Dieta eliminacyjna to konieczność w przypadku dzieci uczulonych na określone pokarmy. Trzeba wiedzieć, jak komponować dietę małego alergika, żeby uniknąć kontaktu z zakazanymi produktami.
Z problemem diety eliminacyjnej zmaga się wiele mam, bo alergie pokarmowe rozpoznaje się coraz częściej. Zwykle u niemowląt – ich układ odpornościowy jest jeszcze niedojrzały i niektóre substancje dostarczane wraz z jedzeniem traktuje jak intruzów, uruchamiając mechanizmy obronne.
Jak komponować dietę eliminacyjną dziecka z alergią na mleko, jajka i gluten?
Spis treści:
- Dieta eliminacyjna musi być zdrowa
- Dieta eliminacyjna bez mleka
- Dieta eliminacyjna bez glutenu
- Dieta eliminacyjna bez jajek
Dieta eliminacyjna musi być zdrowa
Dzieci najczęściej uczulone są na białka mleka krowiego, białka jaja kurzego, truskawki, jabłka, orzeszki ziemne i cytrusy, a także na mięso ryb. Często też nie tolerują laktozy i glutenu – za te przypadłości odpowiada już jednak inny mechanizm: brak enzymów, niezbędnych do trawienia tych substancji.
Alergię pokarmową lub nietolerancję pokarmową może rozpoznać tylko lekarz. Jeśli diagnoza się potwierdzi, niezbędna jest dieta eliminacyjna, która jest zarazem podstawowym sposobem leczenia. Z menu usuwa się wówczas wszystko, co dziecku szkodzi lub co potencjalnie może być szkodliwe.
Pojawia się jednak inne zagrożenie: źle zbilansowana dieta eliminacyjna może skutkować niedoborem witamin i minerałów (zwłaszcza wapnia), niezbędnych do prawidłowego rozwoju. Jadłospis trzeba więc tak ułożyć, by te produkty, których z racji alergii lub nietolerancji maluch nie może jeść, zastąpić równoważnymi pod względem wartości odżywczych, które malec będzie dobrze tolerował.
Dlatego właśnie dietę najlepiej jest komponować w porozumieniu z lekarzem albo z dietetykiem, który zajmuje się układaniem diet dla małych alergików, i ułoży menu, biorąc pod uwagę nie tylko upodobania jedzeniowe malucha, ale przede wszystkim zapotrzebowanie na konkretne składniki odżywcze.
Istnieją jednak ogólne zasady, których trzeba przestrzegać, zwłaszcza gdy maluch jest uczulony na białko lub nie toleruje glutenu.
Czytaj: Uczulenie na orzechy: objawy, jak leczyć alergię na orzechy
Specjalna żywność dla małego alergika bez laktozy, mleka i glutenu
Dieta eliminacyjna bez mleka
Maluchy nietolerujące laktozy lub uczulone na białka mleka krowiego nie mogą pić mleka, nawet modyfikowanego, lecz specjalne preparaty mlekozastępcze, przepisywane na receptę.
Starsze dzieci nie mogą dostawać zwykłego mleka ani jego przetworów – serków, większości jogurtów, kaszek mlecznych, produktów, w których jest mleko w proszku (a więc np. ciastek i ciast), pieczywa i słodyczy (w nich białka mleka mogą ukrywać się pod inną nazwą – serwatka, kazeina).
Nie mogą też jeść wołowiny ani cielęciny – nawet połowa dzieci z tym typem alergii reaguje uczuleniem na te dwa rodzaje mięsa. Alergik może bezpiecznie jeść mięso drobiowe, królicze, jagnięcinę i gęsinę.
Maluchowi można podawać ryby, jaja, kakao i potrawy zawierające gluten, jednak bardzo ostrożnie i zawsze za zgodą lekarza – to alergeny, istnieje więc możliwość, że i one uczulą malca.
Czytaj: Dieta dziecka z nietolerancją laktozy: co dawać dziecku zamiast nabiału?
Ryba w jadłospisie dziecka. Kiedy wprowadzić rybę do diety dziecka?
Dieta eliminacyjna bez glutenu
Gluten znajduje się tylko w niektórych zbożach: pszenicy, życie, jęczmieniu, owsie, pszenżycie i orkiszu. Nie ma go natomiast w prosie, kukurydzy, amarantusie czy ryżu. To, że maluch może bezpiecznie zjeść dany produkt, najłatwiej poznać po umieszczonym na opakowaniu międzynarodowym znaku przekreślonego kłosa oznaczającym, że produkt jest wolny od glutenu.
Z kuchni musi zniknąć zwykła mąka pszenna – bezpieczniejsza będzie kukurydziana lub specjalna bezglutenowa. Trzeba też bardzo dokładnie czytać etykiety produktów spożywczych, gdyż gluten często znajduje się w substancjach zagęszczających (np. jogurty czy lody), a także w skrobi modyfikowanej, dodawanej do śmietany.
Trzeba też zrezygnować ze zwykłych kaszek, których próbuje niemal każde niemowlę. Ich dobrym zamiennikiem dla alergików i dzieci, które nie tolerują laktozy lub glutenu, są bezglutenowe produkty zbożowe na bazie mąki ryżowej i mączki chleba świętojańskiego.
W ich składzie są zarówno składniki mineralne (w tym wapń i żelazo), jak i zestaw witamin. Można je podawać samodzielnie albo wykorzystać jako bazę do innych potraw: placuszków, kluseczek (leniwych lub ziemniaczanych), naleśników, paluszków mięsnych czy do zagęszczania zupek.
Czytaj: Co to jest gluten i jak wprowadzać zboża do diety niemowlaka
Dieta eliminacyjna bez jajek
Jajka są w składzie bardzo wielu produktów spożywczych – to cenne źródło białka i żelaza, więc nie można ich tak po prostu wyeliminować. W codziennym menu alergika powinny zostać zastąpione przez równie cenne i smaczne jaja przepiórcze, z których można robić jajecznicę, wykorzystywać do przygotowania domowych makaronów, ciast czy pierogów.
Jak przyrządzać posiłki, by były nie tylko zdrowe i smaczne, lecz także bezpieczne dla małego alergika? Warunkiem powodzenia jest wprowadzenie pewnych zasad robienia zakupów i przyrządzania posiłków.
- Zrób listę produktów dozwolonych i zakazanych. Przykładowo dzieci uczulone na białka mleka krowiego nie mogą jeść nie tylko mleka, ale też żadnych produktów, które mogłyby mleko zawierać (niekiedy również takich z dodatkiem mleka w proszku), i niektórych takich, w których mleka z pozoru nie ma (np. cielęcina i wołowina). Na czarną listę powinny trafić również te produkty, w których ilość alergenu jest śladowa. Obie listy warto powiesić w widocznym miejscu.
- Dokładnie czytaj skład. Nawet jeśli dany produkt nie zawiera alergenu, w fabryce, w której został wyprodukowany, mogą być używane produkty potencjalnie alergizujące (jeśli te same maszyny wykorzystywane są do produkcji różnych artykułów). Wtedy taka informacja znajdzie się na etykiecie.
- Wydziel osobne półki na jedzenie. Jeśli maluszek bardzo silnie reaguje nawet na niewielką ilość alergenu, lepiej, aby produkty, które go uczulają, nie stykały się z tymi, które może jeść. Dlatego i w lodówce, i w szafkach kuchennych lepiej wyznaczyć osobne półki przeznaczone wyłącznie na jedzenie dla alergika. Jeśli nie masz takiej możliwości, produkty dla dziecka trzeba przechowywać w szczelnie zamykanych i dokładnie opisanych plastikowych pojemnikach.
