Przez wiele lat mówiło się, że kobiety są bardziej odporne na choroby od mężczyzn, gdyż ich przeciętnie dłuższe życie traktowano jako wskaźnik lepszego stanu zdrowia.
Dopiero później wykazano w raportach, że co prawda kobiety w Polsce żyją o około 9 lat dłużej od mężczyzn (w Unii Europejskiej różnica wynosi około 2 lata), ale niższa umieralność łączy się u nich z wyższą chorobowością (przeciwnie u mężczyzn).
Ponadto problemy zdrowotne kobiet przez lata były utożsamiane z problemami związanymi ze zdrowiem reprodukcyjnym. I chociaż choroby narządu rodnego są częste, dlatego ich profilaktyka, diagnoza i leczenie są niezwykle ważne, to należy podkreślić, że nie są one głównymi przyczynami pogarszającymi zdrowie kobiet.
Spis treści:
- Choroby układu krążenia – najpoważniejsze zagrożenie zdrowia kobiet
- Rak - jakie nowotwory u kobiet są najczęstsze?
- Jak ustrzec się przed kobiecymi nowotworami?
- Depresja u kobiet – problem, którego kobiety się wstydzą
- Inne problemy zdrowotne kobiet
Choroby układu krążenia – najpoważniejsze zagrożenie zdrowia kobiet
Zawał serca, udar mózgu i niewydolność serca to najczęstsze przyczyny zgonów wśród kobiet, z powodu których rocznie umiera ponad 90 tys. z nich (dla porównania: z tego samego powodu umiera rocznie 80 tys. mężczyzn).
Jak zła jest to sytuacja, może ukazywać to, że dziennie z powodu chorób układu krążenia umiera w Polsce około 250 kobiet – to zatrważające dane. Aby skutecznie minimalizować te zagrożenia i zapobiegać tragicznym konsekwencjom, kobiety muszą mieć świadomość czynników ryzyka, które wpływają na rozwój tych chorób.
Trzeba pamiętać, że zalicza się do nich m.in.:
- nadciśnienie tętnicze (przyspiesza je palenie tytoniu, otyłość oraz stosowanie doustnej antykoncepcji),
- cukrzycę (ryzyko zawału u kobiet z cukrzycą jest 4-5 razy wyższe niż u kobiet bez niej),
- zaburzenia lipidowe,
- otyłość,
- podwyższony poziom cholesterolu,
- nadużywanie alkoholu i palenie tytoniu.
Oprócz profilaktyki ważna jest także właściwa diagnostyka, dlatego też warto udać się do lekarza i zmierzyć ciśnienie tętnicze krwi, wykonać EKG oraz raz w roku ogólne badanie krwi.
Wcześnie wykryte choroby układu krążenia można skutecznie leczyć, dlatego też bez względu na to, czy ma się 30 lat, 40 bądź więcej, warto udać się do specjalisty i zweryfikować, w jakiej kondycji jest serce oraz naczynia krwionośne.
Oprócz profilaktyki ważna jest także właściwa diagnostyka, dlatego też warto udać się do lekarza i zmierzyć ciśnienie tętnicze krwi, wykonać EKG oraz raz w roku ogólne badanie krwi.
Wcześnie wykryte choroby układu krążenia można skutecznie leczyć, dlatego też bez względu na to, czy ma się 30 lat, 40 bądź więcej, warto udać się do specjalisty i zweryfikować, w jakiej kondycji jest serce oraz naczynia krwionośne.
Czytaj: Bradykardia - gdy serce zwalnia. Co to jest bradykardia i jak przebiega leczenie
Zakrzepica żył - choroba ciężarnych
Rak - jakie nowotwory u kobiet są najczęstsze?
Nowotwory złośliwe stanowią jedno z największych zagrożeń zdrowia i życia kobiety. Jak podaje Krajowy Rejestr Nowotworów, w Polsce stwierdza się je blisko u 82 tys. kobiet rocznie.
Najczęściej występującym nowotworem jest rak piersi, który stanowi 1/5 zachorowań. Kolejnymi, co do częstości występowania nowotworami są: rak jelita grubego, płuca, trzonu macicy, jajnika, szyjki macicy, a także rzadziej – tarczycy, nerek i żołądka.
Niestety, jak podaje KRN, na przestrzeni ostatnich trzech dekad liczba zachorowań wzrosła o 60 procent i jest zróżnicowana w zależności od wieku.
I tak np. wśród kobiet w wieku 20-44 lata zachorowalność na raka jest prawie dwukrotnie wyższa niż u mężczyzn, jednak pocieszające jest to, że obecnie następuje znaczny wzrost wskaźnika przeżyć wśród kobiet i wynosi blisko 54 procent w ciągu przeżycia 5-letniego.
Czytaj: Hashimoto a ciąża. Czy choroba wyklucza macierzyństwo?
Nadczynność i niedoczynność tarczycy: objawy, przyczyny i leczenie
Jak ustrzec się przed kobiecymi nowotworami
- rak piersi
Aby uniknąć nowotworu piersi konieczne jest comiesięczne przeprowadzanie samobadania piersi. Dodatkowo w razie wątpliwości należy udać się do specjalisty, który wykona palpacyjne badanie oraz skieruje na wykonywane raz w roku USG piersi.
