Nomofobia wiążę się z uzależnieniem od telefonu komórkowego. Współcześnie posiada go niemal każda osoba dorosła. Smartfony mające niezliczoną ilość funkcji na stałe zagościły już w naszej codzienności: z ich użyciem możemy przeglądać internet, komunikować się z bliskimi czy nawet – z wykorzystaniem specjalistycznych aplikacji – obliczać, jaka jest kaloryczność stosowanej przez nas na co dzień diety. Nic dziwnego, że z telefonami spędzamy po prostu bardzo dużo czasu.
Spis treści:
- Co to jest nomofobia?
- Jakie mogą być przyczyny nomofobii?
- Co może sugerować nomofobię?
- Konsekwencje nomofobii
- Jak leczyć nomofobię?
Znaczna część z nas poświęca za dużo czasu na korzystanie z komórki. To jednak tylko połowa problemu. O ile bowiem część ludzi potrafi bez żadnego problemu zostawić gdzieś telefon i obyć się bez niego przez dłuższy czas, tak już inni nigdy o nim nie zapominają i zawsze mają go przy sobie. W przypadku drugiej grupy możliwe jest to, że cierpią oni na problem, który określany jest jako nomofobia.
Co to jest nomofobia?
Nomofobia to termin wywodzący się z języka angielskiego, a dokładniej pochodzi on od zwrotu „no mobile phone phobia”. Po raz pierwszy zaczęto wspominać o tym problemie niedawno, bo w 2008 roku.
Wtedy to w Wielkiej Brytanii przeprowadzone zostało dość interesujące badanie, w którym uczestników pytano o to, czy występują u nich jakieś lęki lub obawy powiązane z używaniem przez nich telefonów komórkowych.
Jego wyniki zaskoczyły samych ludzi przeprowadzających analizy – otóż okazało się, że u ponad połowy uczestników w sytuacji, gdy zgubili oni telefon, pozostawali poza zasięgiem sieci komórkowej lub gdy rozładowywała się im bateria w smartfonie, pojawiał się znacznego stopnia dyskomfort i zaniepokojenie.
Od tamtego właśnie momentu tego rodzaju problemom zaczęto się przyglądać bliżej i pojawiła się wtedy grupa specjalistów, którzy postulują, aby nomofobię zaliczać do grupy fobii specyficznych.
Obecnie jednak rozpoznanie takowej patologii nie widnieje w klasyfikacjach psychiatrycznych – czas pokaże, czy z biegiem lat sytuacja ta ulegnie zmianie.
Czytaj: Zaburzenia lękowe u młodzieży
Jakie mogą być przyczyny nomofobii?
Zasadniczo ciężko powiedzieć, co dokładnie mogłoby stanowić przyczyny nomofobii. Czasami uznaje się, że problemowi sprzyjać mogą obawy przed tym, że chwilowy brak dostępu do telefonu sprawi, że człowiek zostanie całkowity odcięty od jakichś ważnych informacji.
W innym ujęciu nomofobię uznaje się niekoniecznie za fobię specyficzną, a raczej traktuje się ją jako jedno z możliwych uzależnień behawioralnych. Zdania są więc podzielone, jakie są z kolei konkretne przyczyny nomofobii – to pozostaje zagadką.
Czytaj:
Astrapofobia, czyli lęk przed burzami
Arachnofobia: co to jest i jakie są objawy?
Co może sugerować może nomofobię?
Nomofobię podejrzewa się wówczas, gdy osoba deklaruje, że nie potrafi wyobrazić sobie życia bez telefonu, a sama tylko myśl o tym, że mogłaby być go pozbawiona, wywołuje w niej lęk. Wśród objawów nomofobii wymieniane są konkretne problemy, takie jak:
- uporczywe upewnianie się, że bateria telefonu jest odpowiednio naładowana,
- znaczny niepokój w sytuacji, gdy nie wiemy, gdzie zostawiliśmy nasz telefon,
- obawy dotyczące tego, że ktoś mógłby sięgnąć po naszego smartfona i np. skasować jakieś ważne, znajdujące się w nim pliki,
- zabieranie telefonu wszędzie ze sobą, nawet do takich miejsc, jak toaleta.
