Nadmierna masa ciała – nadwaga i otyłość – uznawana jest za jeden z najpoważniejszych problemów zdrowotnych współczesnej populacji.
Jako dowód można tutaj przytoczyć chociażby statystyki dotyczące jej rozpowszechnienia wśród ludności Polski – szacuje się, że zdecydowanie za dużo waży ponad 60% dorosłych Polaków oraz prawie 50% dorosłych Polek.
Spis treści:
- Operacje bariatryczne – kiedy się je przeprowadza?
- Czy operacje bariatryczne wykonuje się u dzieci?
- Kiedy operacja bariatryczna jest potrzebna?
- Warunki konieczne do przeprowadzenia operacji
- Przed jakimi zagrożeniami chroni operacja bariatryczna?
- Rodzaje operacji bariatrycznych – rękawowa resekcja żołądka
- Rodzaje operacji bariatrycznych – by–pass żołądkowy
- Rodzaje operacji bariatrycznych – opaskowanie żołądka
- Jakie problemy mogą wystąpić po operacji u dziecka?
- Dlaczego sama operacja bariatryczna to nie wszystko?
Od lat wspomina się, że nasz kraj jest jednym z tych, w których – niestety – plaga otyłości szerzy się w wyjątkowo szybkim tempie. Nadmierna masa ciała to jednak problem nie tylko osób dorosłych – szacuje się, że w Polsce więcej niż 1 na 5 dzieci ma nadwagę lub otyłość.
Operacje bariatryczne - kiedy się je przeprowadza
Zbyt duża masa ciała, o czym mówi się nie od dziś, korzystna dla zdrowia zdecydowanie nie jest. To z tego właśnie powodu medyczni specjaliści niejednokrotnie zachęcają otyłych pacjentów do modyfikacji diety czy zwiększenia intensywności podejmowanej aktywności fizycznej.
Czasami jednak – szczególnie przy wyjątkowo podwyższonej masie ciała – takie oddziaływania nie są wystarczające i rozważane wtedy może być chirurgiczne leczenie otyłości.
Operacje bariatryczne przeprowadzane są przede wszystkim wśród osób dorosłych, zdarza się jednak, że wykorzystuje się je w leczeniu otyłości u dzieci i młodzieży. Aby jednak rzeczywiście mogło to mieć miejsce, spełnione muszą zostać pewne specjalne warunki.
Czytaj:
NADWAGA U DZIECKA: jaka dieta dla dziecka z nadwagą
LECZENIE OTYŁOŚCI u dzieci i dorosłych - jak wygląda?
Czy operacje bariatryczne wykonuje się u dzieci?
Operacje bariatryczne u dzieci i nastolatków, podobnie jak w innych grupach wiekowych, nie są pierwszą wykorzystywaną metodą leczenia otyłości.
Zanim w ogóle dojdzie do rozmyślań na temat tego, czy danemu pacjentowi rzeczywiście można będzie wykonać taki zabieg, najpierw konieczne są próby zachowawczego (czyli nieoperacyjnego) leczenia nadmiernej masy ciała.
W tym przypadku mowa o terapii w ośrodkach wyspecjalizowanych w leczeniu otyłości u dzieci i młodzieży, gdzie dorastającemu pacjentowi proponowane mogą być przede wszystkim odpowiednie modyfikacje dietetyczne.
Czytaj: Dieta młodego sportowca - co powinno jeść DZIECKO, które uprawia sport
Zazwyczaj przyjmuje się, że rozważyć zabieg z zakresu chirurgii bariatrycznej u dziecka można wtedy, gdy zachowawcze leczenie otyłości, trwające minimum 6 miesięcy, nie przyniosło rezultatów.
Kiedy operacja bariatryczna jest potrzebna?
Pod uwagę przy kwalifikowaniu dziecka czy nastolatka do operacji bariatrycznej bierze się jednak nie tylko to, że inne metody leczenia otyłości nie przynoszą rezultatów.
Wyjątkowo ważny jest w tym przypadku wskaźnik masy ciała (BMI) u dziecka oraz jego ogólny stan zdrowia.
