Dentofobia to jedna z fobii społecznych, czyli grupy problemów, w których pacjent odczuwa nasilonego stopnia lęk i inne dolegliwości w związku z jakimś jednym konkretnym czynnikiem czy sytuacją.
Część jednostek należących do tej grupy jest powszechnie znana – takowymi są chociażby arachnofobia, klaustrofobia czy lęk wysokości. Istnieją jednak różne inne fobie specyficzne, o których mówi się zdecydowanie rzadziej, a jednocześnie wcale nie są one rzadkie. Do takich problemów należy dentofobia, na którą cierpieć może nawet aż do 15% populacji.
Spis treści
- Dentofobia a strach przed dentystą
- Przyczyny dentofobii
- Objawy dentofobii
- Możliwe konsekwencje dentofobii
- Jak poradzić sobie z dentofobią?
- Dentofobia u dzieci
Dentofobia a strach przed dentystą
Na samym już początku warto poczynić pewne wyjaśnienie – otóż dentofobia nie jest tym samym, co strach przed wizytą u dentysty. Ogólnie spotkania ze stomatologiem nie należą raczej do przyjemnych, związane są w końcu z bólem czy odczuwaniem nieprzyjemnych zapachów, w związku z czym pewne obawy przed leczeniem stomatologicznym są zdecydowanie uzasadnione.
Dentofobia jest natomiast problemem, który dotyka wyłącznie część społeczeństwa. Mianem tym określa się występowanie zdecydowanie nasilonego lęku przed leczeniem stomatologicznym, przez który pacjent zasadniczo nie jest w stanie poddać się takiemu leczeniu.
Wbrew pozorom lęk przed wizytami u stomatologa nie jest wyłącznie dziecięcym problemem – mogą na niego cierpieć zarówno młodsi, jak i zdecydowanie starsi pacjenci.
Przyczyny dentofobii
Tak jak w przypadku innych fobii specyficznych ich źródeł poszukuje się w uwarunkowaniach genetycznych czy narażeniu na rozmaitego typu czynniki środowiskowe, tak w przypadku lęku przed wizytami u dentysty uznaje się, że doprowadzać do niego mogą przede wszystkim różne nieprzyjemne związane z leczeniem stomatologicznym sytuacje, których pacjent doświadczył w swoim życiu.
Jako możliwe przyczyny dentofobii wymienić można:
- doświadczenie silnego bólu w gabinecie dentystycznym (lęk przed wizytami u stomatologa rozwijać się może szczególnie wtedy, gdy pacjent odczuwał ból pomimo zastosowania znieczulenia),
- zetknięcie się z nieprzyjemnym zachowaniem personelu w gabinecie stomatologicznym (np. z kąśliwymi uwagi na temat stanu uzębienia pacjenta),
- niepowodzenia we wcześniejszym leczeniu (np. kilkukrotne wypadnięcie wypełnienia),
- opowieści bliskich osób dotyczące różnych nieprzyjemnych zdarzeń związanych z wizytami u dentysty.
Dentofobia u dzieci pojawiać się może w związku z wyżej wymienionymi, ale i innymi jeszcze problemami. Mali pacjenci mogą zacząć obawiać się gabinetów dentystycznych po tym, gdy oczekując na swoją wizytę w poczekalni słyszeli krzyki czy płacz innych leczonych pacjentów.
Objawy dentofobii
Podstawowy objaw dentofobii powinien być już w tej chwili oczywisty – jest nim nasilony lęk przed wizytą u stomatologa. Co ciekawe pojawiać się on może nie tylko wtedy, gdy pacjent stoi przed drzwiami gabinetu dentystycznego, ale i na samą tylko myśl o potencjalnej wizycie u dentysty.
Dentofobia powiązana jest jednak nie tylko z nasilonym lękiem – skutkować można ona również i rozmaitymi dolegliwościami natury somatycznej. Wśród jej objawów wymienić można bowiem:
- przyspieszenie czynności serca,
- duszność, trudności z oddychaniem,
- zawroty głowy,
- znaczne wzmożenie potliwości,
- drżenia mięśniowe.
Możliwe konsekwencje dentofobii
Pacjenci obarczeni dentofobią nie mają lekko – zdarza się, że nawet wtedy, gdy ból zęba nie pozwala im w nocy spać, z powodu odczuwanego przez siebie lęku nie zgłaszają się oni na wizytę do stomatologa. Czasami miewa miejsce sytuacja, gdzie pacjent teoretycznie przełamie swoje obawy i już nawet umówi się na wizytę, po czym ostatecznie… odwołuje ją w ostatniej chwili.
