Ocena napięcia mięśniowego to jeden z elementów pierwszego badania dziecka, którego wyniki przedstawione są w skali Apgar. Każdy noworodek jest poddawany takiemu badaniu tuż po porodzie. Jeśli neonatolog zauważy podczas badania jakieś nieprawidłowości, od razu kieruje malucha na konsultację neurologiczną. Ale prawda jest taka, że w teście Apgar bardzo, bardzo rzadko udaje się wykryć te nieprawidłowości i odkryć, że dziecko ma obniżone napięcie mięśniowe. Mięśnie noworodka są po prostu bardziej napięte, niż u starszego niemowlęcia. Jest to zupełnie prawidłowe.
Spis treści
- Co to jest obniżone napięcie mięśniowe i skąd się bierze u niemowląt?
- Jakie objawy świadczą o obniżonym napięciu mięśniowym?
- Obniżone napięcie mięśniowe u niemowlaka - konieczna wizyta u specjalisty
- Rehabilitacja przy obniżonym napięciu mięśniowym u niemowlaka
Co to jest obniżone napięcie mięśniowe i skąd się bierze u niemowląt?
Obniżone napięcie mięśniowe jest wynikiem tego, że kora mózgowa nadmiernie hamuje impulsy nerwowe, wysyłane przez mózg do mięśni, przez co te ostatnie nie pracują tak, jak powinny. Nie wpadaj jednak w panikę! Problemy z napięciem mięśniowym nie mają bowiem wpływu na rozwój umysłowy dziecka, a odpowiednio wcześnie rozpoznane i poddane prawidłowej rehabilitacji, nie zahamują także rozwoju fizycznego malca.
W grupie ryzyka obniżonego napięcia mięśniowego znajdują się maluchy, których mamy cierpią na choroby tarczycy, układu krążenia lub nerek. Bardziej narażone na obniżenie napięcia mięśniowego są także dzieci, u których mam w ciąży występowały powikłania – przedwczesne skurcze, krwawienia, anemia, nadciśnienie.
Na problemy z napięciem narażone są również dzieci:
- urodzone przedwcześnie;
- z niską wagą urodzeniową;
- takie, które podczas porodu były niedotlenione lub
- długo utrzymywała się u nich żółtaczka.
Przeczytaj: Żółtaczka noworodkowa - czy każde dziecko musi być naświetlane lampami?
Jakie objawy świadczą o obniżonym napięciu mięśniowym?
Zbyt niskie napięcie mięśniowe na początku łatwo przeoczyć, bo niemowlęta z tym problemem uważane są po prostu za dzieci bezproblemowe – dużo śpią, bardzo rzadko płaczą, są mało aktywne. I niektóre zdrowe dzieci tak się właśnie zachowują, co wynika z ich usposobienia, nie z choroby. Ale czujność rodziców powinny wzbudzić inne objawy.
Koniecznie odwiedź pediatrę, jeśli maluszek:
- nigdy nie cieszy się na widok rodzica;
- położony na brzuszku, nie próbuje unosić główki;
- podczas przewijania albo zmiany pozycji ciała denerwuje się;
- jest niespokojny;
- nie ma ochoty do zabawy;
- nie próbuje pełzać ani raczkować;
- niechętnie ssie pierś.
Każdy z tych objawów może świadczyć o kłopotach z obniżonym napięciem mięśniowym.
Można je również podejrzewać, jeśli dziecko:
- w wieku 3-4 miesięcy podnoszone za rączki nie „ciągnie” główki za sobą (opada ona na boki albo odchyla się do tyłu);
- mając 6 miesięcy nie próbuje usiąść, a posadzone, przewraca się;
- w wieku 9 miesięcy dziecko jest zbyt wiotkie by stać - nawet jeśli rodzic trzyma je za rękę.
