Katar u noworodka i niemowlaka to częsta dolegliwość. Jest wyjątkowo zaraźliwą infekcją wirusową, która przenosi się drogą kropelkową. Katar nie ominie żadnego maluszka. Nawet, jeśli nie wpuścisz do domu żadnego zakatarzonego gościa, sama możesz przecież zarazić noworodka.
Katar u niemowlaka najczęściej przebiega bez gorączki, jednak pozostałe objawy kataru wystarczą, by niedoświadczeni rodzice wpadli w panikę. Dlatego warto zawczasu wiedzieć, jak postępować, gdy niemowlę ma katar. Odpowiadamy na najczęstsze pytania dotyczące kataru u niemowlaka.
Spis treści
- Jakie są objawy kataru u noworodka i niemowlaka?
- Czy przewlekły katar u niemowlaka może być objawem alergii?
- Czy objawy kataru mogą być groźne dla dziecka?
- Czy z katarem u niemowlaka trzeba iść do lekarza?
- Czy trzeba iść do lekarza, jeśli dziecko często kicha?
- Jak ułatwić maluszkowi oddychanie?
- Jakie leki na katar można podać maluszkowi?
- Jak długo można stosować krople do nosa u niemowląt?
- Czy katar u niemowlaka można leczyć antybiotykami?
- Czy inhalacja na katar pomoże niemowlęciu?
- Jak zrobić inhalację w domu?
- Czy można wsunąć do noska dziecka kawałek ząbka czosnku?
- Czy sól fizjologiczna i woda morska są dobre na katar niemowlaka?
- Jak usunąć wydzielinę z noska?
- Jak oczyścić nos przy pomocy aspiratora do nosa?
- Czy można wychodzić z zakatarzonym niemowlęciem na spacer?
- Czy zatkany nosek to powód do cieplejszego ubrania niemowlaka?
- Czy zakatarzone dziecko można karmić piersią?
- Czy można kąpać niemowlaka, gdy ma katar?
- Czy większa wilgotność powietrza to dobry sposób na katar?
- Jak układać zakatarzone niemowlę do spania?
- Czym dopajać niemowlaka, gdy ma katar?
Jakie są objawy kataru u noworodka i niemowlaka?
Gdy niemowlę lub noworodek ma katar, jego samopoczucie pogarsza się. Pierwszym objawem kataru jest więc zazwyczaj rozdrażnienie. Dziecko boli główka, może być niespokojne, odmawiać ssania piersi. Dopiero potem z nosa zaczyna ciec przezroczysta, gęsta wydzielina, która oznacza, że niemowlę dostało kataru.
Czy przewlekły katar u niemowlaka może być objawem alergii?
Przewlekły katar u dziecka może być jednym z objawów alergii, dlatego w takim przypadku warto skonsultować się z alergologiem.
Kichanie, sapka czy przezroczysta wydzielina sącząca się z noska niemowlaka mogą świadczyć o tym, że malec jest uczulony np. na roztocza kurzu domowego. Testy skórne mają jednak sens dopiero po skończeniu przez dziecko 3. roku życia.
Czy objawy kataru mogą być groźne dla dziecka?
Katar u dziecka, choć uciążliwy, nie zagraża zdrowiu dziecka. Jednak jego skutkiem bywa zapalenie ucha środkowego. Z zaniedbanego kataru może rozwinąć się zapalenie zatok. Poza tym katar może być objawem infekcji, która osłabia dziecko, męczy je, zakłóca sen i pogarsza apetyt. Dlatego zakatarzone niemowlę zawsze powinien zbadać lekarz.
Czy z katarem u niemowlaka trzeba iść do lekarza?
Katar u niemowlaka trwa zwykle kilka dni, do tygodnia, ale nigdy nie należy bagatelizować, zwłaszcza gdy jest nasilony i towarzyszą mu jeszcze inne objawy. To zawsze jest powód, by iść z dzieckiem do lekarza.
Nieleczony katar u niemowlaka ponieważ może wywołać bolesne zapalenie ucha – jest tak, gdyż u niemowląt nos, gardło i ucho środkowe znajdują się bardzo blisko siebie. Wydzielina, nieusunięta w porę z noska, spływa do uszu, gdzie zasycha, tworząc pożywkę dla bakterii.
Czytaj: Co oznacza zielony katar, a co żółty katar?
Zioła na katar – 10 najskuteczniejszych ziół w walce z katarem
Czy trzeba iść do lekarza, jeśli dziecko często kicha?
