Zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych to groźna choroba wywołana wirusem lub bakterią, która atakuje płyn mózgowo-rdzeniowy w otwartych przestrzeniach mózgu, chroniących mózg i rdzeń kręgowy. Najczęstsze przyczyn zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych to bakteria Hib, pneumokoki i meningokoki.
Skutecznym sposobem zapobiegania zapaleniu opon mózgowo-rdzeniowych u niemowląt są szczepienia (oczywiście poza przestrzeganiem podstawowych zasad higieny).
Spis treści
- Co to jest zapalenie opon mózgowych?
- Zapaleniu można zapobiec - szczepionka przeciwko pneumokokom
- Szczepienia przeciwko meningokokom
- Szczepienia przeciwko odrze, śwince i różyczce
- Szczepienie przeciwko Hib
Co to jest zapalenie opon mózgowych?
Zapalenie opon mózgowych to infekcja, która powoduje obrzęk trzech cienkich warstw tkanki otaczającej mózg i rdzeń kręgowy. Choroba ta jest niebezpieczna, może bowiem powodować długotrwałe powikłania, a nawet śmierć.
Bakterie, które mogą powodować zapalenie opon mózgowych to m.in. Escherichia coli (lub E. coli),pneumooki i meningokoki, Haemophilus influenzae typu b (Hib). Wirusy odpowiedzialne za te chorobę, to najczęściej polio, świnka czy wirus opryszczki pospolitej (HSV).
Na większość bakterii wywołujących zapalenie opon mózgowych istnieją szczepienia, na wirusy - niestety nie znana jest żadna profilaktyka. Jakie są objawy zapalenia opon mózgowych?
Objawy zapalenia opon mózgowych różnią się w zależności od przyczyny infekcji i wieku dziecka. Do najczęstszych symptomów infekcji u niemowląt należą: płaczliwość, gorączka, senność i osłabienie, prężenie ciała, wypukłe ciemiączko. U starszych dzieci pojawia się ból szyi i karku, głowy, dezorientacja, brak apetytu, drgawki oraz nudności i wymioty.
Czytaj również: Zapalenie opon mózgowych u niemowląt - co to za choroba?
Sepsa, czyli posocznica: przyczyny, objawy, leczenie sepsy u dzieci
Zapaleniu można zapobiec - szczepionka przeciwko pneumokokom
Szczepienie przeciwko pneumokokom dzieci jest szczególnie ważne, ponieważ 60 proc. dzieci w wieku przedszkolnym i 5–10 proc. dorosłych ma te bakterie w gardle, nie zdając sobie z tego sprawy.
Tacy bezobjawowi nosiciele mogą zarażać nieświadomie otoczenie podczas kichania, wydmuchiwania nosa lub obdarowywania niemowlęcia pocałunkami.
Od kilku lat szczepionka przeciw pneumokokom znajduje się w kalendarzu szczepień obowiązkowych. Dotyczy to dzieci urodzonych po 31 grudnia 2016 roku.
Niemowlę, które dostaje pierwszą dawkę szczepionki przeciwko pneumokokom w drugim miesiącu życia (po ukończeniu 6. tygodnia), powinno dostać jeszcze dwa zastrzyki w pierwszym półroczu i czwartą dawkę szczepionki przeciwko pneumokokom po pierwszych urodzinach (2, 4, 13-15 miesiąc życia).
Jeśli niemowlę dostanie pierwszą dawkę po skończeniu sześciu miesięcy, liczba dawek maleje o jedną, ale przez pół roku dziecko nie jest chronione przed tymi potencjalnie groźnymi bakteriami.
Szczepienia przeciwko meningokokom
Istnieją szczepionki przeciwko meningokokom grupy B, grupy C oraz przeciwko meningokokom grupy A, C, W i Y. Nie są obowiązkowe, ale zalecane przez lekarzy, zwłaszcza u dzieci uczęszczających do żłobków i przedszkoli.
Jeśli jest jednak szansa, aby ochronić dziecko przed tymi serotypami, to warto z tego skorzystać. Rozpoczynając szczepienie w pierwszych miesiącach życia, trzeba podać niemowlęciu dwie dawki w odstępie dwóch miesięcy, a trzecią, przypominającą, w drugim roku życia.
Gdy zdecydujecie się na pierwszą dawkę szczepionki po ukończeniu przez malca roku, wystarczy już tylko jedna dawka.
Szczepienia przeciwko odrze, śwince i różyczce
Po pierwszych urodzinach dziecka lepiej nie zapominać o szczepieniu przeciwko odrze, śwince i różyczce. Te wirusy także mogą wywoływać powikłania, a jednym z możliwych jest właśnie zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych.
Zgodnie z kalendarzem szczepień szczepionka przeciwko odrze, śwince i różyczce powinna być podawana niemowlętom w 2. roku życia (konkretnie w 13.-14. miesiącu życia). Dawka przypominająca przypada w szkole podstawowej, gdy dziecko ma 10 lat.
Szczepienie przeciwko Hib
Bakterii Haemophilus influenzae typu b występują na całym świecie. Najgroźniejsza jest dla dzieci w pierwszych dwóch latach życia, bo ich układ odpornościowy nie radzi sobie z patogenem.
Hib atakuje oczywiście również starsze dzieci i dorosłych. Nie wszyscy chorują, niektórzy są tylko nosicielami infekcji. Ale u innych, zwłaszcza małych dzieci, Hib może powodować poważne infekcje, w tym zapalenie opon mózgowych, płuc, gardła.
Zapalenie opon mózgowych Hib może powodować uszkodzenie mózgu lub utratę słuchu, a nawet śmierć. Istnieje szczepionka przeciwko Hib, która jest od lat w kalendarzu szczepień obowiązkowych. Podaje się ją w 2. miesiącu życia, gdy malec skończy sześć tygodni. Druga dawka wypada na przełomie 3. i 4. miesiąca, a trzecia w 5.–6. miesiącu. Czwartą dawkę, przypominającą, maluchy powinny otrzymać między 16. a 18. miesiącem.
miesięcznik "M jak mama"