O tym, jak ważne jest leczenie stomatologiczne, przekonywać prawdopodobnie nikogo nie trzeba. Zaniedbywanie go skutkować może nie tylko nieświeżym oddechem, próchnicą zębów i ryzykiem całkowitej ich utraty, ale i wieloma innymi problemami.
W zasadzie od lat wspomina się o tym, iż zdrowie jamie ustnej wpływa na cały organizm – próchnicę i choroby przyzębia uznaje się coraz częściej za czynniki ryzyka m.in. schorzeń kardiologicznych czy chorób nowotworowych. Wszystkie wymienione powyżej aspekty zapewne doskonale dowodzą tego, że dentofobię należy po prostu leczyć.
Jak poradzić sobie z dentofobią?
Pacjenci z dentofobią rzadko o tym myślą, ogólnie jednak powinni skorzystać z pomocy psychologa. Poprzez rozmowy z takim właśnie specjalistą możliwe jest znalezienie przyczyn dręczącego pacjenta lęku, a także podjęcie prób przezwyciężenia go. Dopiero wtedy, gdy pacjent dowie się, co tak naprawdę prowadzi do odczuwania przez niego lęku przed wizytami u stomatologa, możliwa staje się praca nad tym, aby go wreszcie pokonać.
Powyższe słowa mogą brzmieć banalnie, ogólnie jednak ludzki umysł to naprawdę skomplikowana struktura i wielu różnych obaw i ich źródeł – przynajmniej sami – zupełnie sobie nie uświadamiamy.
Odkrycie przyczyn dentofobii jest istotne również i z tego powodu, że po ich poznaniu można dokonać pewnych modyfikacji w procesie leczenia stomatologicznego. Jeżeli lęk generują obawy przed bólem, możliwe jest skorzystanie z leczenia w znieczuleniu ogólnym czy z wykorzystaniem sedacji wziewnej podtlenkiem azotu.
Wtedy zaś, gdy problem pojawił się w związku z nieprzyjemnym potraktowaniem przez personel gabinetu stomatologicznego, warto popytać wśród znajomych i udać się do dentysty, który jest nie tylko kompetentny, ale i cechuje się szacunkiem dla pacjenta oraz ciepłym podejściem.
Dentofobia u dzieci
Dentofobia to poważny problem w przypadku każdego pacjenta, szczególnie jednak ważne jest zwalczanie jej u najmłodszych pacjentów. Rodzice, których pociechy krzyczą i uciekają na sam widok przychodni stomatologicznej, próbują różnych sposobów – większość podejmuje się prób przekupienia dziecka, obiecując mu kupno obiecanej zabawki czy wyprawę w miejsce, które dziecko wyjątkowo lubi.
Przekupstwo owszem, może zadziałać, z całą jednak pewnością nie zlikwiduje ono problemu, a jedynie może go zamaskować. Co więc można zrobić, aby pokonać dentofobię u dziecka?
Przede wszystkim, podobnie jak u dorosłych, należy starać się odkryć jej źródła. Warto porozmawiać dłużej z maluchem i wraz z nim zastanowić się, co tak naprawdę sprawia, że boi się on dentysty. Potem można próbować małymi krokami – najpierw można pójść z dzieckiem do dentysty tylko po to, aby miało ono okazję zaznajomić się z tym, jak wygląda gabinet stomatologiczny.
Na pierwszy zabieg warto wybrać taki, który nie wiąże się z dolegliwościami bólowymi – można zacząć od zwyczajnego przeglądu stomatologicznego. Wybierając stomatologa dla dziecka bardzo cenne mogą być informacje uzyskane od znajomych mam czy innych jeszcze osób – najlepszym dentystą dla małego pacjenta będzie ciepła, serdeczna osoba, która nie będzie wywoływała w nim strachu, a będzie uznawana przez malucha za sympatycznego człowieka, który ma zadbać o to, by mógł on zawsze szeroko się uśmiechać.
Czytaj: Dziecko u dentysty: jakie zabiegi stomatologiczne wykonuje się u dzieci?
Pierwsza wizyta dziecka u dentysty
Znieczulenie zębów w ciąży: ciężarna może borować zęby w znieczuleniu dentystycznym!
Leczenie mlecznych zębów u dzieci: teraz jest bezbolesne
Fobia społeczna u dziecka. Jakie są przyczyny fobii społecznej i jak wygląda terapia?