U kobiet, które mają wysokie ryzyko dziedziczenia zachorowania na raka piersi, zaleca się korzystanie z programów poradnictwa genetycznego. Ponadto kobiety między 50. a 69 rokiem życia powinny wykonywać badania przesiewowe, czyli mammografię. - rak płuc
W 90 procentach nowotwór powoduje czynne lub bierne narażenie na szkodliwe działanie dymu tytoniowego, dlatego też należy unikać palenia, w szczególności papierosów.
Ponadto palacze, którym przez kilka miesięcy towarzyszy osłabienie, kaszel, ogólne złe samopoczucie i objawy infekcji, powinni wykonać RTG klatki piersiowej i tym samym sprawdzić, czego dotyczą te objawy i upewnić się, czy nie są objawami nowotworu. - rak jelita grubego
Należy jak najszybciej udać się do specjalisty, gdy zauważy się objawy takie jak krwawienie podczas oddawania stolca, ból, chudnięcie, zmianę rytmu oddawania stolca – wówczas należy wykonać pogłębioną diagnostykę. U osób po 50. roku życia raz w roku wykonuje się badanie na obecność krwi utajonej i raz na kilka lat kolonoskopię.
Należy pamiętać, że przyczyną zachorowania na raka jelita grubego w 80 procentach jest nieodpowiednia dieta, szczególnie bogata w tłuszcze zwierzęce. Dodatkowo rak ten częściej występuje u osób z nadwagą i otyłych oraz mało aktywnych, dlatego też należy zadbać o właściwą masę ciała. - rak szyjki i trzonu macicy oraz jajnika
Aby uchronić się przed rakiem szyjki macicy, należy przede wszystkim edukować kobiety, jak dochodzi do zakażenia wirusem brodawczaka ludzkiego, a także informować o możliwości szczepień przeciwko HPV.
Istotne są także regularne badania cytologiczne, które należy wykonywać minimum raz w roku. Niestety nie określono sposobów przeciwdziałania rakowi trzonu macicy i jajnika.
Sprawdź: Kalkulator BMI - oblicz wskaźnik BMI, sprawdź swoją wagę
Depresja u kobiet – problem, którego kobiety się wstydzą
Depresja zaliczana jest do najpowszechniej występującego zaburzenia psychicznego o przewlekłym, nawrotowym charakterze. Według Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) najczęściej występuje u kobiet w wieku 15-44 lat i stwierdza się ją u około 30 procent kobiet.
Ryzyko jej wystąpienia jest wyższe u kobiet niż u mężczyzn, a do przyczyn jej powstawania zalicza się czynniki genetyczne, hormonalne oraz psychospołeczne. Na zachorowanie ma wpływ m.in.:
Niestety, chociaż depresja u kobiet jest częsta, to ze statystyk wynika, że tylko u niektórych z nich jest diagnozowana i leczona.
Niepokojące jest to, że tylko 49 procent pacjentek korzysta z pomocy psychiatry, a zamiast stosowania leków przeciwdepresyjnych, bagatelizuje problem i korzysta z leków uspokajających oraz alkoholu, co nie tylko nie pomaga, ale także pogłębia problem.
Tym samym, niezwykle ważna w tym względzie jest edukacja, która zmniejsza tabu panujące wokół tej choroby, a także pomaga zapoznać się z jej objawami, które wskazują, że kobieta powinna udać się do specjalisty, gdyż może chorować na depresję.
Objawy, które wskazują na depresję to:
- zaburzenia nastroju
- brak energii
- zmęczenie
- niezadowolenie
- poczucie winy
- zaburzenia snu
- brak apetytu
- myśli samobójcze
Należy podkreślić, że objawy te powinny trwać co najmniej 2 tygodnie.
Czytaj: Depresja w ciąży - czy można stosować leki antydepresyjne w ciąży?
Zaburzenia miesiączkowania: przyczyny, rodzaje zaburzeń miesiączkowania, leczenie
Problemy zdrowotne kobiet okiem eksperta
dr n. med. Tadeusza Oleszczuka – specjalisty ginekologa
Za problemy zdrowotne kobiet odpowiada w Polsce głównie brak edukacji, który przekłada się na niską świadomość własnego zdrowia i tego, co na nie wpływa. Już od najmłodszych lat, czyli w szkole, nie uczy się o anatomii i fizjologii człowieka, nie mówiąc już o bardziej szczegółowej wiedzy np. z zakresu cyklu płciowego, funkcjonowania narządów rodnych, a także chorób kobiecych, jakie mogą rozwinąć się na poszczególnych etapach życia.
A właśnie wtedy jest czas na edukowanie młodych kobiet, które powinny wiedzieć, co zrobić, by nie chorować. I to później widać w gabinecie ginekologicznym, do którego na badanie cytologiczne przychodzi zaledwie 45 procent kobiet.