Niekoniecznie. Kichanie z reguły nie oznacza nic groźnego, pod warunkiem że niemowlę nie gorączkuje i nie kaszle. Małe dzieci w ten sposób po prostu oczyszczają nosek i drogi oddechowe.
Kichanie to odruch, który pozwala dziecku pozbyć się zanieczyszczeń i nadmiaru wydzieliny. Bywa, że częste kichanie zwiastuje katar. Warto więc malca obserwować. Dopiero gdy pojawią się inne niepokojące objawy, np. gorączka, brak apetytu, kaszel lub katar, brzydkie kupki, spuchnięte powieki – wtedy należy skonsultować się z lekarzem.
Zobacz także: Domowe sposoby na katar - poznaj sposoby na katar u dziecka i na katar w ciąży
Jak ułatwić maluszkowi oddychanie?
Gdy niemowlęciu leje się z nosa, trzeba układać je tak, aby ułatwić odpływ wydzieliny i aby nie zalegała ona w gardle. Częste noszenie malca na rękach ułatwi oddychanie. Przed karmieniem najlepiej oczyścić delikatnie nosek z nadmiaru wydzieliny. Gdy katar u niemowlaka zakłóca sen, przed snem można podać niemowlęciu krople do nosa obkurczające naczynia krwionośne.
Jakie leki na katar można podać maluszkowi?
Bez obaw można podać witaminę C w kropelkach, a do noska – roztwór wody morskiej czy krople soli fizjologicznej. W razie gorączki niezbędne jest podanie leków na bazie paracetamolu lub ibuprofenu w czopku lub zawiesinie. Z kroplami obkurczającymi śluzówkę nosa lepiej natomiast wstrzymać się do czasu, aż dziecko zbada lekarz.
Jak długo można stosować krople do nosa u niemowląt?
To zależy jakie krople. Roztwór soli hipertonicznej można stosować nawet przez kilka dni. Podobnie homeopatyczne krople. Natomiast krople obkurczające śluzówkę nosa – nie dłużej niż trzy dni, maksymalnie pięć, i to najlepiej po konsultacji z lekarzem. Nadużywane mogą podrażniać śluzówkę noska, a nawet ją uszkodzić.
Polecamy: Skuteczne sposoby na zatkany nosek niemowlaka
Czy katar u niemowlaka można leczyć antybiotykami?
Kataru u niemowlaka nie leczy się antybiotykami. Zresztą kataru u dorosłych też to dotyczy. Antybiotyki leczą choroby bakteryjne, zaś katar jest wywoływany przez wirusy.
Sposób leczenia kataru u małych dzieci zawsze ustala pediatra. Może zalecić witaminy, które pomogą zwalczyć infekcję, oraz silniejsze leki, jeśli katar jest wyjątkowo dokuczliwy.
Czy inhalacja na katar pomoże niemowlęciu?
Gdy niemowlak ma katar, możesz zrobić inhalację. Inhalacje udrażniają zatkany nosek, bo zmniejszają obrzęk błon śluzowych i ułatwiają odpływanie wydzieliny.
Jak zrobić inhalację w domu?
Jeśli nie masz specjalnego inhalatora, wlej do płaskiego garnka z gorącą wodą napar z rumianku, szałwii czy olejek eteryczny polecony przez lekarza.
Potem posadź sobie dziecko na kolanach (jeśli nie potrafi jeszcze siedzieć samodzielnie, przytrzymaj je tak, by było wyprostowane) i podstaw mu pod nosek naczynie. Powinno być w takiej odległości, by unosząca się para nie oparzyła malca.
Preparaty do inhalacji można też rozpylać za pomocą nawilżacza powietrza, pod warunkiem że producent urządzenia dopuszcza taką możliwość (sprawdź w instrukcji).
Czy można wsunąć do noska dziecka kawałek ząbka czosnku?
Zdecydowanie nie! Czosnek może ulokować się głębiej i aby go wyjąć, niezbędna będzie pomoc laryngologa na ostrym dyżurze. Poza tym dziecko może się zadławić czosnkiem. To po prostu niebezpieczne.
Czy sól fizjologiczna i woda morska są dobre na katar niemowlaka?
Dobrym sposobem na katar u niemowlaka i czyszczenie nosa z wydzieliny jest aplikacja soli fizjologicznej lub morskiej wody w sprayu.
