Dojrzewanie, nazywane także pokwitaniem, rodzicom najczęściej kojarzy się z okresem buntu, podczas którego ich dziecko dosadnie manifestuje indywidualizm. Z kolei dla dziewczynek jest to czas zmian, w trakcie których nie tylko przekształca się ich ciało, ale także zaczynają dostrzegać zmiany w sferze seksualnej. W trakcie tej burzy hormonalnej, młoda kobieta potrzebuje wsparcia zarówno ze strony bliskich, jak i specjalistów, którzy pomogą jej rozeznać się w nowej sytuacji, a także odpowiedzieć na wszelkie wątpliwości.
Spis treści:
Co to jest dojrzewanie?
Dojrzewanie dziewczynki odbywa się w sferze fizycznej, psychicznej, seksualnej oraz społecznej. Związane jest z osiągnięciem dojrzałych rozmiarów i proporcji ciała, a także z osiągnięciem dojrzałości układów i narządów oraz dojrzałości płciowej. Podczas pokwitania pojawia się napięcie seksualne, a także osiąga się zdolność do pełnienia ról społecznych oraz zdolność do panowania nad swoimi emocjami i czynami.
Należy podkreślić, że dojrzewanie zarówno u dziewcząt, jak i chłopców wynika z produkcji hormonów płciowych, które aktywuje podwzgórze, a wytwarza przysadka. Aby ocenić, czy odbywa się prawidłowo, specjalista korzysta ze skali Tannera, w której ocenia się: owłosienie łonowe, powiększenie piersi oraz czasem, dodatkowo – owłosienie pachowe. Dojrzewanie to dla dziewczynki czas dużych zmian, po których zakończeniu można mówić o wkroczeniu w etap dorosłości (pełnej dojrzałości).
Czytaj: Trudny okres dojrzewania: jak radzić sobie z buntem dorastającego dziecka?
Kiedy dziewczynka staje się kobietą?
Dojrzewanie u dziewczynek rozpoczyna się poprzez szybsze wzrastanie – młoda kobieta przybiera około 2 kg masy ciała rocznie oraz około 8 cm wysokości rocznie. Ponadto, zwiększa się u niej także szerokość bioder oraz widoczna jest zmiana w budowie miednicy. Dzięki temu dziewczyna może osiągnąć prawidłowe proporcje ciała oraz wymiary młodej, dorosłej kobiety.
Wśród objawów dojrzewania wyróżnia się także powiększenie piersi oraz pojawienie owłosienia łonowego, pod pachami oraz ogólnie, na ciele. Istotnym symptomem dojrzewania jest także wystąpienie pierwszej miesiączki – najczęściej około 2 lata po rozpoczęciu dojrzewania. Ponadto, powiększają się wargi sromowe, a obwódki piersi stają się ciemniejsze. Zauważa się także, że pot ma bardziej intensywny zapach, a także wytwarza się go więcej.
Warto zaznaczyć, że ciało młodej kobiety w trakcie pokwitania może charakteryzować się zmianami, które będą stanowiły dla niej duże problemy. Najczęściej jest to związane ze zmianą masy ciała (przybieranie i utrata), a także nagłym wzrostem. Problemem, który także wywołuje wiele negatywnych uczuć są zmiany skórne, w tym trądzik młodzieńczy. W tym czasie, dziewczynki zwracają dużą uwagę na swój wygląd, dlatego opiekunowie powinni w porę reagować i pomóc minimalizować „defekty” wynikające z burzy hormonalnej.
Jak rozmawiać z córką o dojrzewaniu?
Dojrzewania dziewczynek i związane z nim zachodzące w ich ciele zmiany, często stanowią temat tabu w wielu rodzinach. Pokwitanie to dla rodziców i ich córek temat trudny i niezręczny, jednak należy pamiętać, że umiejętne rozmawianie o nim, pomaga dziecku przetrwać ten trudny czas.
Zachodzące zmiany mają duży wpływ na dalsze życie młodej kobiety, dlatego w rozmowach należy przede wszystkim podkreślić, że wkraczanie w dorosłość jest związane z wizytami u ginekologa, którego systematyczne odwiedzanie pomaga zadbać o zdrowie i komfort. Istotnym jest także, aby rodzice informowali o wizytach, pierwszej miesiączce czy intymności w taki sposób, by nie zrazić dziewczynki.