Niestety widać to także w momencie wykrycia np. guzka w piersi, z którym nie przychodzą do mnie zaraz po wykryciu, a dopiero dużo później. Kobiety często tłumaczą się tym, że bały się, dlatego wypierały istnienie zmiany w piersi i tym samym opóźniały diagnostykę oraz często zmniejszały szanse na wyleczenie, w przypadku, gdy rak okazał się złośliwy.
W gabinecie ginekologicznym spotyka się głównie pacjentki z problemami, których nie da się już „przeczekać”, czyli z pieczeniem, upławami, silnymi bólami w podbrzuszu, krwotokami itp.
Pozostałe 50 procent to pacjentki, które są ciężarne (jest ich około 20 procent) lub stosują antykoncepcję (około 20 procent) bądź najrzadziej – mają inne dolegliwości np. zaburzenia miesiączkowania, trudności z zajściem w ciążę itp.
Co mogłoby pomóc w uniknięciu problemów zdrowotnych kobiet? Myślę, że kobiety, które chcą zachować jak najdłużej zdrowie, powinny regularnie odwiedzać specjalistów i wykonywać badania profilaktyczne, także poszerzone np. o ocenę poziomów markerów ryzyka onkologicznego (selen, arsen, kadm, cynk).
Ponadto należy zwrócić szczególną uwagę na codzienną dietę i z pewnością usunąć z niej cukier (jest np. przyczyną nawracających grzybic pochwy, przez co uniemożliwia skuteczne wyleczenie), żywność przetworzoną, z pestycydami, konserwantami i innymi substancjami, które nie służą zdrowiu, w tym także mięsa z niewiadomego pochodzenia, które może być nafaszerowane antybiotykami.
Oprócz tego każda kobieta powinna dbać o regularną aktywność fizyczną, czyli absolutnym minimum jest godzinny trening trzy razy w tygodniu. Aby zachować równowagę w organizmie, istotny jest także regularny, dobrej jakości sen i relaks.
Inne problemy zdrowotne kobiet
- Zakażenia układu moczowo (ZUM)
Zakażenie układu moczowego aż 50 razy częściej występuje u kobiet niż u mężczyzn (wynika to m.in. z krótszej cewki moczowej) i przynajmniej raz w życiu doświadczy go 1 na 5 kobiet.
ZUM najczęściej wywołują bakterie E. coli, które wnikają do dróg moczowych i tym samym tworzą stan zapalny. Zakażenie z reguły dotyczy pęcherza moczowego, a bardzo rzadko nerek. Ryzyko wystąpienia choroby zwiększa stosowanie środków plemnikobójczych wraz z krążkiem dopochwowym, częsta aktywność seksualna, otyłość, cukrzyca itp. - Zakażenia dróg rodnych
Ginekolodzy twierdzą, że to właśnie w związku z nimi, kobiety najczęściej zgłaszają się na konsultację. Zwykle u pacjentek stwierdza się bakteryjne zapalenie pochwy, które objawia się białymi lub szarymi upławami, świądem i nieprzyjemnym zapachem.
Innym zakażeniem jest grzybicze zapalenie pochwy i sromu, którego raz w życiu doświadcza aż 75 procent kobiet. Stwierdza się je, gdy występują objawy takie jak: upławy, obrzęk sromu, ból podczas stosunków i ogólną bolesność sromu. Konieczne jest leczenie zakażeń dróg rodnych, gdyż nie tylko pozwala to uzyskać komfort, ale także wpływa na ogólną jakość życia. - Stwardnienie rozsiane (SM)
Jest to choroba układu nerwowego o nieznanych przyczynach. Na SM w Polsce choruje około 40-60 osób na 1000 mieszkańców, z czego choroba 2-3 razy częściej występuje u kobiet.
Należy podkreślić, że aż u 75 procent chorych objawy choroby są ostre i wśród nich występują zaburzenia równowagi, czucia, koordynacji ruchowej, wzroku, bóle, osłabienie kończyn itp. Niestety, leczenie SM to leczenie objawowe, które obejmuje terapię farmakologiczną oraz rehabilitację.
Utrudnieniem jest także to, że wiele z leków jest przeciwwskazanych u kobiet, m.in. w trakcie ciąży i karmienia.
WAŻNE! Chociaż kiedyś w przebiegu choroby odradzano kobietom zajście w ciążę, to obecnie zaobserwowano, że właśnie ten stan zmniejsza liczbę rzutów, a przebieg ciąży oraz poród ze znieczuleniem nie wpływają na szybszy rozwój choroby. - Reumatoidalne zapalenie stawów
Popularne RZS to choroba, która także jest ważnym problemem zdrowotnym kobiet, gdyż już po 5 latach trwania aż 50 procent chorych kobiet traci zdolność do pracy. Choroba objawia się zapaleniem stawów, z reguły symetrycznych, czyli np. stawów kolanowych, nadgarstkowych, pleców, stóp itp.
Towarzyszy jej ból, obrzęk i wysięk w stawie, a ostatecznie dochodzi do jego uszkodzenia. Trudnością w tej chorobie jest także to, że często towarzyszą jej choroby współistniejące m.in. nadciśnienie tętnicze, depresja, cukrzyca typu 2, infekcje i choroby układu pokarmowego.