Obie rozpuszczają gęsty katar, co udrażnia i oczyszcza nos niemowlaka i ułatwia oddychanie. W aptece można kupić sól w ampułkach, polecaną zwykle dla najmłodszych dzieci. Sposób aplikacji jest prosty. Z chusteczki higienicznej zrób kilka malutkich ruloników. Potem do każdej dziurki zatkanego nosa niemowlaka wlej dwie krople soli i wysusz ją przygotowanym uprzednio rulonikiem.
Inaczej aplikuje się niemowlakom morską wodę w sprayu. Jest ona zamknięta w próżniowym opakowaniu i rozpylana pod ciśnieniem. Taki preparat podczas jednej aplikacji wpuszcza się do każdej dziurki tylko raz.
Podczas zabiegu główka niemowlęcia powinna być wyżej niż reszta ciała, bo nadmiar wody spłynie do gardła – jeśli dziecko będzie leżeć, może się zadławić. Niezależnie od tego, którą metodę wybierzesz, pamiętaj, by zapuszczać preparat delikatnie, by dziecko pozwoliło na kolejne zapuszczenie soli.
Czytaj także: Przewlekły kaszel u dziecka - przyczyny i leczenie
Czytaj: Zakrztuszenie, zadławienie u niemowlęcia - co robić?
Infekcje u dzieci – kalendarz dziecięcych infekcji wirusowych
Jak usunąć wydzielinę z noska?
Wydzieliny z noska nie wolno usuwać patyczkami do uszu. W ten sposób można bowiem uszkodzić delikatną błonę śluzową noska. Do czyszczenia nosa niemowlaka i usuwania wydzieliny służą specjalne aspiratory – takie aparaty można kupić w aptekach.
Warto sięgnąć po aspiratory podłączane do odkurzacza, które dzięki jednostajnej sile ssącej usuwają wydzielinę z głębszych partii noska, zapobiegając możliwości pojawienia się powikłań w postaci zapalenia uszu czy zapalenia płuc.
W komorze aspiratora znajduje się reduktor siły, który obniża moc ssąca odkurzacza do poziomu bezpiecznego nawet dla noworodków w pierwszych dniach życia.
Jak oczyścić nos przy pomocy aspiratora do nosa?
Należy pamiętać, aby nie wkładać końcówki aspiratora do noska dziecka, a jedynie przyłożyć do dziurki, jest to wystarczające, żeby skutecznie pozbyć się zalegającej wydzieliny. Aby właściwie przeprowadzić zabieg oczyszczania nosa przed aspiracją i po należy użyć fizjologicznego roztworu soli zgodnie z metodą 3 kroków.
- W pierwszym kroku solą fizjologiczną rozrzedzamy wydzielinę
- W drugim kroku odciągamy ją za pomocą aspiratora
- W trzecim kroku nawilżamy śluzówkę używając ponownie roztworu soli.
Dla dzieci do 1. roku życia wskazana jest sól w ampułkach, która jest delikatniejsza dla małego noska i lepiej penetruje nosek. Jeśli malec ma powyżej 1. roku po odciąganiu wydzieliny zamiast soli możesz użyć specjalnej maści nawilżającej do nosa.
Ważne, aby był to produkt przeznaczony nie tylko za zewnątrz ale i wewnątrz nosa np. nawilżająca maść do nosa z prebiotykiem. Maści używaj także zapobiegawczo już na początku infekcji. Unikniesz w ten sposób pojawiających się w trakcie kataru otarć, zaczerwienień, strupków czy suchości błony śluzowej. Prebiotyk zawarty w maści wspomaga odbudowę naturalnej mikroflory nosa, skracając czas trwania infekcji.
Czy można wychodzić z zakatarzonym niemowlęciem na spacer?
Zakatarzone niemowlę jest marudne, dlatego wymaga więcej uwagi rodzica. Aby ulżyć maluszkowi i ułatwić mu oddychanie oraz poprawić komfort w czasie choroby, warto pamiętać też odpowiedniej pielęgnacji dziecka.
Gdy niemowlę ma katar, wolno wychodzić z nim na dwór. Zakatarzone dziecko (pod warunkiem, że nie ma gorączki) na spacerze lepiej się poczuje – chłodne powietrze obkurcza błonę śluzową zatkanego noska, a więc niemowlakowi lżej się oddycha. Ważne jednak, by na dworze była w miarę ładna, bezwietrzna pogoda i by nie padało.
Czy zatkany nosek to powód do cieplejszego ubrania niemowlaka?
