Warto wiedzieć, jak dbać o zęby niemowlaka, ponieważ czyszczenie zębów mlecznych to ważny aspekt pielęgnacji dziecka. Zęby mleczne są dużo słabiej zmineralizowane (czyli utwardzone) niż zęby stałe, dlatego są bardziej podatne na rozwój próchnicy.
Ale nie ma co liczyć na to, że kiedy wypadną, problem rozwiąże się sam, bo bakterie powodujące próchnicę z mlecznych zębów przenoszą się na stałe. Zobacz, jak dbać o zęby niemowlaka, a jak o zęby małego dziecka.
Spis treści
- Dbanie o zęby niemowlaka? Przemywanie dziąseł
- Dbanie o zęby niemowlaka? Szczotkowanie
- Czy używać pasty do zębów u niemowlaka?
- Jak długo i jak często myć zęby dziecku?
- Jak myć zęby dziecku?
- Jak zachęcić dziecko do mycia zębów?
- Kiedy wybrać się z dzieckiem do dentysty?
Dbanie o zęby niemowlaka? Przemywanie dziąseł
Próchnica zębów mlecznych to poważne zagrożenie dla dziecka. Statystyczny polski 6-latek ma ponad 5 zębów zaatakowanych przez próchnicę. Jeśli chory mleczak wypadnie lub zostanie wyrwany za wcześnie, pozostałe wypełniają tę lukę, zaburzając układ szczęki i żuchwy.
Wtedy dla wyrzynających się zębów stałych brakuje miejsca i zaczynają się tłoczyć, krzywo rosnąc. Dziecko z zaniedbanymi mleczakami może mieć też osłabioną odporność, złe wyniki badań krwi oraz stany podgorączkowe.
Aby twoje maleństwo za kilka lat nie podzieliło losu dzieci, których mleczaki zaatakowała próchnica, zacznij dbać o pierwsze zęby niemowlaka, zanim jeszcze się pojawią. Bo choć nie są one jeszcze widoczne, to ich zawiązki są już w buzi, przykryte dziąsłami.
Już od narodzin powinniśmy regularnie, przynajmniej dwa razy dziennie, przemywać dziąsła bobasa gazikiem namoczonym letnią przegotowaną wodą. Taki zabieg pomoże usunąć z dziąseł i całej jamy ustnej resztki mleka czy kaszki oraz bakterie.
Jest naprawdę prosty: wilgotny wacik nawijamy sobie na palec wskazujący i bardzo delikatnie przecieramy najpierw jedno, potem drugie dziąsło na całej długości (do każdego dziąsła używamy osobnego wacika).
Dbanie o zęby niemowlaka? Szczotkowanie
Ząbki przemywamy w ten sposób również wtedy, gdy malec zaczyna ząbkować – dopóki nie wyrznie się pierwszy ząbek. Po kilku dniach od momentu jego pojawienia się zmieniamy taktykę czyszczenia – dziąsła i pierwszego mleczaka należy już czyścić pierwszą szczoteczką z bardzo miękkim, delikatnym włosiem.
Może to być szczoteczka nakładana na palec rodzica albo miniaturowa wersja sprzętu dla dorosłych. Ważne, by używać wyłącznie szczoteczek przeznaczonych dla najmłodszych, które wielkością dopasowane są do rozmiarów dziecięcej buzi.
Szczotkowanie musi być delikatne – unikamy silnego tarcia, by nie sprawić dziecku bólu i nie uszkodzić szkliwa. Dziąsła masujemy tak jak wcześniej wacikiem, ząbek czyścimy po obu stronach ruchami wymiatającymi, od dziąseł w kierunku korony. Takie szczotkowanie nie tylko skutecznie usunie z ząbka resztki jedzenia, ale też zapewni dziecku masaż dziąseł obolałych z powodu ząbkowania.
Jeśli dziecku bardzo doskwiera ból przy wyrzynaniu ząbków stosuj delikatne metody łagodzenie bólu: podawaj dziecku chłodne gryzaczki, które swym działaniem przypominają łagodne znieczulenie miejscowe. Można zastosować też delikatne środki farmakologiczne, ale tylko takie o łagodnym działaniu, zawierające w swoim składzie naturalne składniki, bez substancji dodatkowych.
