Ząbkowanie u dziecka: jak pomóc niemowlakowi, by nie cierpiał w czasie wyrzynania ząbków?

2023-09-13 10:46

Jedna z kwestii, która wywołuje strach rodziców to ząbkowanie u dziecka. Wyrastanie mleczaków wcale nie musi być nieprzyjemne dla niemowlaka. Niemiłe objawy towarzyszące ząbkowaniu można skutecznie łagodzić.

Ząbkowanie dziecka

i

Autor: thinkstockphotos.com Pierwsze ząbki dziecka powinny się pojawić między 6. a 12. miesiącem życia.

Ząbkowanie to długi proces, nic dziwnego, że ten trudny okres to wielki stres zarówno dla dziecka, jak i dla jego rodziców. Ząbkowanie wiąże się z bólem, ponieważ wyrzynające się zęby muszą przebić dziąsło, co wywołuje stan zapalny. Straszliwe opowieści, które krążą wśród rodziców na temat ząbkowania, to jednak tylko część prawdy. W wielu wypadkach ból można złagodzić. Oto sposoby na lżejsze ząbkowanie. 

Spis treści

  1. Ząbkowanie u dziecka: kiedy dziecku zaczynają wyrastać zęby?
  2. W którym miejscu pojawia się pierwszy ząbek?
  3. Co wywołuje dolegliwości?
  4. Po czym rodzice mogą poznać, że ząbkowanie właśnie się zaczyna?
  5. Skąd można mieć pewność, że to objawy ząbkowania, a nie choroby?
  6. Jak przetrwać okres ząbkowania?
  7. Co ukoi ból towarzyszący ząbkowaniu?
  8. Ząbkowanie u dziecka: poprosimy o coś pocieszającego na koniec...
Webinar z lek. dent. Karoliną Łukaszkiewicz-Bucze - Ząbkowanie i higiena jamy ustnej u najmłodszych

Ząbkowanie u dziecka: kiedy dziecku zaczynają wyrastać zęby?

Pierwszy pojawia się zazwyczaj, gdy dziecko ma około 6 miesięcy. Przyjmuje się, że wszystkie mleczaki – a jest ich w sumie 20 – wyrastają, zanim dziecko skończy 2,5 roku. Jednak ząbkowanie u dziecka to sprawa bardzo indywidualna. Zdarzają się dzieci, którym pierwsze ząbki zaczynają rosnąć już około trzeciego miesiąca życia, u innych pojawiają się krótko przed pierwszymi urodzinami. Moment pojawienia się pierwszego ząbka bywa przekazywany z pokolenia na pokolenie – jeśli mama czy ojciec ząbkowali wcześnie, jest duża szansa, że tak samo będzie z dzieckiem.

Czytaj również: Kalendarz ząbkowania: kiedy pojawiają się pierwsze zęby u dziecka 

Opóźnione wyrzynanie zębów mlecznych - kiedy do dentysty?

W którym miejscu pojawia się pierwszy ząbek?

Najczęściej pierwsze pojawiają się dolne jedynki. Po kilku tygodniach można szukać też górnych jedynek. Dolne i górne dwójki wyrastają najczęściej, gdy dziecko skończy rok. Później przychodzi czas na czwórki. Dolne i górne kły rosną około 18. miesiąca życia. Między drugim a trzecim rokiem życia w buzi dziecka pojawiają się także czwórki i piątki. Przyjmuje się, że największe dolegliwości powodują rosnące jedynki, a później kłopoty mogą pojawić się także przy wyrzynaniu się dolnych i górnych kłów.

Co wywołuje dolegliwości?

Ząb, zanim pojawi się w jamie ustnej, musi się przebić przez warstwę tkanek. Korona zęba od wewnątrz napiera na dziąsło, wywołując stan zapalny. Dziąsła stają się rozpulchnione, a gruczoły ślinowe pracują na pełnych obrotach. Miejsce, w którym ząbek ma przebić tkankę, może pulsować, boleć, swędzieć, a często – wszystko naraz. Maluch jest zdezorientowany, bo nie wie, co się z nim dzieje i nie potrafi sam poradzić sobie z problemem. Dlatego dobrze, by rodzice wiedzieli, jak przebiega ząbkowanie u dziecka i jak w skuteczny sposób łagodzić jego objawy.

Po czym rodzice mogą poznać, że ząbkowanie właśnie się zaczyna?

Jak rozpoznać ząbkowanie? Najczęściej pierwszym sygnałem jest, gdy niemowlak zaczyna mocno się ślinić, tak mocno, że czasem trzeba zmieniać ubranko, bo jest całe mokre. I wkłada do buzi wszystko, co ma pod ręką, albo własne piąstki – czasem obie naraz. Bo gryzienie twardych przedmiotów sprawia wyraźną ulgę obolałym, swędzącym dziąsłom. Dziąsła malucha są też wyraźnie zaczerwienione i spuchnięte. Często do tych objawów dołączają inne.

