Pierwsza wizyta u pediatry - kiedy iść i o co na niej pytać?

Pierwsza wizyta u pediatry z noworodkiem to prawdziwe wyzwanie: trzeba nie tylko wybrać się z domu z całym bagażem ubrań, pieluch, chusteczek, picia, ale jeszcze zdążyć na umówioną godzinę. W dodatku skrycie wkrada się niepokój. Jak będzie? Czy z dzieckiem wszystko w porządku?

Niepewność nasila fakt, że to wizyta u lekarza, którego jeszcze nie znasz. Czy będzie miły, czy oschły i kostyczny? Spokojnie. Właśnie po to jest pierwsza wizyta u pediatry, aby wyjaśnić wątpliwości. Dlatego zwykle taka wizyta trwa dłużej niż każda kolejna. Jeśli zapanujesz nad emocjami, nerwy nie udzielą się maleństwu i też będzie spokojne podczas badania.

Spis treści

1. Przygotowanie do pierwszej wizyty u lekarza z noworodkiem
2. Zrób listę pytań do lekarza
3. Pierwsza wizyta u pediatry: pomiary
4. Rozmowa, czyli wywiad lekarski
5. Badanie noworodka w czasie wizyty
6. Podsumowanie pierwszej wizyty u pediatry z noworodkiem
7. Zalecenia od pediatry

Przygotowanie do pierwszej wizyty u lekarza z noworodkiem

Na pierwsza wizytę u pediatry umów się wcześniej, tak aby jej termin wypadł, gdy dziecko będzie miało 4-6 tygodni. Zastanów się, ile czasu zajmie ci przygotowanie do wyjścia i droga do przychodni. Zarezerwuj więcej czasu, na wypadek gdyby malec tuż przed wyjściem zrobił kupkę.

Lepiej być w poradni kilka minut przed wyznaczoną godziną, bo malca trzeba najpierw zważyć w gabinecie zabiegowym u pielęgniarki. Wyniki ważenia to dla lekarza istotna informacja. Pozwalają ocenić dynamikę rozwoju i skuteczność żywienia dziecka.

Przygotuj sobie także torbę z niezbędnymi akcesoriami dla dziecka (ich spis znajdziesz w ramce). Nie zapomnij zapakować książeczki zdrowia dziecka. Będzie potrzebna podczas każdej wizyty noworodka w poradni.

Jeśli dotychczas nie oddałaś karty szczepień (sztywna kartka wielkości bloku rysunkowego z tabelką), także ją zapakuj. To ważny dokument, który trzeba zostawić w poradni. Każde szczepienie jest tam odnotowane, wraz z numerem serii podanego preparatu. Dzięki temu dziecko nie dostanie omyłkowo dwukrotnie tej samej dawki szczepionki.

Jeśli karmisz w sposób mieszany, policz, jaką objętość mleka modyfikowanego zjada codziennie malec. To ważna informacja. Pozwoli ustalić właściwą dawkę niezbędnych witamin.

Czytaj również: Kto może towarzyszyć dziecku podczas wizyty u lekarza?

Posłuchaj webinaru z dr n.med. A. Piotrowska z CMP na temat wizyt u pediatry z noworodkiem

Zrób listę pytań do lekarza

Nawet jeśli urodziłaś kolejne dziecko, pewne rzeczy w jego zachowaniu lub rozwoju mogą być dla ciebie nowością i zaskoczeniem. Każde narodziny malca są inne, bo każde dziecko jest inne, a tym samym odmienne są związane z nim problemy. Dlatego pewnie masz kilka wątpliwości, coś cię niepokoi.

Wizyta w poradni to spore przeżycie, więc najlepiej wszystkie pytania i rozterki zanotować wcześniej. To daje pewność, że o niczym nie zapomnisz w gabinecie i wyjdziesz z poradni spokojna. Nie wahaj się pytać o wszystko. Nie ma niemądrych pytań. Trzeba wyjaśnić wszystkie kwestie, nawet te wstydliwe lub z pozoru banalne.