Czytaj również: Kalendarz ząbkowania: kiedy pojawiają się pierwsze zęby u dziecka
Wypadanie zębów mlecznych. Kiedy wypadają mleczaki?
Próchnica butelkowa groźna dla niemowlaka - jak uniknąć próchnicy butelkowej?
Czy używać pasty do zębów u niemowlaka?
Na początku szczotkowania czyścimy zęby niemowlaka wodą (można do tego celu użyć łagodnego roztworu rumianku). Dzieci do pierwszego roku życia nie muszą używać pasty do zębów, wystarczy ich mycie za pomocą samej szczoteczki. Szczoteczka powinna być dziecięca, czyli z miękką i delikatną główką. Później wybieramy specjalne pasty dla dzieci - nakładamy na nią minimalną ilość pasty do zębów.
Jaka powinna być pasta do zębów dla dzieci - z fluorem czy bez? Zdania ekspertów są podzielone. Niektórzy zalecają, by już pierwszy ząbek myć pastą z zawartością fluoru (nie większą jednak niż 500 ppm – informację o zawartości fluoru znajdziemy na opakowaniu pasty). Inni radzą, by do czasu, aż dziecko nie nauczy się poprawnie wypluwać pasty, stosować preparat bez fluoru.
Dlaczego? Fluor znajduje się w powietrzu, wodzie, niektórych produktach spożywczych, np. żółtkach jaj i cielęcinie, mleku, mące, ziemniakach. Problem pojawia się, gdy organizm dostaje go za dużo. Na przykład wówczas, kiedy dziecko połyka pastę w całości, zamiast ją wypluć i starannie wypłukać usta – a niespełna roczny malec nie jest przecież w stanie tego zrobić.
Zdarza się więc, że przez dłuższy czas maluchy wraz z połykaną pastą przyjmują dawki fluoru niezdrowe dla ich organizmu – grozi to m.in. odwapnieniem kości i niedoborami magnezu.
Jaką pastę wybrać: miętową czy owocową? Tu również zdania są podzielone. Są dentyści, którzy radzą, by pierwsza pasta miała smak owocowy, bo taką malec łatwiej zaakceptuje. Inni zdecydowanie radzą miętową, wychodząc z założenia, że owocowa pasta utrudnia proces uczenia dziecka, aby nadmiar pasty wypluwało – to tak jakby uczyć je wypluwać truskawki lub banany.
Jak długo i jak często myć zęby dziecku?
Zęby - i dziecka, i dorosłego - należy myć dwie minuty i co najmniej dwa razy dziennie - rano i wieczorem. Jako że samemu trudno wyczuć, czy już dwie minuty mycia minęły, czy nie, można skorzystać z kilku ułatwień. Kupić szczoteczkę elektryczną z timerem - dla dzieci od 3. roku życia - lub ściągnąć na telefon komórkowy specjalną aplikację, mającą ułatwić najmłodszym mycie zębów.
Jedna z nich np. przez równe dwie minuty wygrywa melodyjne piosenki, zachęcające do mycia ząbków. W działaniu może się okazać skuteczniejsza niż liczne rodzicielskie argumenty.
Dla dziecka nie bez znaczenia jest "sprzęt", jakim ma myć zęby. Na szczęście w sklepach można wybierać szczoteczki w wielu wzorach i kolorach, z ulubionymi postaciami z bajek i kreskówek. Podobnie z pastami - wybór opakowań, a przede wszystkim smaków, jest przeogromny.
Jak myć zęby dziecku?
Wiemy już czym myć dziecięce zęby, ale w jaki sposób to robić? Najpierw myjemy je od zewnętrznej strony, kreśląc na nich delikatne kółeczka. Następnie przechodzimy do wewnętrznej strony ząbków. Przy przednich wykonujemy ruchy w górę i w dół, a przy bocznych - w przód i w tył. Następnie lekko szczotkujemy język i już! Dziecko powinno wypluć wodę, a my - opłukać szczoteczkę.