Na przykład pokasływanie, spowodowane nadmierną ilością śliny, której dziecko nie nadąża przełykać. Albo wysypka wokół ust – efekt podrażnienia skóry przez wypływającą z buzi ślinę. Dziecko może pocierać dłonią własne uszy lub policzki, próbując w ten sposób uśmierzyć ból. W czasie ząbkowania u dziecka można się też spodziewać luźniejszych stolców, co wywołane jest dużą ilością połykanej przez dziecko śliny.

Niektóre maluchy mają też lekko podwyższoną temperaturę – to reakcja organizmu na stan zapalny w jamie ustnej. Ból dziąseł może też sprawiać, że maluchowi trudniej jest ssać i ma mniejszy niż zwykle apetyt. Nie da się ukryć, że przy takich kłopotach trudno o dobry humor. Nie dziwmy się więc, że ząbkujące maluchy bywają rozdrażnione, płaczliwe, niechętne do zabawy i ogólnie rozbite. I to nie tylko w czasie dnia, bo w nocy zęby także rosną, więc sen dziecka może być niespokojny.

Skąd można mieć pewność, że to objawy ząbkowania, a nie choroby?

Wyrastanie mlecznych zębów, choć może się wiązać z niedogodnościami, jest procesem naturalnym i nie wymaga wizyt u lekarza. Ale rzeczywiście niektóre objawy można pomylić z symptomami choroby, dlatego doradzam czujność. Jeśli na przykład niemowlak łapie się za ucho i silnie gorączkuje, może to oznaczać, że cierpi na infekcję ucha.

Katar przy ząbkowaniu czy kaszel może być także objawem infekcji górnych dróg oddechowych, więc jeśli się nasila, warto skonsultować się z lekarzem. Podobnie, jeśli biegunka trwa dłużej niż dobę albo gdy gorączka rośnie powyżej 38°C i trwa dłużej niż 24 godziny. Rodzic, który przebywa z dzieckiem, nie powinien mieć kłopotu z wychwyceniem symptomów ząbkowania u dziecka.

Jak przetrwać okres ząbkowania?

Proponuję uzbroić się w śliniaczki, żeby nie było konieczności ciągłego przebierania śliniącego się dziecka. Na obolałe i podrażnione dziąsła dobrze działają gryzaczki. Dobrze byłoby schłodzić je w lodówce, bo zimne przyniosą niemowlakowi większą ulgę.

Ząbkujące dziecko bardziej niż zazwyczaj potrzebuje smoczka uspokajacza, żeby się na nim „wyżyć”, czyli silnie naciskać na niego dziąsłami. W tym czasie bardzo ważna jest higiena. Nie sposób przekonać ząbkującego malucha, żeby nie brał do buzi wszystkiego, co złapie, więc w trosce o jego zdrowie trzeba wszystkie te przedmioty utrzymywać w czystości. Radzę często przemywać zabawki wodą z mydłem i dbać o czystość rączek niemowlaka.

Co ukoi ból towarzyszący ząbkowaniu?

Sprawdza się masaż dziąseł. Palcem – oczywiście dokładnie umytym – albo silikonową szczoteczką do zębów robimy okrężne ruchy, masując i delikatnie naciskając dziąsła dziecka. Nie wszystkie dzieci są tym na początku zachwycone, jednak w wielu przypadkach takie zabiegi, powtarzane kilka razy dziennie, przynoszą sporą ulgę.

Sprawdzają się też specjalne żele dla ząbkujących dzieci. Takie specyfiki dostępne są w aptekach. Preparat chłodzi dziąsła i ma działanie przeciwbólowe. Może być bardzo pomocny, bo pozwoli maluchowi zasnąć bez bólu. W tym okresie ważna jest też bliskość – niemowlak bardzo potrzebuje czułych ramion rodzica. Przytulanie, głaskanie, kołysanie mają naturalne właściwości kojące, często są skuteczniejsze niż farmaceutyki.

Ząbkowanie u dziecka: poprosimy o coś pocieszającego na koniec...

Ząbkowanie u dziecka wcale nie musi oznaczać płaczu, marudzenia i nieprzespanych nocy. Nie wszystkie objawy się pojawiają, nie muszą występować w tym samym czasie i w dużym natężeniu. Na szczęście wiele niemowlaków przechodzi przez ten proces bez większych problemów. Mają rozpulchnione dziąsła, są trochę niespokojne, a po jakimś czasie rodzice odkrywają mały ząbek. Często taką niespodziankę najpierw słychać, gdy na przykład przy karmieniu łyżeczka uderza o ząb. I jaka to wtedy radość!

miesięcznik "M jak mama"