Z nomofobią związany jest jednak nie tylko silny niepokój, ale i inne dolegliwości. W sytuacji, gdy pojawia się u pacjenta lęk powiązany w jakiś sposób z potencjalnym odcięciem od telefonu, rozwijać się mogą u niego również i pewne dolegliwości ze strony ciała. Mogą to być:
- przyspieszone bicie serca,
- zawroty głowy,
- wzmożenie potliwości ciała,
- drżenie rąk,
- przyspieszony oddech.
Czytaj:
Komputer i telefon komórkowy a ciąża. Bezpieczne korzystanie z urządzeń elektronicznych w ciąży
Zespół lęku uogólnionego, czyli gdy martwisz się cały czas
W sytuacjach, gdy telefon znajduje się poza zasięgiem osoby od niego uzależnionej, może ona stawać się bardzo drażliwa i zła. Czasami brak telefonu może wywoływać przejawy agresji lub być powodem znacznego pobudzenia.
Konsekwencje nomofobii
Czy nomofobia jest fobią specyficzną, uzależnieniem czy też problemem należącym do jeszcze innej grupy – tego na ten moment nie sposób rozstrzygnąć. Z całą jednak pewnością może ona w bardzo znaczący nawet sposób utrudniać pacjentom funkcjonowanie.
Ciągłe obawy dotyczące utraty czy niemożności korzystania z telefonu mogą zacząć dominować w życiu pacjenta i ostatecznie może stawać się tak, że nie będzie on w stanie myśleć o czymkolwiek innym.
O tym, że w takiej sytuacji występować mogą chociażby zaburzenia koncentracji, utrudniające funkcjonowanie w pracy czy w szkole, przekonywać nikogo nie trzeba.
Także drażliwość czy przejawy agresji, które pojawiają się np. w czasie zakupów, gdy osoba z nomofobię uświadomi sobie, że pozostawiła telefon w domu, mogą natomiast być przyczyną różnych problemów w życiu rodzinnym.
Telefon komórkowy bronią XXI wieku, czyli jak uchronić dziecko przed cyberprzemocą?
Jak leczyć nomofobię?
Ze względu na to, że o nomofobii zaczęto mówić stosunkowo niedawno, nie zostały dotychczas opracowane jednoznaczne wytyczne dotyczące tego, jak można ją leczyć.
Istnieją jednak doniesienia o korzyściach płynących ze stosowania u pacjentów z tym problemem różnego typu oddziaływań terapeutycznych – polecane bywają m.in. psychoterapia poznawczo-behawioralna oraz terapia ekspozycyjna.
Szczególnie ciekawa jest druga z wymienionych metod – podczas niej pacjent jest eksponowany na sytuację, która wywołuje w nim lęk (w tym przypadku jest to utrata dostępu do telefonu). Terapia ekspozycyjna prowadzona jest pod czujnym nadzorem terapeuty i jej celem jest pokazanie pacjentowi, że w chwilach, w których jego smartfon znajduje się daleko od niego, uczucie niepokoju i lęku jest tak naprawdę bezzasadne.
Część pacjentów, którym ktoś zasugeruje to, że mogą oni mieć nomofobię, najchętniej – zamiast terapii – skorzystałaby z leczenia farmakologicznego. Prawda jest tutaj jednak taka, że na nomofobię leków po prostu nie ma – jeżeli pacjent otrzymuje od lekarza zalecenie stosowania jakichś farmaceutyków, to raczej wyłącznie wtedy, gdy występujące u niego reakcje lękowe osiągają bardzo duże nasilenie (np. przybierają one postać napadów paniki).
Podkreślenia wymaga tutaj od razu pewna odrębność – otóż leczenie farmakologiczne może być wdrożone u pacjentów z nomofobią, ale głównie u takich, u których występują jakieś inne jeszcze zaburzenia psychiczne (takie jak np. zaburzenia depresyjne).
Różne problemy natury psychiatrycznej dość często zresztą współwystępują ze sobą, dlatego też wtedy, gdy pacjent zauważy u siebie jakieś potencjalne objawy nomofobii, najkorzystniejsze byłoby to, aby udał się on na konsultację do psychiatry.
Czytaj: Terapia poznawczo-behawioralna: założenia, techniki, zastosowanie
