Kalendarz ząbkowania: kiedy pojawiają się pierwsze zęby u dziecka

Spis treści

1. Kiedy powstają zęby mleczne?
2. Jakie są objawy ząbkowania?
3. Zobacz, jak wyglądają pierwsze ząbki u maluszka
4. Jak rozpoznać, że dziecko ząbkuje?
5. Kalendarz ząbkowania - kiedy pojawiają się zęby?
6. Czy ząbkowanie to kwestia dziedziczna?
7. Jakie mogą być przyczyny opóźnionego ząbkowania?
8. Jak ulżyć ząbkującemu dziecku?
9. Co zrobić, gdy dziecko ma ropień?
10. Jak uchronić dziecko przed próchnicą butelkową?

Wbrew temu, czego spodziewają się niektórzy rodzice, nie wszystkie ząbki wyrosną maluszkowi w pierwszym roku życia.

Zdecydowana większość z całego garnituru mleczaków, których w buzi dziecka będzie w sumie 20, pojawi się dopiero po jego pierwszych urodzinach. Całe ząbkowanie zakończy się pomiędzy drugim a trzecim rokiem życia malca. Kiedy dokładnie? To zależy w dużym stopniu od genów.

Z artykułu dowiesz się:

1. Kiedy powstają zęby mleczne?
2. Jakie są objawy ząbkowania?
3. Jak rozpoznać, że dziecko ząbkuje?
4. Kalendarz ząbkowania - kiedy pojawiają się zęby?
5. Czy ząbkowanie to kwestia dziedziczna?
6. Jakie mogą być przyczyny opóźnionego ząbkowania?
7. Jak ulżyć ząbkującemu dziecku?
8. Co zrobić, gdy dziecko ma ropień?
9. Jak uchronić dziecko przed próchnicą butelkową?

Kiedy powstają zęby mleczne?

Zęby mleczne zaczynają się formować na długo przed tym, kiedy zaczynają być widoczne, bo już w 6 tygodniu życia płodowego. Przez następne miesiące, aż do porodu, stopniowo, warstwa po warstwie, pokrywa je twarde szkliwo.

Noworodek, przychodząc na świat, ma już wykształcone, choć oczywiście jeszcze niewidoczne, wszystkie ząbki mleczne. Ale to nie koniec procesu, bo szkliwo przyrasta nadal.

Dopiero, gdy pokryje całą koronę zęba warstwą odpowiedniej grubości, zaczyna wykształcać się korzeń zęba. Rosnąc, powoli wypycha z dziąseł koronę, która przebija się przez dziąsło. Czasem ten proces przebiega na tyle szybko, że dziecko przychodzi na świat już z jednym ząbkiem.

Jeśli trzyma się on mocno w dziąśle, zostawia się go. Gdy jednak chwieje się albo ma ostrą krawędź, która podrażnia wargi czy język, trzeba go usunąć (niestabilny ząbek mógłby wypaść i dziecko mogłoby go połknąć). W takim przypadku jednak dziecko w wieku około 3 lat powinno trafić pod opiekę ortodonty.

Czytaj: Co robić, gdy dziecko nie ząbkuje?

Jakie są objawy ząbkowania?

Początek ząbkowania u wielu niemowląt często zaczyna się w identyczny sposób – dziecko zaczyna się obficie ślinić. Wiele dzieci wkłada też do buzi swoje paluszki, a także wszystko to, co znajduje się w zasięgu ręki, i co uda mu się do niej włożyć.

Rodzice czasem składają to na karb naturalnego zainteresowania maluszka otoczeniem, ale prawda zazwyczaj jest dużo bardziej banalna – dziecko swędzą dziąsła, a gryzienie czegokolwiek łagodzi to odczucie. By ocenić, czy ta chęć gryzienia ma związek z pierwszymi ząbkami, wystarczy zajrzeć malcowi do buzi.

Zobacz, jak wyglądają pierwsze ząbki u maluszka

Jak rozpoznać, że dziecko ząbkuje?

Jeśli dziąsła są zaczerwienione i rozpulchnione, to znak, że wkrótce pojawią się zęby. „Wkrótce” nie oznacza jednak, że nastąpi to w ciągu kilku dni.

Stan ten może trwać równie dobrze przez kilka tygodni, a nawet miesięcy i niestety jest duże prawdopodobieństwo, że przez cały ten czas malec będzie marudny i zaśliniony.

Zęby wyrzynają się bowiem według swojego własnego, ustalonego przez naturę planu. Ich pojawienia się nie sposób przewidzieć co do dnia.

Stomatolodzy opracowali jednak schemat, wedle którego ząbkuje większość dzieci. Nie martw się jednak, gdy ząbki twojego malca pojawiają się w nieco innej kolejności, wcześniej albo później.

Zobacz:

Co robić, by niemowlak nie cierpiał z powodu ząbkowania?

Czy warto stosować żele na ząbkowanie?

Czy ząbkowanie to kwestia dziedziczna?

Ząbkowanie to sprawa rodzinna: czas wyrzynania się ząbków jest zapisany w genach. Gdy tobie lub twojemu partnerowi pierwsze zęby wyszły tuż przed pierwszymi urodzinami, najpewniej wasze dziecko również zacznie późno ząbkować. I odwrotnie – gdy u któregoś z was zęby pojawiły się wyjątkowo wcześnie, być może u waszego smyka też wyrżną się szybko.

Zobacz: Jak dbać o zęby mleczne?

Jakie mogą być przyczyny opóźnionego ząbkowania?