Czytaj: Pierwsza wizyta z córką u ginekologa – co warto wiedzieć?Znaczący jest także czas – rozmowy powinny rozpocząć się w momencie, gdy córka dostrzega zmiany w organizmie, zarówno u siebie, jak i u koleżanek. Jest to konieczne, gdyż w przypadku, gdy dziewczynka nie uzyska odpowiedzi na nurtujące pytania, może szukać ich np. w internecie lub wśród znajomych.
Jeśli rozmowa jest z jakiś względów krępująca dla rodziców, dobrym pomysłem jest udanie się do ginekologa z prośbą o wyjaśnienie młodej kobiecie, co dzieje się w jej ciele, z czym to jest związane itd. Innym pomysłem jest, aby mama udała się do ginekologa i dowiedziała się tam, w jaki sposób porozmawiać z dojrzewającą córką, co konkretnie powinna wyjaśnić nastolatce.
Czytaj: Co trzeba wiedzieć o edukacji seksualnej? Rozmowa bez tabu z terapeutką od seksu
Kiedy dojrzewanie u dziewczynki można uznać za przedwczesne?
Zgodnie z najnowszymi badaniami za przedwczesne dojrzewanie dziewczynek uznaje się okres pokwitania, który wystąpił przed 8. rokiem życia. W takiej sytuacji u dziecka można stwierdzić m.in. znacznie szybsze niż u rówieśników tempo wzrastania, dojrzewania kośćca i przedwczesny rozwój wtórnych cech płciowych.
Dodatkowo, dziewczynki, u których pokwitanie wystąpiło przedwcześnie mają także nieprawidłowe proporcje ciała. Aby jednak lekarz mógł stwierdzić, że faktycznie dojrzewanie nastąpiło przedwcześnie, musi przeprowadzić wywiad i uzyskać informacje takie jak: wiek pokwitania u rodziców, ogólny stan zdrowia i ewentualne przyjmowanie hormonów egzogennych.
W celu potwierdzenia przedwczesnego pokwitania, specjalista wykonuje także badanie USG, podczas którego ocenia wielkość i proporcje macicy. Dodatkowo, wykonywane jest również badanie krwi, w którym sprawdza się poziom LH i FSH, które są wtedy zaburzone.
Warto podkreślić, że przedwczesne dojrzewanie może być wywołane zaburzeniami pracy nadnerczy (guzy, rozrost kory nadnerczy), guzami przysadki lub podwzgórza bądź zespołem McCune-Albrighta. Należy również zaznaczyć, że przedwczesne pokwitanie powinno być zdiagnozowane i leczone, gdyż można m.in. skutecznie zahamować objawy fizyczne i zmiany hormonalne, zmniejszyć ryzyko obniżonej płodności w wieku dojrzałym oraz zapobiec skutkom emocjonalnym.
Kiedy dojrzewanie u dziewczynki jest opóźnione?
Z kolei o opóźnionym dojrzewaniu dziewczynek mówi się, gdy objawy pokwitania nie wystąpią u nich po 13. roku życia. Najczęściej wynika to z ogólnego, opóźnionego wzrastania, gdy wzrost dziecka jest poniżej normy dla jego wieku. Opóźnione dojrzewanie może mieć też inne przyczyny – zalicza się do nich: zaburzenia pracy przysadki, które mogą być spowodowane guzami, a także uszkodzenie jajników (lub ich niedorozwój).
Do opóźnionego dojrzewania dochodzi także u dziewcząt mających zespół Turnera. Aby dowiedzieć się, czy faktycznie dojrzewanie jest opóźnione, dziewczynce zleca się wykonanie badań takich jak: USG macicy i jajników, badanie krwi oraz RTG. Najczęściej, gdy opóźnienie dojrzewania jest związane z ogólnym opóźnieniem wzrostu, nie podejmuje się leczenia. W innych przypadkach podaje się np. preparaty z estrogenami lub jeśli przyczyny są poważne podejmuje np. leczenie operacyjne guza. Dziewczynka, u której zdiagnozowano opóźnione dojrzewanie, musi być pod stałą opieką endokrynologa, a później również ginekologa.
