Zapalenie wątroby typu B jest bardzo często spotykaną chorobą, przyjmuje się, że ok. 1/3 ludności świata zostało zainfekowane tym wirusem, a ok. 350 mln ludzi jest jego nosicielem. W Europie zapadalność na wirusowe zapalenie wątroby typu B wynosi 1 na 50 osób. Jakie są przyczyny i objawy WZW typu B popularnie zwanej żółtaczką typu B?
Spis treści:
- Jak przenosi się wirus zapalenia wątroby typu B?
- Jakie są objawy wirusowego zapalenia wątroby typu B?
- Przewlekłe zapalenie wątroby typu B
- Diagnostyka wirusowego zapalenia wątroby typu B
- Leczenie wirusowego zapalenia wątroby typu B
- Rokowanie w wirusowym zapaleniu wątroby typu B
- Zapobieganie zapaleniu wątroby typu B
Jak przenosi się wirus zapalenia wątroby typu B?
Wirus zapalenia wątroby typu B przenosi się poprzez kontakt z krwią lub innymi płynami ustrojowymi. Do głównego czynnika ryzyka zakażenia należą zabiegi z przerwaniem ciągłości skóry wykonywane skażonymi narzędziami – wykonywanie tatuaży, piercingu, zabiegów kosmetycznych i fryzjerskich, a także stomatologicznych. W przypadku takich zabiegów szczególnie istotne jest zwrócenie uwagi na to, czy używane narzędzia są jednorazowe lub poddane sterylizacji.
Kolejnym czynnikiem ryzyka jest zakażenie dziecka poprzez matkę nosicielkę wirusa HBV. Zakażenie takie może nastąpić w trakcie ciąży przez łożysko lub w trakcie porodu. Należy jednak podkreślić, że nosicielstwo wirusa HBV nie jest przeciwwskazaniem do karmienia piersią, ponieważ wirus ten nie przechodzi do mleka kobiecego.
Osobami szczególnie narażonymi na infekcję wirusem HBV są pacjenci poddawani dializoterapii oraz pacjenci, u których wielokrotnie przetaczana jest krew lub jej produkty. Transmisja wirusa HBV możliwa jest również przez kontakty seksualne z nosicielem wirusa.
Czytaj: WZW typu C. Jak przebiega wirusowe zapalenie wątroby typu C
Wirusy i choroby jakimi możesz zarazić dziecko podczas porodu
Jakie są objawy wirusowego zapalenia wątroby typu B?
Objawy WZW typu B uzależnione są od jej przebiegu. Wirus HBV jest wirusem hepatotropowym, jego replikacja ma miejsce w wątrobie, dlatego większość objawów przez niego wywołanych wiąże się z dolegliwościami ze strony tego narządu.
W 80% choroba ma przebieg bezobjawowy, pozostawiając jednak trwałą odporność. 90-95% przypadków infekcji wirusem HBV ulega samoistnemu wyleczeniu.
Wirusowe zapalenie wątroby typu B może mieć przebieg ostry (w tym nadostry lub piorunujący) z pełnym wyleczeniem i wytworzeniem odporności lub przebieg ostry przechodzący w fazę przewlekłego zapalenia wątroby.
Okres wylęgania (okres od kontaktu z wirusem do rozwinięcia objawów choroby) wynosi od 6 tygodni do 6 miesięcy. Po tym czasie mogą pojawić się objawy charakterystyczne dla fazy ostrej. Należą do nich:
U 10% chorych w fazie ostrej występuje żółtaczka, której towarzyszy uporczywy świąd skóry.
W większości przypadków objawy są słabo nasilone, lub nie występują w ogóle, a choroba ma tendencje do ustępowania samoistnie. U niewielkiego odsetka pacjentów może rozwinąć się jednak piorunujące zapalenie wątroby charakteryzujące się wysoką śmiertelnością. Piorunujące zapalenie wątroby objawia się ostrą martwicą narządu i jej niewydolnością.
Przewlekłe zapalenie wątroby typu B
Wirusowe zapalenie wątroby typu B może przejść w fazę przewlekłą. Przyjmuje się, iż najbardziej narażone na wystąpienie fazy przewlekłej są noworodki i dzieci do 1 roku życia. U dzieci ryzyko wystąpienia fazy przewlekłej choroby szacuje się na ok. 70% podczas gdy u dorosłych odsetek ten wynosi ok. 5-10%.
Okres przewlekły infekcji wirusem HBV jest zazwyczaj bezobjawowy, powoduje jednak przewlekły stan zapalny wątroby, który w dłuższym okresie (ok. 5-10 lat) prowadzi do rozwinięcia się marskości wątroby oraz istotnie zwiększa ryzyko zachorowania na raka wątrobowokomórkowego.
