Guzki tarczycy to częsta dolegliwość. Tarczyca jest położona u podstawy szyi, który odpowiada za produkcje trzech hormonów: trójjodotyroniny (T3), tyroksyny (T4) oraz kalcytoniny. To ważny narząd, dlatego obecność na nich guzków może budzić uzasadnione obawy. Czy jednak guzki na tarczycy są groźne?
Spis treści
- Guzki tarczycy – czym są?
- Skąd się biorą guzki tarczycy?
- Czy guzki na tarczycy są groźne?
- Guzki na tarczycy – jak z nimi postępować?
Guzki tarczycy – czym są?
Guzki tarczycy to zmiany o charakterze litym lub wypełnione płynem w przypadku torbieli. Zwykle są wykrywane przypadkowo podczas badania USG tarczycy i są najczęściej wykrywaną patologią w tym narządzie. Stanowią też najczęstsza przyczynę wizyt u endokrynologa.
Szansa ich wystąpienia wzrasta wraz z wiekiem, częściej występują u kobiet niż u mężczyzn. Ich obecność może manifestować się na dwa sposoby. Pierwszy z nich wywołany jest samymi rozmiarami guzków, które rozrastając się mogą uciskać np. na drogi oddechowe lub sprawiać dyskomfort podczas przełykania.
Jest to jednak sytuacja bardzo rzadka, gdyż znaczna większość guzków ma bardzo małe rozmiary. Z tego też powodu najczęściej są znaleziskiem przypadkowym podczas rutynowego badania USG. Niekiedy nadmiernemu rozrostowi guzków tarczyc może towarzyszyć chrypka lub bolesność.
Guzki tarczycy mogą także produkować w nadmiernych ilościach hormony tarczycy, prowadząc ostatecznie do nadczynności tarczycy. Do jej objawów zaliczamy m.in. przyspieszone tętno, nadciśnienie, wzmożoną potliwość, niepokój czy uczucie gorąca.
Jeżeli natomiast guzki powstały w przebiegu choroby Hashimoto, towarzyszące im objawy wskazywać będą na niedoczynność tarczycy, która objawiać się będzie przewlekłym osłabieniem, wypadaniem włosów czy problemami z zajściem w ciąże.
Skąd się biorą guzki tarczycy?
Powód powstawania guzków nie został jednoznacznie wyjaśniony. Jak jedną z głównych przyczyn wymienia się niedobór jodu w diecie - pierwiastka niezbędnego do prawidłowej produkcji trójjodotyroniny oraz tyroksyny. Jest to również główna przyczyna tzw. wola guzkowego.
Polska w latach 80. XX wieku była krajem, w którym powszechnie występowały niedobory jodu. Dopiero masowe dodawanie tego pierwiastka do soli spożywczej spowodowało, że problem ten został w pewnym sensie opanowany. Mimo to statystyki zakładają, że w krajach, w których podaż jodu jest na odpowiednim poziomie, częstość występowania guzków tarczycy wynosi 6% u kobiet i 1% u mężczyzn.
Inną przyczyna powstawania guzków tarczycy jest choroba Hashimoto, w której organizm sam zwalcza komórki własnej tarczycy przy udziale swoistych przeciwciał. W nieleczonej chorobie narząd ten ulega zniszczeniu, co prowadzi jednocześnie do niedoczynności tarczycy.
Tarczyca odpowiada za produkcje trzech hormonów: trójjodotyroniny, tyroksyny oraz kalcytoniny. Ostatni z wymienionych hormonów jest odpowiedzialny, wspólnie z parathormonem, za regulacje gospodarki wapniowej w organizmie człowieka.
Trójjodotyronina i tyroksyna regulują natomiast przemiany metaboliczne zachodzące w organizmie ludzkim. Przyspieszają przemianę materii, a także działają katabolicznie pobudzając rozpad tłuszczów, wychwyt glukozy z przewodu pokarmowego, a także jej zużycie w komórkach ciała.
Co więcej, hormony tarczycy odgrywają kluczową rolę w rozwoju układu nerwowego oraz kostnego u dzieci, a ich niedobór w pierwszych dniach życia towarzyszący wrodzonej niedoczynności tarczycy, może skutkować nieprawidłowym funkcjonowaniem szczególnie układu nerwowego. Hormony tarczycy wpływają również na płodność i regulują działanie układu rozrodczego.
Czy guzki na tarczycy są groźne?
Większość guzków na tarczycy ma charakter łagodny, niekiedy jednak są to przypadki raka tarczycy. W takiej sytuacji konieczne jest wdrożenie specjalistycznej diagnostyki by postawić ostateczną diagnozę i wdrożyć niezbędne leczenie.
Proces nowotworowy rzadko kiedy stwierdzany jest jednak w guzkach tarczycy i nie stanowi jedynego zagrożenia jakie mogą one ze sobą nieść. Innym zjawiskiem jest niekontrolowany rozrost guzków, które uciskać mogą na położone w bezpośrednim sąsiedztwie narządy takie jak tchawica czy przełyk.
Objawiać się to może m.in. trudnościami w połykaniu pokarmów, oddychaniu czy też chrypką. Guzki na tarczycy mogą towarzyszyć również niedoczynności lub nadczynności tarczycy.
Większość guzków nie daje jednak żadnych objawów i wykrywane są przypadkowo podczas badania USG. Nie stanowią także żadnego zagrożenia dla zdrowia. Pamiętaj jednak, aby nigdy nie bagatelizować ich obecności i regularnie kontrolować je w badaniach obrazowych zalecanych przez lekarza endokrynologa.
Guzki na tarczycy – jak z nimi postępować?
W przypadku wykrycia guzków na tarczycy, powinnaś udać się do lekarza endokrynologa w celu ustalenia dalszego postępowania. Jeżeli oprócz nich występują także objawy typowe dla niedoczynności lub nadczynności tarczycy, wyczuwasz powiększone węzły chłonne na szyi, odczuwasz ból lub masz problemy z przełykaniem pokarmów, powinnaś udać się do specjalisty najszybciej jak to tylko możliwe.
Lekarz będzie starał się przede wszystkim wykluczyć proces nowotworowy, a następnie sprawdzi, czy Twoja tarczyca funkcjonuje w prawidłowy sposób. Aby to sprawdzić, przeprowadzi on badanie lekarskie, podczas którego oceni wielkość guzków, ich konsystencję oraz potwierdzi lub wykluczy ewentualna obecność powiększonych okolicznych węzłów chłonnych.
Bardzo prawdopodobne, że wyśle Cię również na badania krwi, w których oceni stężenie TSH oraz pomocniczo stężenie hormonów tarczyc, a także to, czy w twoim krążeniu obecne są przeciwciała skierowane przeciwko tarczycy.
Do postawienia ostatecznej diagnozy mogą być potrzebne dodatkowe badania obrazowe lub biopsja, która wykonywana jest w celu pozyskania komórek znajdujących się w guzka do oceny pod mikroskopem.
W oparciu o wyniki badań i przeprowadzony wywiad, lekarz podejmie decyzję o dalszych koniecznych krokach. Pamiętaj, aby zawsze stosować się do zaleceń profesjonalistów i ściśle przestrzegać planu leczenia.
Zobacz również: Tarczyca w ciąży: czy chora tarczyca jest zagrożeniem dla mamy i dziecka?
Niedoczynność tarczycy u dzieci - objawy, przyczyny, leczenie tarczycy u dzieci
Torbiel na jajniku: przyczyny, objawy, leczenie cysty jajnika