Przyjmuje się, że chirurgiczne leczenie otyłości przeprowadzać można u tych dorastających pacjentów, u których BMI przekracza wartość 40 kg/m2 lub 99,5 percentyla w odniesieniu do wieku i u których jednocześnie istnieje jedno lub więcej schorzeń powiązanych z nadmierną masą ciała (o których będzie jeszcze mowa nieco później).
Czytaj:
Otyłość u dzieci: jak odchudzić grube dziecko?
BMI dzieci. Jak obliczyć wskaźnik BMI dla dzieci?
Warunki konieczne do przeprowadzenia operacji
Operacja bariatryczna to poważny zabieg, dlatego też przed jego przeprowadzeniem należy uwzględnić kilka jeszcze czynników. Bardzo ważne jest to, aby pacjent był odpowiednio dojrzały – procedury te przeprowadza się u tylko tych dzieci, u których stwierdzona zostanie dojrzałość układu kostnego oraz rozwojowa.
Sam zabieg nie prowadzi do utraty nadmiernych kilogramów – do tego celu konieczne jest przestrzeganie zaleceń pooperacyjnych – dlatego też można go rozważyć, jeśli pacjent jest wystarczająco dojrzały emocjonalnie do tego, aby takich zaleceń rzeczywiście przestrzegać.
Czytaj: Pobyt z dzieckiem w szpitalu: jakie prawa ma rodzic?
Podkreślenia wymaga tutaj jeszcze jeden aspekt: otóż powyżej opisano ogólne wskazania do przeprowadzania operacji bariatrycznych w młodszej grupie wiekowej. U tych pacjentów czasami mają jednak miejsce pewne odstępstwa – każdy traktowany jest indywidualnie.
Przed jakimi zagrożeniami chroni operacja bariatryczna?
Wcześniej wspomniano o tym, że w kwalifikowaniu do operacji bariatrycznej u dziecka bierze się pod uwagę nie tylko jego masę ciała, ale i to, czy doszło u niego do wystąpienia jakiejś choroby związanej z otyłością. Takich problemów wyróżnia się dość dużo, przede wszystkim wymienić tutaj należy:
- cukrzycę typu 2,
- zespół obturacyjnego bezdechu sennego,
- nadciśnienie tętnicze,
- niealkoholową stłuszczeniową chorobę wątroby.
Otyłość u dzieci zwiększa ryzyko różnych schorzeń somatycznych, ale nie tylko – nadmierna masa ciała prowadzić może również i do zaburzeń psychicznych, m.in. zwiększa ona ryzyko wystąpienia zaburzeń depresyjnych oraz zaburzeń odżywiania.
Czytaj:
Stan przedcukrzycowy - jak zapobiegać rozwojowi cukrzycy?
Depresja u dzieci: jak leczyć depresję u dziecka?
Przeprowadzenie operacji bariatrycznej może więc nie tylko doprowadzić do ustąpienia u otyłego nastolatka zaburzeń gospodarki węglowodanowej, ale i zmniejszyć ryzyko tego, że pojawią się u niego w przyszłości jakieś konsekwencje nadmiernej masy ciała.
Rodzaje operacji bariatrycznych – rękawowa resekcja żołądka
Najczęściej u pacjentów z młodszej grupy wiekowej przeprowadzane są dwa zabiegi z zakresu chirurgicznego leczenia otyłości: mowa tutaj o rękawowej (mankietowej) resekcji żołądka oraz o ominięciu żołądkowo-jelitowym.
W przypadku pierwszego zabiegu dochodzi do usunięcia większości, bo nawet więcej niż 80%, żołądka. U operowanego pozostaje więc niewielkiej objętości żołądek, przez co jednorazowo nie jest on w stanie spożyć dużej ilości pokarmu.
Czytaj: Zaburzenia odżywania u dzieci - objawy i przyczyny
Rodzaje operacji bariatrycznych – by–pass żołądkowy
Innym zabiegiem bariatrycznym, który bywa wykonywany u dzieci i młodzieży, jest ominięcie żołądkowo-jelitowe (inaczej by-pass żołądkowy). Tutaj dochodzi z kolei do zmniejszenia objętości żołądka, ale i oprócz tego wykonuje się u operowanego połączenie tego narządu z pętlą jelita cienkiego.