Pierwsza wizyta u pediatry: pomiary

Po przyjściu do poradni dziecko jeszcze przed wejściem do gabinetu lekarza ma mierzony obwód główki i klatki piersiowej, a następnie jest ważone. Do zważenia musisz go rozebrać. Na pierwszej wizycie zwykle nie mierzy się wzrostu dziecka, aby nie prostować mu nóg.

Poczekaj cierpliwie, to będzie możliwe dopiero za kilka tygodni po wizycie u ortopedy w poradni preluksacyjnej. Ciężar ciała malca to bardzo ważna kwestia – wszelkie zaburzenia w tym wieku zazwyczaj odbijają się niekorzystnie właśnie na wadze dziecka.

Gorzej przybierają na wadze nie tylko dzieci, które mało jedzą, ale także te, które nieprawidłowo ssą pierś, mają jakąś infekcję, wrodzoną wadę lub anemię. Dlatego lekarz na początku sprawdzi, czy dziecko prawidłowo przytyło. To podstawowy wskaźnik prawidłowego rozwoju dziecka.

Rozmowa, czyli wywiad lekarski

Po zważeniu dziecka przejdziecie do gabinetu lekarskiego. Tam zacznie się wasza pierwsza wizyta u pediatry. Lekarz wypyta cię o wiele kwestii, np. jak przebiegały ciąża i poród, a także pierwsze dni po porodzie.

Przejrzy książeczkę zdrowia dziecka, sprawdzając opis porodu, punktację Apgar, wynik badania przesiewowego słuchu (żółta wklejka świadczy o tym, że trzeba jeszcze zbadać słuch, niebieska, że badanie wypadło pomyślnie), wykonane zabiegi, szczepienia, a także to, czy malec miał żółtaczkę.

To bardzo istotne, w którym momencie wystąpiła żółtaczka. Niepokojące jest pojawienie się zażółcenia skóry w pierwszej dobie życia. Taka wczesna żółtaczka wymaga wnikliwej diagnostyki. Żółtaczka fizjologiczna pojawia się najwcześniej w drugiej dobie życia dziecka, czasem nieco później.

Gdy bilirubina, czyli barwnik odpowiedzialny za zażółcenie skóry osiąga wysoki poziom, malec musi przebywać w „solarium noworodkowym”, miejscu, gdzie stosuje się fototerapię ułatwiającą szybki rozkład bilirubiny.

Dla lekarza ważny jest także sposób karmienia dziecka: piersią, butelką z mlekiem modyfikowanym czy w sposób mieszany. Nie wahaj się mówić, jak naprawdę karmisz malca. Lekarz nie jest sędzią i nie powinien komentować oświadczenia, że nie chcesz karmić naturalnie.

Jeśli waga malca karmionego naturalnie okaże się niezadowalająca, nie zdziw się, jeśli pediatra poprosi cię o przystawienie dziecka do piersi w gabinecie. Czasem problem z wagą tkwi w popełnianym nieświadomie błędzie. Lekarz może pomóc go skorygować.

Poza tym tylko w ten sposób może ocenić, czy niemowlę, które domaga się piersi przez 20 minut, potrzebuje tyle czasu na jedzenie, czy tylko traktuje pierś jak smoczek.

Badanie noworodka w czasie wizyty

Zasada numer jeden przed badaniem: nie dziw się, że lekarz chce, abyś całkowicie rozebrała malca. Tylko w ten sposób może zbadać dziecko, zobaczyć, w jaki sposób malec się układa i jak wygląda jego skóra. Nie można osłuchać płuc przez ubranka. Zostaw jedynie pieluszkę; w pewnym momencie lekarz i tak ją rozepnie, by zobaczyć, co się pod nią kryje.