Przeczytaj także: Kalendarz rozwoju dziecka miesiąc po miesiącu
Obniżone napięcie mięśniowe u niemowlaka - konieczna wizyta u specjalisty
Najczęściej jednak jest tak, że to właśnie pediatra, podczas rutynowej wizyty, orientuje się, że maleństwu coś może dolegać. To on kieruje dziecko na dalsze badania do neurologa, gdyż tego typu problemy mają źródło w układzie nerwowym. Nie odkładaj tej wizyty, gdyż zaniedbany problem może mieć wpływ na całe przyszłe życie dziecka. Zbyt wiotkie niemowlę uczy się poruszać tak, jak pozwalają mu na to jego słabe mięśnie – nieprawidłowe ruchy zostają zakodowane w mózgu i utrwalają się. Zlekceważone, mogą opóźnić rozwój ruchowy dziecka i sprawić, że pokonywanie jego kolejnych etapów – czyli raczkowanie, siadanie, wstawanie i chodzenie – będzie dla maluszka dużo trudniejsze, niż dla jego rówieśników.
W późniejszym wieku dojdą do tego problemy z koncentracją, a gdy pójdzie do szkoły – również trudności z pisaniem i kłopoty na lekcjach wychowania fizycznego. Do wizyty u neurologa musisz dobrze się przygotować. Lekarz wypyta cię w pierwszej kolejności o twoje zdrowie oraz o to, co działo się podczas ciąży. Lekarz dokładnie zbada maluszka, m.in. zrobi dziecku USG przezciemiączkowe. Dzięki niemu uzyska bardzo dokładny obraz struktur mózgowych i potwierdzi lub wykluczy obniżone napięcie mięśniowe.
Przeczytaj: "Na rannego, fokę" - do kiedy nieprawidłowe raczkowanie jest OK?
Rehabilitacja przy obniżonym napięciu mięśniowym u niemowlaka
Jeśli neurolog stwierdzi, że maluszek faktycznie ma kłopoty z napięciem mięśniowym, zleci rehabilitację. Jej celem będzie skorygowanie asymetrii w postawie i w ruchach dziecka. Odpowiednio dobrane ćwiczenia nauczą mięśnie prawidłowego ułożenia i funkcjonowania oraz utrwalą właściwe wzorce ruchowe. Prawidłowo przeprowadzona rehabilitacja pomoże dziecku odzyskać pełną sprawność. Trzeba ją jednak zacząć jak najwcześniej, by dziecko mogło się prawidłowo rozwijać i by nie doszło do przykurczy mięśniowych. Najlepsze efekty dają ćwiczenia rozpoczęte w pierwszym roku życia. Wyboru metody rehabilitacji dokonuje lekarz wspólnie z rodzicami, biorąc m.in. pod uwagę stan i wiek dziecka.
Najczęściej wykorzystuje się dwie metody:
- Vojty – ćwiczenia, które polegają na uciskaniu określonych punktów na ciele maluszka. Ich pobudzenie powoduje „samonaprawę” mózgu. By jednak przyniosły efekty, ćwiczenia muszą być wykonywane systematycznie, co kilka godzin.
- NDT Bobath (Neuro Development Treatment ) – ćwiczenia, które dostarczają dziecku bodźców czuciowych i ruchowych, usprawniając w ten sposób jego ciało i mięśnie. Ruchy ćwiczone z fizjoterapeutą podczas ćwiczeń rodzice muszą następnie powtarzać i utrwalać w domu, pielęgnując, nosząc, karmiąc czy bawiąc się z dzieckiem.
Którą wybrać? Obie są skuteczne. Metoda Vojty szybciej przynosi efekty, ale nie sprawdza się, jeśli dziecko jest bardzo wrażliwe. Dzieci podczas ćwiczeń często płaczą i napinają się, co utrudnia uzyskanie zamierzonego efektu.
Ważne - nie przerywaj rehabilitacji na własną rękę – możesz to zrobić dopiero, kiedy neurolog zdecyduje, że dziecko dogoniło rówieśników, i wszystko jest już w porządku.
Przeczytaj: Asymetria ułożeniowa niemowlaka - przyczyny, objawy, ćwiczenia dla niemowląt