Katar u niemowlaka nie jest powodem, by ubrać dziecko cieplej. Nawet podczas infekcji trzeba ubierać niemowlaka stosownie do pogody – nie za ciepło, gdyż przegrzewanie malucha osłabia jego układ odpornościowy.
By sprawdzić, czy dziecku nie jest za ciepło ani za zimno, nie dotykaj jego dłoni czy nóżek (to, że są chłodne, jest zupełnie normalne), lecz przyłóż rękę do jego karku. Jeśli będzie chłodny, załóż niemowlakowi dodatkowe ubranko lub okryj go kocem, jeśli spocony – rozbierz go.
Czy zakatarzone dziecko można karmić piersią?
Zakatarzone dziecko można karmić piersią. Nie ma powodu, by katar u niemowlaka był przeszkodą w karmieniu piersią. W mleku mamy znajdują się przeciwciała, które pomogą niemowlakowi szybciej zwalczyć przeziębienie.
Niemowlę, zwłaszcza jeśli ma temperaturę, należy przystawiać do piersi częściej - po to, by mogło się napić (na początku karmienia mleko jest rzadsze, dzięki czemu zaspokaja pragnienie).
Tuż przed karmieniem trzeba oczyścić dziecku zatkany nosek z zalegającej w nim wydzieliny. Inaczej niemowlę może mieć kłopoty ze ssaniem, gdyż nie da się ssać piersi, jednocześnie oddychając przez usta. Jeśli dziecko zdecydowanie odmawia ssania piersi, odciągaj pokarm i podawaj mu go łyżeczką.
Czy można kąpać niemowlaka, gdy ma katar?
Kichającego i przeziębionego niemowlaka, który ma katar, nie wolno kąpać. Jeśli niemowlę nie ma wysokiej temperatury, nie ma żadnych przeciwwskazań, aby nie kąpać dziecka.
W łazience podczas kąpieli panuje bowiem wilgoć, która rozrzedza wydzielinę w nosku, dzięki czemu łatwiej ją usunąć. Kąpiel niemowlaka nie powinna trwać jednak dłużej niż pięć, dziesięć minut, a w łazience powinno być ciepło.
Czy większa wilgotność powietrza to dobry sposób na katar?
W pokoju, w którym przebywa niemowlę, które ma katar, trzeba nawilżać powietrze. Zbyt suche powietrze w pokoju niemowlaka wysusza śluzówki w nosku i gardle dziecka, co może nasilać dolegliwości.
Powietrze możesz nawilżać na kilka sposobów. Najłatwiej położyć na grzejniku wilgotny ręcznik bądź ustawić tuż przy nim miskę z wodą.
Skuteczniejszy będzie jednak specjalny nawilżacz powietrza. Takie urządzenia można kupić w sklepie z artykułami gospodarstwa domowego. Tańsze nawilżacze mają ograniczony zasięg, dlatego przed zakupem zmierz pokój, w którym zamierzasz go ustawić.
Jak układać zakatarzone niemowlę do spania?
Nie zaleca się, aby niemowlęta spały na brzuchu. Do snu najlepiej układać malca z główką wyżej od reszty ciała, np. na boku. Pod materac wystarczy wsunąć zwinięty w rulon ręcznik lub koc albo pod nogi łóżeczka podłożyć kilka książek.
Gdy malec nie śpi, warto jak najczęściej układać go na brzuszku. Dzięki temu wydzielina będzie sama wypływała. Do karmienia lepiej trzymać zakatarzonego smyka bardziej w pionie. Mama, która karmi piersią, może nawet położyć dziecko na swoim brzuchu.
To naturalne, że malec robi dłuższe przerwy podczas karmienia. Z powodu kataru szybciej się męczy, a poza tym ssanie z zatkanym nosem to trudna sztuka.
Czym dopajać niemowlaka, gdy ma katar?
Gdy zakatarzone niemowlę jest karmione mieszanką, trzeba je dopajać. Niemowlęta karmione sztucznie trzeba dopajać nawet wtedy, gdy są zdrowe. Dziecku najlepiej jest podawać do picia wodę źródlaną, przeznaczoną dla niemowląt (większość ze sprzedawanych w sklepach wód trzeba przegotować).
Starszym niemowlętom można dawać do picia soki owocowe, dostosowane do wieku (są one słodkie, dlatego dziecko nie powinno ich wypijać więcej niż 150 ml dziennie).
Czytaj: Ile powinien jeść noworodek. Jak często karmić niemowlaka?
