Zaburzenia odżywiania u młodzieży są niestety w obecnych czasach coraz bardziej rozpowszechnione. Zapadać na nie mogą ludzie w każdym wieku, jednak najczęstsze z tych problemów mają swój początek w okresie dorastania lub we wczesnej dorosłości.
Spis treści:
- Zaburzenia odżywiania – anoreksja
- Zaburzenia odżywiania – bulimia
- Jakie są przyczyny zaburzeń odżywiania?
- Czy media mają wpływ na występowanie zaburzeń odżywiania u młodych ludzi?
- Dlaczego przy zaburzeniach odżywiania trzeba szybko szukać pomocy?
- Na czym polega leczenie zaburzeń odżywiania?
Zaburzenia odżywiania w dowolnej grupie wiekowej mogą mieć bardzo poważne konsekwencje, szczególną jednak uwagę należy zwracać na nie wtedy, gdy pojawiają się one u najmłodszych – doprowadzać one mogą bowiem do nieprawidłowości rozwoju dziecka, które to później będą mogły negatywnie wpływać na całe jego późniejsze życie.
To przede wszystkim z tego właśnie powodu rodzice powinni mieć podstawową choćby wiedzę na temat zaburzeń odżywiania – pozwoli im to na wczesne odkrycie któregoś z tych problemów i szybkie poszukiwanie pomocy.
Zaburzenia odżywiania – anoreksja
Pewne zaburzenia odżywiania są społeczeństwu doskonale znane – mowa tutaj o anoreksji oraz bulimii, o których słyszała przeważająca większość ludzi.
Anoreksja (jadłowstręt psychiczny) to problem, którego początek typowo ma miejsce w wieku nastoletnim, średnio pomiędzy 14. a 18. rokiem życia (zauważalna jest jednak obecnie tendencja do coraz wcześniejszych zachorowań).
Z tego rodzaju zaburzeniami odżywiania związane są przede wszystkim różnorakie próby zmniejszenia masy ciała.
Pacjenci z anoreksją mogą drastycznie ograniczać kaloryczność spożywanych pokarmów (nawet do zaledwie kilkuset kilokalorii na dobę), jak i podejmować się innych jeszcze oddziaływań, które miałyby skutkować utratą kilogramów – takowymi mogą być intensywne ćwiczenia fizyczne, stosowanie środków przeczyszczających czy preparatów hamujących łaknienie.
Zobacz:
Pregoreksja, czyli anoreksja ciężarnej
"Mamusiu, czy jestem za gruba?" - anoreksja u dzieci
Ortoreksja - gdy zdrowe odżywianie prowadzi do choroby
Osoby z jadłowstrętem są przekonane o tym, że ich ciało nie wygląda prawidłowo (mogą np. twierdzić, że są za grube nawet wtedy, kiedy tak naprawdę dojdzie u nich już do wyniszczenia), dodatkowo spotykany u nich jest stały lęk przed przytyciem.
Zaburzenia odżywiania – bulimia
Innym, również stosunkowo częstym zaburzeniem odżywiania, jest bulimia (żarłoczność psychiczna). Tutaj problem jest nieco inny – otóż pacjent z bulimią również koncentruje swoje życie wokół aspektów związanych z żywieniem, w tym jednak przypadku pojawiają się u niego epizody niekontrolowanego objadania się.
W przebiegu tej jednostki pacjenci mogą spożywać niewiarygodnie wręcz duże ilości pokarmów, wcale jednak nie musi dochodzić w związku z tym do tego, że będzie się u nich zwiększała masa ciała. Dzieje się tak dlatego, iż osoby z tym zaburzeniem odżywiania po epizodach objadania podejmują się czynności, które mają na celu zapobiegać ich skutkom.
Prowokować mogą wymioty, stosować środki moczopędne czy przeczyszczające, zażywać preparaty hormonów tarczycy. W przypadku bulimii, podobnie jak u osób z anoreksją, dochodzi do występowania lęku przed osiągnięciem nadmiernej masy ciała.
Jakie mogą być inne jeszcze zaburzenia odżywiania?
