Rzadka kupka u niemowlaka nie zawsze jest powodem do zmartwienia, ale jeśli to biegunka u niemowlaka, to należy podjąć odpowiednie środki. Kiedy warto iść do lekarza, a kiedy leczyć malca samodzielnie? Jakie są sposoby na rzadką kupkę u niemowlaka?
Spis treści
- Z czego bierze się rzadka kupka?
- Dieta podczas rzadkiej kupki u niemowlaka
- Probiotyki na rzadką kupkę u dziecka
- Nawadnianie podczas biegunki
- Skóra pod pieluszką u dziecka, które robi rzadka kupkę
- Rzadka kupka u niemowlaka – kiedy do lekarza?
- Jak uniknąć nawrotów biegunki u dziecka?
Z czego bierze się rzadka kupka?
Mechanizm powstawania biegunki jest lekarzom bardzo dobrze znany. Pod wpływem stanu zapalnego, spowodowanego toksynami bądź infekcją, błona śluzowa jelit zaczyna przeciekać, tzn. do jelit przenika przez nią duża ilość płynu, czego efektem jest zwiększenie płynności treści jelitowej – właśnie dlatego stolec podczas biegunki jest bardzo rzadki. To jednak nie koniec.
Zmieniona zapalnie błona śluzowa nie działa prawidłowo: pokarm znajdujący się w jelicie cienkim nie jest trawiony, substancje odżywcze nie przenikają więc do krwi. Podobnie dzieje się w jelicie grubym, w którym zatrzymany zostaje proces wchłaniania wody oraz soli mineralnych.
O biegunce u niemowląt karmionych butelką mówimy wówczas, kiedy maluszek oddaje w ciągu 12 godzin kilka, a nawet kilkanaście półpłynnych bądź wsiąkających w pieluszkę stolców, w których mogą znajdować się krew, śluz albo ropa.
U dzieci karmionych piersią, z biegunką mamy natomiast do czynienia, kiedy maluszek robi wyraźnie więcej kupek niż dotychczas lub są one podbarwione krwią, mogą mieć też widoczną domieszkę śluzu, a dziecko przy tym źle się czuje – gorączkuje, płacze, jest marudne, niespokojne, wygląda na osłabione.
Czytaj również: Czy po witaminie D3 niemowlę może boleć brzuszek?
Dieta przy infekcji rotawirusowej - czym karmić dziecko w czasie grypy żołądkowej?
Dieta podczas rzadkiej kupki u niemowlaka
Jeśli lekarz nie zaleci inaczej, nie ma potrzeby zmiany diety. Substancje odżywcze oraz zawarte w mleku białko korzystnie wpływają na regenerację błony śluzowej jelit. Niemowlęciu karmionemu piersią nadal trzeba ją podawać, maluszkowi karmionemu sztucznie przyrządzamy to samo mleko, co do tej pory.
Dziecko może jednak nie mieć apetytu – wówczas podajemy mu mniejsze porcje jedzenia, za to częściej. Czasami rzadką kupkę u dziecka można próbować leczyć metodami tradycyjnymi. Skutecznym środkiem na wodniste stolce jest zupa z marchwi. 50 dag obranej marchwi trzeba gotować przez 1,5 godziny w litrze wody z niepełną łyżeczką soli, potem zmiksować i podawać dziecku w niewielkich porcjach. Można ją jednak podawać tylko dziecku, które jest już na etapie rozszerzania diety.
Biegunka u niemowlaka: uwaga odwodnienie
Odwodnienie to stan, w którym zawartość wody w organizmie spada poniżej wartości niezbędnej do jego prawidłowego funkcjonowania. Dochodzi do niego wówczas, kiedy utrata wody wyniesie co najmniej 2 proc. ciężaru ciała. Innymi słowy, jeśli dziecko waży 9 kg, aby zaczęło się odwadniać, musi stracić minimum 180 g wody. Odwodnienie ma kilka etapów – im procent utraty wody jest wyższy, tym stan ten jest groźniejszy dla zdrowia. Odwodnienie można rozpoznać po następujących objawach:
- suche wargi, język i błona śluzowa jamy ustnej
- płacz bez łez, apatia bądź rozdrażnienie
- ciemne zabarwienie moczu i mała jego ilość
- odwodnione niemowlę nie moczy pieluszki w ogóle
- zapadnięte oczy
- zmniejszone napięcie skóry
- silnie odwodnione dziecko jest osłabione – nie krzyczy lub ma chrapliwy głos, jest apatyczne i wiotkie
Probiotyki na rzadką kupkę u dziecka
Przy rzadkiej kupce warto podawać maluszkowi preparat probiotyczny. Ważny jest jednak jego rodzaj. Działanie poszczególnych szczepów bakterii probiotycznych jest różne, i nie wszystkie są jednakowo skuteczne. Najskuteczniejsze według medycznych statystyk, są preparaty zawierające szczepy Lactobacillus rhmnosus GG, Saccharomyces boulardii, korzystnie działa również szczep Bifidobacterium lactis Bb12, dodawany do niektórych mieszanek mlecznych z probiotykami.
Duże znaczenie ma również dawka probiotyku. W ciągu doby dziecko powinno przyjąć dawkę równą co najmniej 5 miliardom kolonii bakteryjnych. Warto więc dokładnie czytać ulotkę preparatu, gdzie opisana jest ilość probiotyków w jednej dawce, a także wskazówki dotyczące zalecanego dawkowania.