• Ogólne oględziny. Najpierw lekarz będzie się maluszkowi przyglądał. Zobaczy, czy dziecko naturalnie się układa, czy bez trudu porusza jednakowo obiema nóżkami i rączkami, w jaki sposób obraca główkę. Noworodek trzyma rączki i nóżki zgięte we wszystkich stawach. Lekarz obejrzy też skórę dziecka. To kwestia, która najczęściej niepokoi rodziców. To normalne, że na skórze są jeszcze różne wypryski, krostki (trądzik niemowlęcy), prosaki (zmiany z białym czubkiem), nadal może też występować złuszczanie naskórka (wkrótce ustąpi). Zwykle wypryski są związane z niedojrzałością skóry noworodka. Najpóźniej do 3. miesiąca krostki zapewne znikną same. Lekarz oceni też, czy występuje jeszcze żółtaczka, a jeśli tak, jak jest nasilona. Być może konieczne będzie badanie krwi, aby ocenić morfologię krwi i stężenie bilirubiny. Badania pozwolą wykluczyć stan zapalny jako jedną z częstszych przyczyn przedłużającej się żółtaczki. Zdarza się także żółtaczka związana z karmieniem piersią, ale jeśli lekarz ją podejrzewa, na pewno poinformuje cię, co powinnaś zrobić, aby potwierdzić rozpoznanie.Często niepokój rodziców wzbudzają płaskie czerwone znamiona w okolicy karku. Mają je niemal wszystkie dzieci. Takie naczyniaki nie są groźne. Nie należy się ich obawiać. Z czasem nieco zbledną i przykryją je włosy.
• Dotykanie główki. Lekarz ocenia ciemiączka malca, czyli przestrzenie między kośćmi czaszki. Najważniejsze są dwa z nich: przednie i tylne. Będzie je oceniał podczas każdej wizyty, a wyniki zapisze w książeczce zdrowia dziecka.
• Ocena węzłów, oczu, miejsca po szczepieniu. Pediatra oceni także stan węzłów chłonnych, zbada obojczyki (czasem podczas porodu dochodzi do pęknięcia), buzię, a zwłaszcza oczy. Jeziorko łez utrzymujące się nieustannie może świadczyć o zatkanym kanaliku nosowo-łzowym.Czasem jednak dochodzi do nadkażenia wydzieliny. Wtedy lekarz zapisze odpowiednie krople do oczu. Obejrzy też zmianę po szczepieniu na gruźlicę, która często wzbudza w rodzicach lęk. To naturalne, że po kilku tygodniach na ramieniu pojawia się zgrubienie, które pęka i tworzy rankę. Nic nie trzeba z nią robić, a już na pewno nie wolno jej zaklejać, smarować spirytusem czy maściami, w żadnym razie nie wolno jej wyciskać. Wkrótce sama się zagoi. Lekarz oceni jedynie, czy zmiana wygląda prawidłowo. Jeśli masz jakieś wątpliwości dotyczące tego szczepienia, to najlepszy moment, aby o to zapytać.
• Słowo o pępku. Kikut pępowiny odpada w ciągu 2 tygodni od porodu. Czasem utrzymuje się nieco dłużej. Lekarz oceni, czy goi się dobrze. Nie dziw się, że wącha pępek. Zmysł węchu wraz ze zmysłem wzroku pozwala lepiej ocenić kikut. Ropiejący pępek może stać się punktem wyjścia do zakażenia całego organizmu dziecka. Dlatego tak ważna jest jego dokładna ocena. Nawet jeśli dziecku już odpadł kikut pępowiny, wygląd pępka będzie się zmieniał. Nie martw się jego nierównomiernym zabarwieniem lub nierównościami brzegów.
• Osłuchiwanie i ocena brzuszka. Następnie lekarz dokładnie osłucha dziecko z przodu, na klatce piersiowej, a później obróci go i osłucha plecy. Uniesienie dziecka jest też ważne. Pomaga ocenić, jak malec walczy z grawitacją i jakie ma napięcie mięśni. Wcześniej jednak lekarz zbada brzuch. Oceni, czy narządy wewnętrzne, np. wątroba, nie są powiększone, a jelita wypełnione nadmiernie gazami.
• Piersi do kontroli. Po porodzie sutki pociechy, zarówno dziewczynki, jak i chłopca, mogą być nieco obrzęknięte. Czasem nawet wydobywa się z nich białawożółty płyn. To skutek działania hormonów mamy, które jeszcze krążą w organizmie noworodka. Nie ma powodu do zmartwień. Zmiany ustąpią najpóźniej po kilku tygodniach. Nie wyciskaj płynu, zostaw sprawę naturze.
• Co nieco o tym, co się kryje pod pieluszką.  Lekarz oceni także narządy płciowe dziecka, odbyt, a u chłopców sprawdzi, czy oba jądra są w mosznie. Jeśli jądra nie zstąpiły jeszcze do moszny, dostaniesz skierowanie do specjalisty, aby wykonać USG oceniające, czy są obecne wyżej, w kanale, czy nie ma ich wcale. Od tego zależy dalsze postępowanie. Gdy w pieluszce jest kupka, lekarz oceni jej wygląd.

