Cukrzyca typu 2 to najczęściej występujący typ cukrzycy. Powstaje w wyniku stopniowo postępujących zaburzeń wydzielania przez trzustkę insuliny. Istotną rolę odgrywa również narastające uniewrażliwienie komórek i tkanek na działanie tego hormonu, co nazywane jest insulinoopornością.
Wieloletni przebieg cukrzycy typu 2 prowadzi do powikłań narządowych, dlatego tak ważne jest jej wykrycie na wczesnym etapie. Warto też wiedzieć, że cukrzycę typu 2 poprzedza niekiedy cukrzyca ciążowa.
Spis treści
- Co to jest cukrzyca typu 2?
- Kiedy rozwija się cukrzyca typu 2?
- Objawy cukrzycy typu 2
- Powikłania cukrzyca typu 2
- Leczenie cukrzycy typu 2
- Cukrzyca typu 2 a cukrzyca ciążowa
Co to jest cukrzyca typu 2?
Cukrzyca typu 2 może być wywołana przez uwarunkowania genetyczne i występuje wtedy rodzinnie. W większości przypadków jest jednak skutkiem zaniedbań w życiu codziennym i niezdrowego trybu życia.
Największy wpływ w jej powstaniu odgrywa nadmiar tkanki tłuszczowej, który może występować również u osób nie chorujących na otyłość. Tkanka ta produkuje w zbyt dużych ilościach wolne kwasy tłuszczowe, które fizjologicznie możemy znaleźć np. w błonach komórkowych organizmów czy jako element strukturalny bardziej skomplikowanych cząsteczek.
W dużym uproszczeniu, nadmiar tych kwasów staje się dla organizmu toksyczny i pobudza wątrobę do produkcji glukozy w nieprawidłowych ilościach. Większa ilość tego cukru prostego w krążeniu prowadzi do wzrostu wydzielania insuliny, a po pewnym czasie wyczerpania trzustki. W ten sposób dochodzi do rozwoju cukrzycy typu 2.
Kiedy rozwija się cukrzyca typu 2?
W przypadku cukrzycy typu 2 o podłożu genetycznym wraz z wiekiem dochodzi do stopniowego upośledzenia wydzielania insuliny niezwiązanego z dietą oraz stylem życia. W większości przypadków, rozwój cukrzycy typu 2 związany jest jednak ze szkodliwymi czynnikami środowiskowymi. Należą do nich m.in.:
- niezdrowa dieta bogata w tłuszcze zwierzęce oraz uboga w warzywa
- palenie papierosów
- nadużywanie alkoholu
- siedzący tryb życia
- otyłość
- brak regularnej aktywności fizycznej
Wszystkie te czynniki prowadzą do gromadzenia się nadmiaru tkanki tłuszczowej oraz upośledzenia wydzielania insuliny. Ich eliminacja stanowi najlepszą profilaktykę cukrzycy typu 2, a także konieczna jest do skutecznego jej leczenia.
Czytaj również: Diagnoza: cukrzyca w ciąży. Leczenie cukrzycy ciążowej, dieta i aktywność
Jak mierzyć poziom cukru we krwi w cukrzycy ciążowej? Pomiary, normy poziomu cukru
Stan przedcukrzycowy - jak zapobiegać rozwojowi cukrzycy?
Objawy cukrzycy typu 2
Cukrzyca typu 2 to bardzo podstępna choroba, która na początku nie daje żadnych objawów. Wraz z postępem choroby i wyczerpywaniem się zapasów insuliny, mogą pojawić się takie zaburzenia jak:
- zwiększona ilość oddawanego moczu,
- wzmożone pragnienie,
- wysuszenie śluzówek oraz inne objawy odwodnienia,
- osłabienie czy częstsze zakażenia układu moczowego.
Jak więc widać, nawet tego typu objawy nie są charakterystyczne i niekiedy mogą spowodować opóźnienie diagnostyki. Prowadzi to do sytuacji, w których cukrzyca typu 2 diagnozowana jest na późnym etapie, w którym dochodzi do powikłań narządowych.
Z tego też powodu kluczowe jest regularne oznaczanie poziomu glukozy we krwi, gdyż jej podwyższenie stanowi pierwszy objaw zaburzeń „gospodarki cukrowej” organizmu. Glikemię z krwi żylnej powinno się kontrolować co najmniej raz na trzy lata, a jeżeli istnieja czynniki ryzyka, badania powinno się wykonywać raz w roku.