Gdy jednak malec skończy rok i nie ma ani jednego zęba, można mówić o opóźnionym ząbkowaniu. Konieczna jest wtedy wizyta u stomatologa dziecięcego albo ortodonty, a także konsultacja pediatry. Przyczyną opóźnionego ząbkowania mogą być:

• różne choroby (m.in. celiakia)
• zaburzenia hormonalne
• brak zawiązków zębów
• zaburzenia gospodarki wapniowo-fosforanowej
• niedożywienie

W takich przypadkach zazwyczaj niezbędne bywa również wsparcie logopedy, bo brak zębów powoduje, że aparat mowy nie rozwija się właściwie i dziecko może mieć w przyszłości problemy z prawidłową wymową.

Jak ulżyć ząbkującemu dziecku?

Większość dzieci ciężko przeżywa okres wyrzynania się zębów. Jak pomóc niemowlęciu przetrwać ten czas?

• Gdy wkłada do buzi wszystko, co ma w zasięgu ręki – przygotuj sobie kilka sztuk gumowych gryzaczków z wypustkami, wypełnionych wodą (można je kupić w sklepach z artykułami dziecięcymi) i dawaj je dziecku do gryzienia. Gryzaczki możesz schłodzić w lodówce, nie wolno ich natomiast wkładać do zamrażarki, bo malec mógłby odmrozić sobie śluzówkę w buzi. Możesz też dawać dziecku do pogryzania surową, obraną marchewkę (wtedy musisz jednak cały czas być przy nim, by się nie zakrztusił). Pomaga również delikatne masowanie dziąseł małą, gumową szczoteczką (są w aptekach).
• Jeśli cały czas się ślini – zakładaj mu na dzień śliniaczek, by nie trzeba go było ciągle przebierać. Skórę wokół ust trzeba delikatnie osuszać, inaczej pojawią się piekące podrażnienia. Gdy skóra się zaczerwieni, smaruj ją kremem natłuszczającym dla niemowląt. Obfite ślinienie odwadnia organizm, dlatego staraj się w tym czasie częściej przystawiać dziecko do piersi, a jeśli karmisz butelką, dawaj dziecku przegotowaną, niegazowaną wodę mineralną.

• Nie chce ssać piersi ani butelki – zanim zaczniesz karmić maluszka, posmaruj mu dziąsła niewielką ilością żelu na ząbkowanie, który znieczuli bolące miejsca. Jeśli to nie pomaga, karm dziecko za pomocą łyżeczki.
• Oddaje luźne stolce – to również może być spowodowane ząbkowaniem. Skonsultuj się jednak z lekarzem wówczas, jeśli dziecko wymiotuje, wygląda na chore, wypróżnia się zdecydowanie częściej niż dotychczas, a stolce są podbarwione śluzem albo krwią.
• Ma temperaturę – nie ma powodu do niepokoju, jeśli nie jest ona wyższa niż 38ºC – minie po wyrżnięciu się zęba. Jeśli jest wyższa albo nie ustępuje, skonsultuj się z lekarzem.
• Nie może spać z powodu bólu dziąseł – przed snem podaj mu lek przeciwbólowy (paracetamol lub ibuprofen dla niemowląt) w dawce dopasowanej do wagi i wieku. Dozwolone są zarówno preparaty w płynie, jak i czopki przeciwbólowe.

Co zrobić, gdy dziecko ma ropień?

Zdarza się, że u niektórych maluszków ząbkowanie nie przebiega prawidłowo. Może się zdarzyć zapalenie dziąsła wokół wychodzącego zęba, ropień albo torbiel. Wtedy konieczna jest pomoc dentysty. Odwiedź go, jeśli ząbkujący malec bardzo płacze, jego buzia jest opuchnięta i pachnie mu brzydko z ust.

Jak uchronić dziecko przed próchnicą butelkową?

Są dzieci, których ząbki od razu wyrzynają się, pokryte czarnymi plamkami. To próchnica. U niemowląt często nazywa się ją „butelkową”, bo miewają ją najczęściej maluszki, zasypiające z butelką pełną mleka albo soku.

Ale to nie butelka jest powodem problemów. Podobnie jak u starszych dzieci, wywołują ją bakterie z rodziny streptokoków. Dziecko zaraża się nimi od dorosłych albo od starszego rodzeństwa.

Dlatego nie pozwalaj nikomu całować dziecka w usta albo rączki (smyk wkłada je przecież do buzi, przenosząc zarazki), sama też tego nie rób, jeśli stan twoich zębów pozostawia wiele do życzenia. Nie wolno też oblizywać smoczka ani łyżeczki, z których następnie będzie korzystało dziecko.

Ale same bakterie to nie wszystko. By mogły się rozmnażać i produkować kwas, który niszczy zęby, potrzebują cukru: szczególnie lubią ten znajdujący się w słodkich napojach i cukry z owoców.

Im więcej mają go do dyspozycji, tym więcej kwasów produkują i tym szybciej wywołują problemy. Na próchnicę na świeżo wyrżniętych ząbkach narażone są przede wszystkim niemowlęta, które zasypiają z pełną butelką albo dużo piją w nocy. Podczas snu zmniejsza się bowiem wydzielanie śliny (która w ciągu dnia obmywa zęby oblepione pokarmem, co zmniejsza zakwaszenie w jamie ustnej).

Odpowiednio postępując, możesz ustrzec maluszka przed tym problemem. Dopóki nie ma ząbków, dwa razy dziennie przecieraj mu dziąsła wacikiem nasączonym ciepłą wodą.

Kiedy pojawią się już pierwsze ząbki, czyść je szczoteczką przeznaczoną dla niemowląt, np. taką, którą można założyć sobie na palec. Nie dosładzaj dziecku napojów glukozą, dużo lepsza dla zębów jest niegazowana woda mineralna. Nie karm też butelką dłużej niż trzeba – jak najszybciej naucz dziecko jedzenia łyżeczką.

miesięcznik "M jak mama"