Efektem takich modyfikacji jest finalnie to, że pacjent spożywa mniej jedzenia (jednorazowo nie jest ono w stanie przyjąć dużych ilości pokarmu), dodatkowo zjadany przez niego pokarm omija dwunastnicę – zmniejszeniu ulega więc powierzchnia, na której zachodzi wchłanianie substancji odżywczych, w związku z czym mniejsze ich ilości ostatecznie trafiają do krwiobiegu.
Rodzaje operacji bariatrycznych – opaskowanie żołądka
Oba wymienione zabiegi są operacjami nieodwracalnymi – skutki ich przeprowadzenia pozostają u operowanego już do końca jego życia. Istnieją jednak i inne, odwracalne operacje bariatryczne – jako przykład można tutaj podać opaskowanie żołądka.
Podczas tego zabiegu w górnej części żołądka u pacjenta zakładana jest regulowana opaska – narząd ten dzielony jest więc na dwie części, gdzie górna z nich stanowi niewielkiej objętości zbiornik, do którego najpierw trafia pokarm. Prowadzi to do tego, że pacjent nie jest w stanie jednorazowo przyjąć dużych ilości jedzenia.
W tym przypadku możliwe jest regulowanie stopnia zacisku opaski na żołądku, jak i – po pewnym czasie, zwykle po uzyskaniu oczekiwanych efektów terapii – możliwe jest całkowite jej usunięcie.
Opaskowanie żołądka ogólnie jest jednak rzadko wykorzystywanym u dzieci i młodzieży sposobem operacyjnego leczenia otyłości – przykładowo w Stanach Zjednoczonych nie zaleca się wykorzystywania tego zabiegu u osób poniżej 18. roku życia.
Jakie problemy mogą wystąpić po operacji u dziecka?
Operacje bariatryczne w każdej grupie wiekowej zalecane są dopiero wtedy, gdy oczekiwane ich korzyści przewyższają ewentualne ryzyko. Dzieci jednak kwalifikowane są do tego typu zabiegów z zachowaniem szczególnej ostrożności.
Powodem tego są możliwe powikłania operacji bariatrycznej, m.in. problemy, które są ściśle powiązane z samym zabiegiem, takie jak np. zakażenie okolic rany pooperacyjnej, ryzyko nadmiernych krwawień czy uszkodzeń położonych w jamie brzusznej narządów.
Pod uwagę należy też wziąć możliwe konsekwencje zabiegów, które związane są ze zmianami dotyczącymi funkcjonowania przewodu pokarmowego.
Takimi są m.in. zespół poposiłkowy (wynikający przede wszystkim ze zbyt szybkiego wchłaniania glukozy do krwi), ale i ryzyko zaburzeń wchłaniania substancji odżywczych (może to mieć w swoje podłoże w zmniejszonej powierzchni jelit, na której dochodzi do wchłaniania różnych ważnych witamin i minerałów – skutkiem tego zjawiska mogą być niedobory różnych istotnych substancji odżywczych).
Dlaczego sama operacja bariatryczna to nie wszystko?
Na sam koniec warto podkreślić, że w trakcie kwalifikacji do operacji bariatrycznej u dziecka bardzo istotne jest dokonanie oceny tego, czy pacjent i jego najbliższa rodzina będą przestrzegać pooperacyjnych zaleceń.
Czytaj:
Nadwaga u dzieci w wieku szkolnym - aktywność fizyczna sposobem na zdrowe odchudzanie
OTYŁOŚĆ U DZIECKA: przekarmianie dzieci przyczyną ich otyłości
Tak naprawdę zabieg odgrywa bowiem jedynie pomocniczą rolę w procesie tracenia nadmiernych kilogramów – przebycie go może prowadzić do ograniczenia ilości spożywanych przez pacjenta pokarmów, aczkolwiek sukcesu w postaci oczekiwanej utraty nadmiernej masy ciała nie da się osiągnąć bez stosowania odpowiedniej diety czy regularnego uprawiania sportu.