Uwaga! Jeśli lekarz tego nie zaleci, nie podawaj dziecku na własną rękę żadnych preparatów powstrzymujących biegunkę – powodują one zaleganie mas kałowych w jelitach, co nie jest korzystne dla dziecka.
Czytaj również: Dlaczego niemowlę wymiotuje i jak odróżnić wymioty od ulewania?
Nawadnianie podczas biegunki
Niemowlę musi dużo pić i jest to najważniejsze zalecenie obowiązujące przy rzadkiej kupce. Chodzi bowiem o to, by maluszek uzupełniał ilość płynów, jakie traci, wydalając duże ilości wodnistych stolców. Jeśli karmisz piersią, przystawiaj malucha jak najczęściej. Jeśli malec dostaje butelkę, podawaj mu dodatkowo picie. Napoje – może to być niegazowana woda mineralna – powinny być chłodne.
Nie dawaj dziecku natomiast soczków owocowych, nawet jeśli do tej pory chętnie je piło, gdyż cukier nasila fermentację w jelitach i może zwiększyć dolegliwości. Po konsultacji z pediatrą podawaj również dziecku doustny preparat uzupełniający wodę i elektrolity. To konieczne, by zapobiec odwodnieniu.
Tylko płyny o właściwym składzie elektrolitów oraz właściwym ładunku osmotycznym mają zdolność do wchłaniania się przez kosmki jelitowe. Pozostałe pokarmy i płyny przez nie „przelatują”. Podczas biegunki konieczne jest prowadzenie bilansu płynów. Lekarz musi wiedzieć, ile płynów dziecko przyjmuje, a ile traci, by na tej podstawie ustalić, ile płynów elektrolitowych powinnaś podawać dziecku. Nawadnianie doustne jest tak skuteczne jak dożylne, pod warunkiem przyjmowania płynów nawadniających w odpowiedniej ilości.
Skóra pod pieluszką u dziecka, które robi rzadka kupkę
Podczas biegunki łatwo o odparzenia – stolec ma wtedy kwaśny odczyn, przez co szybko podrażnia skórę. Dlatego często sprawdzaj, czy w pieluszce nie pojawiła się kolejna kupa. Podczas przewijania pupę dokładnie umyj – najlepiej ciepłą, przegotowaną wodą bądź wilgotnymi chusteczkami – zwracając uwagę, by resztki kału nie zostały w fałdach skóry.
Potem dokładnie ją osusz i natłuść maścią bądź kremem zapobiegającym odparzeniom. Jeśli mimo to odparzenie zmieni się w pieluszkowe zapalenie skóry (skóra robi się wtedy mocno zaczerwieniona, ma drobne wypryski), niezbędna może być pomoc lekarza.
Rzadka kupka u niemowlaka – kiedy do lekarza?
Każde dziecko poniżej 6. miesiąca życia, które ma biegunkę, musi być pod opieką pediatry. Tylko lekarz może właściwie zdiagnozować przyczynę biegunki, ocenić stan dziecka i zalecić dalsze postępowanie. Malucha można leczyć w domu, lecz w niektórych przypadkach – gdy dziecko jest bardzo małe, biegunka uporczywa bądź pojawiły się objawy odwodnienia – lekarz może skierować dziecko na kilka dni do szpitala.
Tam malec dostanie kroplówki, uzupełniające utracone płyny i elektrolity, zostanie mu również zrobione badanie kału. Konsultacja lekarska jest niezbędna również u starszego niemowlęcia, jeśli w jego stolcu zauważysz krew (co może być oznaką infekcji bakteryjnej), u dziecka pojawiły się objawy odwodnienia, maluch wymiotuje i nie chce pić, biegunce towarzyszy bardzo wysoka gorączka (powyżej 39ºC) albo po kilku dniach biegunka nasila się.
Jak uniknąć nawrotów biegunki u dziecka?
By nie dopuścić do biegunki, trzeba przestrzegać zasad higieny (myć ręce przed każdym kontaktem z dzieckiem, zwłaszcza przed karmieniem, bądź przygotowaniem mieszanki), dokładnie sprawdzać świeżość potraw, nie dopuszczać do kontaktu z osobami chorymi. Jeśli malec musiał brać antybiotyki, pamiętaj, by spytać lekarza, czy konieczne jest podawanie preparatu osłonowego, który przywraca właściwy skład mikroflory bakteryjnej jelit (nie każdy antybiotyk tego wymaga).
Zaszczep malca przeciw rotawirusom. Zakażenie tym wirusem jest jedną z najczęstszych przyczyn biegunki u niemowląt. Zwiastunem choroby zwykle jest podwyższona temperatura (ok. 38ºC). Potem – zwykle jeden do trzech dni później – zaczynają się gwałtowne wymioty, po których pojawia się biegunka. Stolce są tryskające, wodniste i zielonożółte, zazwyczaj bez domieszek śluzu i krwi. Malec może oddawać ich nawet kilkanaście w ciągu doby. Dziecko jest osłabione, senne, apatyczne.
Biegunka i wymioty aż w 80 proc. przypadków prowadzą do odwodnienia. Nie ma stuprocentowej gwarancji uniknięcia zakażenia rotawirusem. Malucha w pewnym stopniu chronią przeciwciała znajdujące się w kobiecym pokarmie, przestrzeganie zasad higieny i mycie rąk przed każdym kontaktem z niemowlęciem. Skuteczne jest szczepienie. W Polsce dostępne są dwie doustne szczepionki, które podaje się dzieciom pomiędzy 6. a 26. tygodniem życia.