Wśród zaburzeń odżywiania wymienia się powyżej opisane bulimię i anoreksję, ale nie tylko – do grupy tej zalicza się wiele jeszcze innych nieprawidłowości. Część z nich znajduje się już w różnych medycznych klasyfikacjach jednostek chorobowych, część prawdopodobnie dopiero w przyszłości może się w nich znaleźć i mowa tutaj o takich problemach, jak:
- pica: zaburzenie odżywiania związane ze spożywaniem substancji niejadalnych, którymi mogą być np. kał (wtedy mówi się o koprofagii) czy ziemia (co określa się mianem geofagii),
- zespół przeżuwania: jednostka związana z cofaniem się raz przeżutego pokarmu z powrotem do jamy ustnej, gdzie jest on powtórnie przeżuwany, a następnie połykany lub odpluwany,
- zaburzenia z napadami objadania się: problem polegający na występowaniu epizodów niepohamowanej żarłoczności, po których pacjent odczuwa cierpienie oraz poczucie winy,
- drunkoreksja (alkoreksja): zaburzenie związane z ograniczeniem ilości dostarczanych do organizmu kalorii wraz z pożywieniem po to, aby późniejsze picie alkoholu nie skutkowało nadmierną podażą kalorii,
- ortoreksja: zaburzenie odżywiania powiązane ze spożywaniem wyłącznie uznawanych przez pacjenta za zdrowe produktów, określane czasami jako obsesja na punkcie zdrowej żywności,
- diabulimia: problem spotykany u pacjentów z cukrzycą stosujących insulinę, polegający na modyfikowaniu dawek insuliny po to, aby osiągnąć spadek masy ciała,
- pregoreksja: spotykane u kobiet ciężarnych zaburzenie odżywiania, powiązane z ograniczeniami dietetycznymi oraz intensywnymi ćwiczeniami, które mają służyć ograniczeniu przyrostowi masy ciała w ciąży,
- bigoreksja (określana również jako dysmorfia mięśniowa): zaburzenia odżywiania występujące przede wszystkim u mężczyzn, związane z przekonaniem, że posiada się zbyt małą ilość masy mięśniowej, przez co osoby cierpiące na bigoreksję stosują odpowiednią dietę, intensywnie ćwiczą na siłowni, ale i czasami korzystają z preparatów mających zwiększyć ich masę mięśniową, takich jak np. sterydy anaboliczne.
Jakie są przyczyny zaburzeń odżywiania?
Nie sposób wyróżnić jednej, konkretnej przyczyny zaburzeń odżywiania – ogólnie uważa się, że patogeneza tychże problemów jest wieloczynnikowa i wpływ na ich występowanie mogą mieć czynniki natury genetycznej, jak i rozmaite czynniki psychospołeczne.
Zauważalne jest to, że predyspozycję do rozwoju zaburzeń odżywiania możemy nabywać wraz z genami dziedziczonymi od rodziców – okazuje się bowiem, że zwiększone ryzyko chociażby anoreksji czy bulimii mają te osoby, w których rodzinach występowały u kogoś podobne problemy.
Nie bez znaczenia w rozwoju zaburzeń żywienia jest środowisko zewnętrzne. Z problemami z tej grupy związana jest obniżona samoocena oraz nieprawidłowe postrzeganie samego siebie.
Czytaj: Zaburzenia lękowe u młodzieży
Sprzyjać takim trudnościom mogą rozmaite zdarzenia, bo zarówno doświadczanie przemocy we wczesnych latach życia (w postaci zarówno przemocy fizycznej, jak i psychicznej), ale i szykanowanie w środowisku szkolnym (zaburzenia odżywiania mogą się pojawiać szczególnie u tych młodych osób, które często stykają się z nieprzyjemnymi opiniami dotyczącymi ich wyglądu).
Czynnikiem zwiększającym ryzyko wystąpienia zaburzeń odżywiania jest także izolacja od innych ludzi.
Czy media mają wpływ na występowanie zaburzeń odżywiania u młodych ludzi?
Winą za coraz większe rozpowszechnienie zaburzeń odżywiania obarcza się również i środowiska medialne – spoglądając chociażby na wybiegi na pokazach mody czy na różne reklamy zauważyć można, iż we współczesnej populacji nierzadko kultywowane jest to, że ideał ludzkiej sylwetki to sylwetka szczupła (a czasami wręcz po prostu nadmiernie wychudzona).
