzy 6. a 24. miesiącem życia.
Zdarza się jednak – choć rzadko – że napady bezdechu afektywnego zauważalne są już zaledwie kilka dni po przyjściu dziecka na świat. Nieznacznie częściej problem ten pojawia się u chłopców niż u dziewczynek.
Bezdech afektywny jest dolegliwością, która nie stanowi zagrożenie życia dziecka. Z jakimi dolegliwościami związana jest ta choroba, co może ją wywoływać i jak postępować z maluchem, u którego występuje bezdech afektywny?
Spis treści
- Rodzaje bezdechu afektywnego
- Przyczyny bezdechu afektywnego
- Jak zdiagnozować bezdech afektywny?
- Co robić, gdy dziecko ma bezdech?
- Leczenie bezdechu afektywnego
- Rokowania dzieci z bezdechem afektywnym
Rodzaje bezdechu afektywnego
- Odmiana sina
Bezdech afektywny miewa różne oblicza – najczęściej spotykane są jednak napady sinicze. Typowo rozpoczynają się one intensywnym płaczem dziecka, po czym dochodzi do zatrzymania jego oddychania w fazie wydechu.
Skóra, jak i błony śluzowe małego pacjenta przybierają siny odcień, po czym dziecko traci na pewien czas przytomność, a jego ciało staje się wiotkie. Zazwyczaj malec odzyskuje jednak przytomność bardzo szybko.
- Odmiana blada
Nieco inaczej od powyżej opisanych przebiegają napady blade – związane są one z występowaniem bladości przed utratą świadomości, która utrzymuje się również i wtedy, gdy dziecko jest nieprzytomne. Po utracie przytomności ciało małego pacjenta wiotczeje.
- Napady powikłane
Zarówno napady blade, jak i napady sinicze mogą przybierać postać powikłaną (złożoną). Rozpoznaje się ją wtedy, gdy poza bezdechem i utratą przytomności u dziecka dochodzi do wystąpienia drgawek. Mogą mieć one różną postać, zdarzają się bowiem zarówno napady toniczno-kloniczne, jak i napady toniczne czy kloniczne (napady polegające na występowaniu drgawek i skurczu licznych grup mięśni).
Powiązane z drgawkami może być mimowolne oddanie moczu. Zazwyczaj współistniejące z bezdechem afektywnym drgawki trwają krótko, czasami jednak mogą one utrzymywać się przez długi czas, możliwe jest również ich przejście w zagrażający życiu stan padaczkowy.
Przyczyny bezdechu afektywnego
Nazwa bezdech afektywny nie wzięła się znikąd – otóż napady tego rodzaju bezdechu zazwyczaj miewają jasno określone przyczyny, którymi zwykle są różne sytuacje prowadzące do przeżywania przez dziecko silnych emocji.
W przypadku napadów siniczych płacz prowadzi do hipokapnii (spadku ilości dwutlenku węgla w organizmie), co skutkuje obkurczeniem mózgowych naczyń krwionośnych i niedotlenieniem ośrodkowego układu nerwowego. W ich trakcie ma miejsce również zamknięcie głośni, co z kolei ma wpływ na panujące we wnętrzu klatki piersiowej ciśnienie i na pracę serca – finalnym skutkiem jest zmniejszenie dostaw tlenu do mózgu, co nasila jego niedotlenienie.
Za przyczynę napadów bladych uznaje się z kolei zaburzenia czynności autonomicznego układu nerwowego, a dokładniej jego części przywspółczulnej. Nadmierna aktywność nerwu błędnego skutkować może spowolnieniem czynności serca, a nawet i chwilowym zatrzymaniem akcji serca i wtedy właśnie dochodzić może do wystąpienia u dziecka bezdechu.
Epizody tego rodzaju bezdechu afektywnego poprzedzone są zwykle doświadczeniem przez dziecko bólu, strachu czy jakichś innych jeszcze nieprzyjemnych emocji.
Jak zdiagnozować bezdech afektywny?
Nietrudno się dziwić temu, że rodzice, których dziecko ma objawy bezdechu afektywnego, jak najszybciej starają się udać z nim do lekarza. Tutaj warto od razu poczynić pewną uwagę – najlepszą sytuacją jest ta, gdzie lekarz ma możliwość obserwować, jak przebiegają napady u dziecka.
Z tego względu – szczególnie wtedy, gdy maluch ma powtarzające się napady bezdechu – warto spróbować zarejestrować ich przebieg np. z wykorzystaniem telefonu komórkowego.
W diagnostyce różnicowej uwzględnić należy przede wszystkim napady padaczkowe – cechą odróżniającą je od bezdechu afektywnego jest to, że pojawiają się one niezależnie od zadziałania jakichś bodźców. W celu wykluczenia napadów drgawkowych konieczna jest konsultacja z neurologiem i wykonanie badania elektroencefalograficznego (EEG).
Warto tutaj wspomnieć o tym, że bezdechy powiązane mogą być z wieloma jeszcze innymi schorzeniami, takimi jak np. przerost migdałków, wady serca czy refluks żołądkowo-przełykowy.
Z tego powodu podczas konsultacji lekarz najpierw zbiera dokładny wywiad z rodzicami (dotyczący m.in. ciąży, jej przebiegu, okresu okołoporodowego, występowania u dziecka chorób przewlekłych), bada samego małego pacjenta, a dopiero potem decyduje o ewentualnym skierowaniu dziecka na różnego rodzaju badania.
Co robić, gdy dziecko ma bezdech?
Choć dla rodziców ta informacja może być zaskakująca, to w przypadku bezdechu afektywnego najważniejsze jest… zachowanie spokoju.
Co robić, gdy dziecko ma bezdech? Spróbuj:
- zmienić pozycję ciała dziecka
- delikatnie dmuchnąć w jego twarz
- spryskać ją wodą.
Napady tego rodzaju bezdechu zazwyczaj ustępują bardzo szybko i ogólnie same w sobie typowo nie stanowią one zagrożenia dla życia dziecka.
Leczenie bezdechu afektywnego
Niektórzy rodzice oczekiwaliby, że lekarz zaleci im jakieś leki, które – podawane dziecku – zapobiegną występowaniu napadów. Ogólnie jednak najistotniejsze jest unikanie tych bodźców czy sytuacji, które generują pojawianie się napadów bezdechu afektywnego.
Leczenie farmakologiczne stosowane jest tak naprawdę rzadko – w przypadku napadów siniczych czasami rozważa się zastosowanie atropiny. Najwięcej kontrowersji wzbudza leczenie powikłanych napadów bezdechu afektywnego. Niektórzy lekarze są zdania, że zasadne może być stosowanie w ich przebiegu leków przeciwpadaczkowych.
W tym jednak przypadku środki te owszem, mogą ograniczyć ryzyko pojawiania się drgawek, nie mają one jednak wpływu na sam przebieg napadów bezdechu afektywnego.
Rokowania dzieci z bezdechem afektywnym
Dobrą wiadomością dla rodziców jest to, że z wiekiem napady bezdechu afektywnego przemijają – najpóźniej ustępują one około 5.-6. roku życia. Przed tym jednak czasem warto uzbroić się w cierpliwość – typowy przebieg jednostki jest taki, że najpierw napady występują rzadko, później pojawiają się coraz częściej, aż ostatecznie częstość ich występowania stopniowo maleje i na końcu dochodzi do ustąpienia problemu.
Trzeba tutaj wspomnieć również o tym, że u części pacjentów, którzy w dzieciństwie mieli blade napady bezdechu afektywnego, w dorosłości ze zwiększoną częstością mogą występować omdlenia.