Czytaj również: Stany przejściowe noworodka: 10 rzeczy, którymi nie powinnaś się niepokoić

4 rzeczy, których nie lubi niemowlę - co męczy i drażni niemowlaka?

Podsumowanie pierwszej wizyty u pediatry z noworodkiem

Na koniec pierwszej wizyty u pediatry lekarz podsumuje wyniki swojego badania. Na ogół większość rodzicielskich zmartwień nie ma żadnego uzasadnienia. Jeśli jednak coś wzbudzi niepokój lekarza, na pewno zechce to wyjaśnić i zleci odpowiednie badania lub wizytę za kilka dni.

To też właściwy moment, aby omówić kwestię szczepień, wyjaśnić wątpliwości i obawy z nimi związane. Jeśli wizyta odbywa się jeszcze przed planowanym terminem pierwszych szczepień, warto ustalić ich wstępny plan. To ważne, bo za część szczepień trzeba zapłacić, a do takich wydatków trzeba się po prostu przygotować.

Jeśli szczepienie wypada akurat w dniu pierwszej wizyty, najpierw rodzice powinni przedstawić swoją wizję szczepień, a następnie lekarz wspomóc ich radą. Lepiej nie nastawiaj się negatywnie do szczepień zalecanych przez lekarza. Pediatra naprawdę chce dobra dziecka. Nie traktuj go jak wroga, bo przecież musicie darzyć się wzajemnym zaufaniem dla dobra dziecka.

Decyzję zawsze podejmują rodzice, ale lekarz powinien być ich fachowym doradcą. Informacje przeczytane w internecie naprawdę często są niezbyt wiarygodne i pisane przez laików. Dlatego lepiej zachować dystans wobec anonimowych informatorów i rozwiać wątpliwości w rozmowie z lekarzem.

Zalecenia od pediatry

Już pod koniec pierwszej wizyty u pediatry lekarz powie, jak dalej pielęgnować malca, np. zaleci codzienne spacery, układanie dziecka na brzuszku w czasie czuwania (tak malec ćwiczy mięśnie), podpowie, jakie witaminy, w jakiej dawce oraz jak często je dziecku podawać (dopytaj, jeśli nie dostałaś takiej informacji).

Dowiesz się też, jak dbać o dalszy rozwój malca, kiedy iść do ortopedy, co robić, gdy problemem są nadmierne gazy lub sen (te dylematy nękają wielu rodziców, nie tylko ciebie). Uzyskasz także skierowania do specjalistów – jeśli są niezbędne. Ważne jest także, jak często karmić dziecko butelką.

Miesięczny malec zjada średnio 7 razy po 90–110 ml, dwumiesięczny 6 razy 110–130 ml na porcję. Nie zapomnij także zapytać lekarza, kiedy wypada następna wizyta. Z pewnością będzie już mniej stresująca. W końcu pierwsze koty za płoty...

miesięcznik "M jak mama"