Pamiętajmy, by szczoteczkę zmieniać średnio co 3 miesiące. Co ciekawe, choć najczęściej myje się zęby, nie tylko umieszczając na szczoteczce pastę, ale również opłukując ją delikatnie wodą, wcale nie jest to najlepsze rozwiązanie. Sama pasta by wystarczyła, a woda zmywa z niej odrobinę fluoru. Jeśli przyzwyczajenie nie pozwala zrezygnować z wody, lepiej delikatnie polać ją wodą przed nałożeniem pasty, a nie po tej czynności.
Jak zachęcić dziecko do mycia zębów?
Warto jak najwcześniej zacząć uczyć dziecko jak dbać o zęby. Dlatego nawet gdy kąpiemy małe dziecko, pozwólmy mu samodzielnie umyć ząbki. Najpewniej zanim to zrobi, zdąży niejednokrotnie zamoczyć szczoteczkę w wodzie, w której całe się myło, ale mycie zębów wejdzie mu w nawyk.
Aby dziecko myło zęby z radością, należy mu tę czynność przedstawić w pozytywnym świetle. Dlatego dobrze, by, w miarę możliwości, rodzic szczotkował zęby razem z nim. Dzięki temu ich mycie będzie dla dziecka czymś naturalnym, co towarzyszyło mu w życiu od samego początku. Takiemu wspólnemu myciu może też towarzyszyć wspomniana oprawa muzyczna.
Nie warto straszyć dziecka, popsutymi ząbkami ani dentystą. Nie opłaca się też obdarowywanie dziecka nagrodami po każdym myciu zębów. Przyzwyczai się ono do tego, że to nie taka zwykła czynność, tylko wyjątkowa, za którą zawsze coś otrzymuje. Łatwiej będzie mu również odmówić: "dziś nie umyję zębów, raz nie dostanę nagrody, trudno".
Nie oznacza to jednak, że dbanie o higienę jamy ustnej nie może się odbywać bez pewnych ceremoniałów. Warto wspólnie chodzić do sklepu i razem kupować pastę do zębów dla dzieci i kolejne szczoteczki. Wybór jest ogromny, dostępne modele szczoteczek zachwycają kolorami i wzorami - również z bohaterami ulubionych przez dzieci bajek - a pasty - smakami (co ciekawe, nie ma pasty do zębów o smaku czekoladowym, by nie przyzwyczajać dziecka do niego).
Istnieją również książeczki, opowiadające dzieciom o sprawach związanych z zębami i specjalne filmiki edukacyjne. Dobrym, niedrogim i prostym w realizacji pomysłem jest umieszczenie w miejscu dostępnym dla dziecka specjalnego kalendarza, w którym pociech będzie zaznaczać odpowiednia datę, za każdym razem, kiedy umyje ząbki.
Kiedy wybrać się z dzieckiem do dentysty?
Rodzice nierzadko zapisują swoje dzieci do stomatologa, gdy te są już w wieku szkolnym lub dopiero wtedy, kiedy nie ma innego wyjścia: dziecko tak boli ząb, że leczenie zębów pozostaje jedynym rozwiązaniem. Nic więc dziwnego, że najmłodszym nie zawsze się on dobrze kojarzy. Tymczasem na pierwszą wizytę najlepiej wybrać się tuż po pojawieniu się pierwszego zęba mlecznego.
- Dziecko, które już w tym czasie po raz pierwszy odwiedza gabinet stomatologiczny, oswaja się z nim. Może pobawić się na jeżdżącym w górę i dół fotelu, obejrzeć narzędzia, porozmawiać z lekarzem. W dziecku budzi się zaufanie, a nie lęk. Małym dzieciom zaleca się wizyty kontrolne co pół roku, jeśli ta pierwsza wywrze na nim dobre wrażenie, nie będzie problemu z przyprowadzeniem go na następne - zapewnia dr Paweł Zaborowski, lekarz dentysta, wykładowca na kursach przygotowawczych do specjalizacji stomatologicznych i konsultant medyczny.
Czytaj również: Lapisowanie mleczaków - kiedy stosuje się zabieg lapisowania ząbków u dziecka?
Lakowanie, fluoryzacja i lapisowanie - metody zapobiegania próchnicy
Ząbkowanie niemowląt: 9 pytań o ząbkowanie u dzieci
Przebarwienia na zębach u dziecka: przyczyny i zapobieganie przebarwieniom