Czytaj:
Operacje bariatryczne - czy są wykonywane u dzieci?
Neofobia żywieniowa: na czym polega to zaburzenie?
Młodzi ludzie – obserwując to, że w wielu środowiskach szczupłe ciało jest w pewien sposób wymagane do osiągnięcia sukcesu – mogą nabywać przekonania, że tak właśnie powinno się wyglądać, przez mogą oni sami zacząć dążyć do tego, aby zmniejszyć swoją masę ciała. Po pewnym czasie mogą oni jednak utracić kontrolę nad swoimi zachowaniami i rozwinąć się u nich mogą właśnie zaburzenia odżywiania.
Dlaczego przy zaburzeniach odżywiania trzeba szybko szukać pomocy?
Zaburzeń odżywiania – zasadniczo nawet samego ich podejrzenia – nie wolno bagatelizować. Prawda jest bowiem taka, że mogą one jak najbardziej prowadzić do zagrożenia życia osoby, która na nie cierpi.
Jako przykłady można tutaj podać zaburzenia wzrastania (mające miejsce u osób, u których problem rozpoczął się w wieku rozwojowym), nieprawidłowości dotyczące układu kostno-szkieletowego, zaburzenia miesiączkowania u kobiet (które mogą skutkować nawet całkowitą niemożnością posiadania dzieci) czy problemy wynikające z częstego prowokowania wymiotów, takie jak uszkodzenia przełyku czy szkliwa zębów.
Z zaburzeniami odżywiania dodatkowo powiązane są nierzadko inne zaburzenia psychiczne, tutaj można wspomnieć chociażby o zaburzeniach depresyjnych czy zaburzeniach lękowych. U osób zmagających się z jednostkami należącymi do tej grupy częściej występują również i myśli samobójcze, które mogą skłonić bardzo nawet młodych ludzi do tego, aby targnąć się na swoje życie.
Czytaj: Psychoza: czym jest i czym się różni od depresji? Przyczyny i objawy
Wczesne poszukiwanie pomocy w przypadku zaburzeń odżywiania u osoby bliskiej jest również ważne z tego powodu, że im dłużej się one utrzymują, tym większe staje się ryzyko tego, że do osiągnięcia sukcesów terapii wymagana będzie dłuższa ilość czasu.
Im wcześniej zostanie rozpoczęte leczenie, tym większe stają się szanse na jego powodzenie, a do tego ograniczeniu ulega wtedy ryzyko wystąpienia powikłań zaburzeń odżywiania. Nakłonić osobę z tym problemem do odwiedzenia specjalisty – psychologa czy psychiatry – nie jest łatwo, należy jednak takie starania jak najbardziej podejmować, ponieważ naprawdę mogą one uratować jej życie.
Na czym polega leczenie zaburzeń odżywiania?
Najważniejsze w przypadku leczenia zaburzeń odżywiania są oddziaływania psychoterapeutyczne – umożliwiają one zmianę niewłaściwych przekonań pacjenta dotyczących czy to jego wyglądu, czy też zachowań związanych ze spożywaniem posiłków.
Czasami – szczególnie w bulimii oraz wtedy, gdy u pacjenta dojdzie do jakichś dodatkowych problemów, takich jak np. objawy depresyjne – wykorzystanie znajduje również i farmakoterapia.
Leczenie prowadzone może być w różnych warunkach – przy nieznacznym spadku masy ciała poniżej normy terapia może być prowadzona ambulatoryjnie, wtedy jednak, gdy u pacjenta dojdzie do bardzo dużej utraty masy ciała i pojawiają się u niego inne jeszcze problemy (np. myśli samobójcze) konieczne może już być leczenie w placówce psychiatrycznej.
Czytaj: Coraz więcej prób samobójczych wśród dzieci kończy się śmiercią!
Czasami – np. u osób, u których zaburzenia odżywiania doprowadzą do jakichś powikłań somatycznych – niezbędne może być najpierw ich leczenie, a dopiero po wyrównaniu stanu somatycznego i ustąpieniu zagrożenia życia pacjent może być później skierowany na oddział psychiatryczny.