Wraz z upływem czasu pojawiają się niecharakterystyczne objawy takie jak męczliwość, osłabienie, utrata apetytu i spadek masy ciała, do których dołącza się wodobrzusze, żółtaczka, powstawanie siniaków i wybroczyn, mimo braku urazu, powiększenie wątroby i ból w nadbrzuszu.
Antygen wirusa tworzy kompleksy immunologiczne, które powodują wystąpienie chorób niezwiązanych bezpośrednio z uszkodzeniem wątroby. Należą do nich – kłębuszkowe zapalenie nerek, guzkowe zapalenie tętnic oraz krioglobulinemia mieszana.
Czytaj: WZW typu A. Jak przebiega wirusowe zapalenie wątroby typu A
Badanie HCV: na czym polega badanie HCV?
Diagnostyka wirusowego zapalenia wątroby typu B
Podejrzenie wirusowego zapalenia wątroby typu B stawiane jest na podstawie objawów klinicznych, spośród których najistotniejsza jest obecność żółtaczka oraz podwyższonych enzymów wątrobowych.
Pierwszym wykrywalnym markerem wirusa we krwi jest DNA HBV, który ujawnia się ok. 12 tygodni po zakażeniu. W celu potwierdzenia rozpoznania wykonuje się badania serologiczne, mające na celu wykrycia antygeny wirusa HBV oraz swoiste przeciwciała.
Antygeny HBV obecne są we krwi do ok. 10 tygodni po infekcji i są zastępowane przez swoiste przeciwciała w klasie IgM i IgG, przeciwciała klasy IgG pozostają we krwi do końca życia.
Leczenie wirusowego zapalenia wątroby typu B
Ostre wirusowe zapalenie wątroby typu B wymaga leczenia tylko w formie piorunującej i nadostrej, najczęściej stosuje się leczenie objawowe oraz zalecenie zmiany trybu życia. Najistotniejszy jest oszczędzający tryb życia, stosowanie łatwo przyswajalnej diety ubogiej w tłuszcze, nie należy również pić alkoholu oraz stosować leków metabolizowanych w wątrobie.
W przypadku przewlekłego zapalenia wątroby typu B stosuje się leki przeciwwirusowe, które nie usuwają infekcji, ale hamują namnażanie się wirusa, co zmniejsza ryzyko uszkodzenia wątroby. Leczenie jest wskazane przede wszystkim u pacjentów ze stale podwyższonymi enzymami wątrobowymi oraz u chorych z istniejącą już marskością wątroby.
W leczeniu stosuje się zwykle interferon pegylowany w formie zastrzyku raz w tygodniu. Jest to lek stymulujący układ odpornościowy. Kolejnym zalecanym lekiem jest lek przeciwwirusowy m.in entekawir, który hamuje namnażanie się wirusa.
Leczenie przewlekłego zapalenia wątroby typu B nie prowadzi jednak do całkowitego wyleczenia, ale głównym jego celem jest uzyskanie trwałego stłumienia namnażania się wirusa HBV do poziomu umożliwiającego zahamowanie, spowolnienie oraz cofanie się zmian zapalnych i włóknienia wątroby oraz ochrona przed rozwojem raka wątrobowokomórkowego.
Rokowanie w wirusowym zapaleniu wątroby typu B
W ciągu 3 miesięcy od pojawienia się objawów możliwe są nawroty, zwłaszcza u osób starszych, po zbyt wczesnym powrocie do nadmiernej aktywności lub nadużyciu alkoholu. W niepowikłanym ostrym WZW typu B pełny powrót do normalnej aktywności życiowej i pracy następuje w czasie do 6 miesięcy.
Zapobieganie zapaleniu wątroby typu B
HBV ginie po 60 minutach podczas sterylizacji suchym powietrzem o temperaturze 160 stopni, dlatego tak istotne jest, aby narzędzia używane u kosmetyczki, fryzjera czy tatuażysty były poddane sterylizacji. Profilaktycznie stosuje się szczepienia ochronne, które zawarte są w kalendarzu szczepień obowiązkowych, wg. schematu:
- pierwsza dawka w ciągu 24 godzin po urodzeniu, jeśli to możliwe podawana jednocześnie ze szczepieniem przeciw gruźlicy
- druga dawka w 2 miesiącu życia, jeśli to możliwe podawana jednocześnie z pierwszą dawką szczepionki DTP
- trzecia dawka w 3-4 miesiącu życia.
Szczepionki te są w pełni bezpieczne, a nabyta po nim odporność jest długotrwała – szczepienie chroni nas przez zakażeniem wirusem zapalenia wątroby typu B na co najmniej 20 lat, bez konieczności podawania dawek przypominających.
Czytaj: Szczepienie przeciwko WZW. Wszystko o szczepionce na wirusowe zapalenie wątroby typu B
Próby wątrobowe w ciąży - jak odczytać wyniki badań wątroby w ciąży?