Powikłania cukrzyca typu 2
Cukrzyca typu 2 to przewlekła choroba, która zaburza pracę całego organizmu. Jej odległe skutki mogą uniemożliwić osobie chorej normalne funkcjonowanie i wymagać częstych pobytów w szpitalu. Do głównych powikłań związanych z wieloletnią cukrzyca należą m.in.:
- zmiany miażdżycowe w naczyniach krwionośnych,
- upośledzone działanie nerwów obwodowych w postaci tzw. polineuropatii,
- uszkodzenie nerek
- utrata wzroku.
Cukrzyca typu 2, w przebiegu której stężenie cukru we krwi w ciągu doby nie jest dobrze kontrolowane, może prowadzić do zmian w naczyniach krwionośnych chorego. Wieloletnie odkładanie się blaszek miażdżycowych w tętnicach skutkować może niedokrwieniem kończyn, chorobą wieńcową, udarem niedokrwiennym, a także zawałem serca.
Polineuropatia spowodowana jest toksycznym wpływem podwyższonego stężenia cukru na neurony obwodowe. Prowadzi to m.in. do zaburzeń czucia. W połączeniu z uogólnioną miażdżycą, polineuropatia może prowadzić do powstania charakterystycznego dla cukrzycy tzw. „zespołu stopy cukrzycowej”. Jest to zakażenie, owrzodzenie, a ostatecznie zniszczenie głębokich tkanek stopy na skutek mikrourazów i zaburzeń ich gojenia w przebiegu cukrzycy.
Nieleczony lub leczony w niewłaściwy sposób zespół stopy cukrzycowej prowadzi w niektórych przypadkach do samoamputacji kończyn dolnych, a także zakażeń niekiedy powikłanych sepsą.
Leczenie cukrzycy typu 2
Podstawowym zaleceniem przy zdiagnozowaniu cukrzycy typu 2 jest zmiana trybu życia przez pacjenta. Bardzo ważna jest zmiana nawyków żywieniowych i wprowadzenie diety cukrzycowej, podjęcie regularnej aktywności fizycznej, zmniejszenie masy ciała w przypadku osób otyłych, zaprzestanie palenia oraz regularna kontrola glikemii.
Zastosowanie się do tych zaleceń pozwala w przypadku niektórych pacjentów na osiągnięcie stężenia cukru we krwi w granicach normy bez konieczności stosowania leków.
Ze względu na skalę problemu jakim jest cukrzyca typu 2, lista leków dostępnych przy jej leczeniu jest bardzo długa. Pierwszy wybór stanowi metformina, jednak mechanizm działania każdej grupy jest odmienny. Z tego też powodu leczenie powinno być zawsze dopasowane do stanu zdrowia i sytuacji społecznej pacjenta.
W leczeniu cukrzycy typu 2 stosowana jest również insulinoterapia. Lekarze najczęściej decydują się na jej włączenie w przypadku zbyt dużych glikemii na czczo pomimo zastosowania leków doustnych lub w sytuacji kiedy nie mogą być one użyte. Może być także włączona czasowo kiedy stężenia glukozy we krwi są bardzo wysokie. O sposobie, w jakim będzie podawana insulina oraz o jej rodzaju decyduje lekarz.
Do innych, alternatywnych sposób leczenia cukrzycy typu 2 zaliczamy operacje bariatryczne, czyli zmniejszające pojemność żołądka, przeszczep trzustki lub wysp trzustkowych czy tez zastosowanie pompy insulinowej.
Cukrzyca typu 2 a cukrzyca ciążowa
Kobiety w ciąży, które chorowały na cukrzycę ciążową mają zwiększone ryzyko wystąpienia w przyszłość cukrzycy typu 2. Z tego też powodu, kobietom po porodzie, które cierpiały na to schorzenie, zalecane jest wykonanie doustnego testu obciążenia glukozą (OGTT) 6 tygodni po porodzie oraz pół roku po nim.
Ma to na celu wykluczenie w ich przypadku ewentualnego wykształcenia się cukrzycy. Jeżeli w ciąży chorowałaś na cukrzycę ciążową, powinnaś regularnie badać poziom cukru we krwi oraz w miarę możliwości zmienić tryb życia na zdrowszy.
Czytaj również: Czego unikać i jak się odżywiać mając cukrzycę w ciąży?
Wymienniki węglowodanowe - co to jest i jak z nich korzystać w cukrzycy ciążowej?
Hiperglikemia: przyczyny i objawy. Jak leczyć wysoki cukier?
