Spis treści:
- Na czym polega dojrzewanie u chłopców?
- Kiedy powinno się zacząć dojrzewanie u chłopców?
- Kiedy dochodzi do zaburzeń dojrzewania?
- Po czym rozpoznać dojrzewanie u nastolatka?
- Jakie są objawy dojrzewania u chłopców?
- Jakie objawy dojrzewania mogą okazać się wstydliwe?
- Jak długo trwa dojrzewanie płciowe u chłopców?
Na czym polega dojrzewanie u chłopców?
Dojrzewanie to okres, który stanowi stan przejściowy pomiędzy dzieciństwem a dorosłością. Obejmuje on szereg procesów, wśród których wymienia się przede wszystkim dojrzewanie fizyczne, psychologiczne i psychospołeczne. Do pierwszego z wymienionych rodzajów dojrzewania zalicza się pokwitanie, czyli dojrzewanie płciowe u dziecka. Pokwitanie u chłopców i u dziewcząt przebiega w odmienny sposób, różnice dotyczą chociażby tego, kiedy zaczyna się dojrzewanie płciowe u poszczególnych płci.
Czytaj: Zaburzenia dojrzewania płciowego u chłopców i dziewczynek
Kiedy powinno się zacząć dojrzewanie u chłopców?
Średni wiek, w którym pojawiają się pierwsze objawy dojrzewania płciowego u chłopców, to zazwyczaj 11,5-12,5 lat. Podany zakres stanowi średnią, ponieważ tak naprawdę moment, w którym rozpocznie się pokwitanie u chłopca, stanowi cechę indywidualną.
Nie do końca jest jasne, co tak naprawdę warunkuje to, kiedy rozpocznie się dojrzewanie płciowe u chłopca. Pod uwagę brane są m.in. czynniki genetyczne, ponieważ zauważalne jest, że okres dojrzewania u chłopców przebiega w podobnym czasie jak u ich ojców. Innym czynnikiem, który może odpowiadać za rozpoczęcie dojrzewania płciowego u chłopców, jest jeden z hormonów – leptyna. Taką teorię wysunięto na podstawie badań na zwierzętach – w przypadku osobników, u których istniały niedobory leptyny, dojrzewanie płciowe nie rozpoczynało się, natomiast po podaniu tej substancji dochodziło już do pokwitania. W przypadku ludzi zarówno u chłopców, jak i u dziewcząt odnotowuje się wzrost stężenia leptyny bezpośrednio przed rozpoczęciem dojrzewania.
Kiedy dochodzi do zaburzeń dojrzewania?
Nie jest tak, że dojrzewanie płciowe u dzieci może się rozpoczynać w dowolnym momencie życia. Patologią jest zarówno przedwczesne, jak i zbyt późne wystąpienie dojrzewania. W przypadku chłopców o przedwczesnym dojrzewaniu mówi się wtedy, kiedy dochodzi do niego przed 9. rokiem życia. Opóźnione dojrzewanie płciowe u chłopca można z kolei rozpoznać wtedy, kiedy mimo ukończenia przez dziecko 14-14,5 lat nadal nie są u niego obecne jakiekolwiek objawy pokwitania.
Czytaj: Co trzeba wiedzieć o edukacji seksualnej? Rozmowa bez tabu z terapeutką od seksu
Po czym rozpoznać dojrzewanie u nastolatka?
Dojrzewanie płciowe u chłopców jest bezpośrednio związane z działaniem androgenów, czyli męskich hormonów płciowych. To właśnie zwiększenie produkcji tych związków odpowiada za rozpoczęcie dojrzewania u chłopców. Zanim jednak do tego dojdzie, musi nastąpić najpierw stymulacja jąder – do tego dochodzi na skutek uwalniania gonadoliberyny z podwzgórza oraz LH (lutropiny) i FSH (folikulotropiny), czyli hormonów gonadotropowych, z przysadki mózgowej.
Jakie są objawy dojrzewania u chłopców?
Pierwszym objawem pokwitania u chłopców jest zwiększenie objętości jąder. Stopniowo ich wielkość wciąż wzrasta, czemu towarzyszą zmiany dotyczące moszny (m.in. jej wydłużenie oraz wzmożenie pigmentacji skóry moszny) i prącia (staje się ono dłuższe). W okolicy łonowej zaczynają pojawiać się pierwsze włosy, wraz z czasem ich ilość oraz gęstość zwiększa się. Wymienione cechy stanowią podstawowe aspekty, które są brane pod uwagę przy ocenianiu okresu dojrzewania u chłopców. Ich analiza jest niezbędna do określania, jaki jest stopień dojrzewania płciowego według najczęściej używanej skali, którą jest skala Tannera.
Pojawiające się w trakcie pokwitania u chłopców zmiany nie dotyczą jedynie okolicy narządów płciowych. Owłosienie zaczyna się pojawiać również pod pachami oraz (szczególnie w przypadku posiadania przez chłopca takich predyspozycji) w obrębie klatki piersiowej czy brzucha. Dojrzewanie płciowe związane jest też z tzw. skokiem pokwitaniowym, czyli okresem przyspieszonego wzrostu. W tym czasie w ciągu roku chłopiec może zwiększać swój wzrost o nawet 12 cm.
Podczas pokwitania u chłopców przebudowie ulegają struktury związane z mową. Skutkiem m.in. rozrostu chrząstek krtani jest występowanie zjawiska mutacji, czyli stopniowego zmieniania się chłopięcego głosu w głos dorosłego. W tym okresie pojawiają się wahania barwy głosu – chłopiec może mówić przez chwilę głębokim głosem, a za moment jego głos może stawać się piskliwy. Podczas pokwitania stopniowo pojawia się też zarost w obrębie twarzy.
Jakie objawy dojrzewania mogą okazać się wstydliwe?
Objawami pokwitania u chłopców mogą być także zmiany dość nieprzyjemne dla młodego człowieka. W związku ze zwiększoną ilością androgenów w organizmie dochodzić może do występowania trądziku młodzieńczego na skórze, istnieje również ryzyko wzmożonej potliwości. U części chłopców, w związku z gwałtownymi zmianami hormonalnymi, przejściowo pojawia się ginekomastia, czyli powiększenie gruczołów piersiowych. Najczęściej stan ten samoistnie ustępuje, jednakże u niejednego nastolatka może on prowadzić do pojawiania się zakłopotania.
Dojrzewanie płciowe, jak sama nazwa wskazuje, związane jest z przygotowaniem chłopięcego organizmu do rozrodu. Podczas pokwitania dochodzi do zapoczątkowania procesu spermatogenezy, czyli produkcji plemników. Towarzyszyć mogą temu pierwsze w życiu chłopca ejakulacje (wytryski nasienia), do których może dochodzić samoistnie, szczególnie w nocy – takie zjawisko określa się jako polucje nocne.
Jak długo trwa dojrzewanie płciowe u chłopców?
Pokwitanie u chłopców trwa najczęściej 4-5 lat. Zakończeniem dojrzewania płciowego u chłopców jest utrwalenie się sylwetki typowej dla płci męskiej, co związane jest m.in. z rozrostem mięśni oraz z odpowiednim rozkładem tkanki tłuszczowej. Pod koniec pokwitania dochodzi również do ustalenia się ostatecznego wzrostu chłopca, co związane jest z zakończeniem procesów wzrostu kości długich.
