Na najczęstsze pytania mam dotyczące karmienia mieszanego odpowiada Karolina Łukaszewicz-Marszał, dietetyczka, ekspertka programu edukacyjnego Fundacji Nutricia „1000 pierwszych dni dla zdrowia”.
83% kobiet w ciąży planuje karmić piersią, ale aż 88% mam napotyka na trudności z tym związane [1] – jakie to problemy?
To wspaniale, że Polki chcą karmić piersią! Badania wskazują, że nie zawsze jest to droga bez komplikacji. Trudności z karmieniem piersią mogą mieć różne przyczyny i naturę.
Najczęściej świeżo upieczone mamy spotykają się z problemami z doborem pozycji dogodnej dla mamy i niemowlęcia oraz sposobu przystawienia dziecka do piersi. Tu z pomocą przychodzą specjaliści, jak położne czy doradcy laktacyjni oraz wiele materiałów edukacyjnych na ten temat.
Kolejnym wyzwaniem w karmieniu piersią mogą być urazy i/lub ból brodawek, często wynikające z nieprawidłowego doboru techniki karmienia.
Młode mamy często odnoszą także często niesłusznie wrażenie, że pokarmu w piersi jest zbyt mało. Niedostateczna ilość pokarmu może mieć różne przyczyny, aczkolwiek warto wiedzieć, że jedynie znikoma liczba kobiet naprawdę nie jest w stanie wytworzyć dostatecznej ilości pokarmu dla swojego dziecka – najczęściej są to więc przejściowe problemy, które można rozwiązać przy pomocy specjalisty.
Czytaj również: Karmienie mieszane: karmienie piersią i butelką - jak robić to skutecznie?
Co robić, gdy masz za mało mleka? Sposoby na problemy z laktacją
Mówi się, że każda kobieta wykarmi dziecko piersią, czy to prawda? Czy można mieć „za mało” mleka?
Problem ten opisywany jest terminem kryzysu laktacyjnego i oznacza, że dziecko może robić wrażenie „ciągle głodnego”. Taka sytuacja często pojawia się pomiędzy 3. a 6. tygodniem połogu, oraz około 3., 6. i 9. miesiąca życia dziecka [2].
Może być związana z niepokojem lub stresem u matki, co powoduje blokowanie odruchu samoistnego wypływu pokarmu. Przyczynami mogą być także przemiany hormonalne w organizmie kobiety lub wzrost apetytu u dziecka w wyniku np. skoku rozwojowego.
Rozwiązanie jest najprostsze z możliwych – należy młodej mamie zapewnić jak najwięcej relaksu i wypoczynku, zadbać o odpowiednie nawodnienie i odżywianie, często przystawiać dziecko i karmić je najlepiej z obydwu piersi podczas jednego posiłku. Pozwoli to przetrwać chwilowy kryzys.
Czy kobiety nie za wcześnie rezygnują i zaczynają dokarmiać dzieci? Przecież laktacja musi się „rozkręcić”?
Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) zaleca wyłączne karmienie piersią do ukończenia przez dziecko 6. miesiąca życia, kontynuację tego sposobu żywienia do ukończenia drugiego roku życia i dłużej, przy jednoczesnym wprowadzaniu pokarmów uzupełniających. Kobiety często napotykają jednak trudności podczas karmienia piersią.
Obserwuje się, że niemowlęta, które rodzą się przez cięcie cesarskie często wymagają dokarmiania w pierwszych dobach. Ma to związek między innymi z tym, że fizjologia laktacji może być różna w zależności od sposobu przyjścia na świat maluszka.
Podstawowym celem karmienia mieszanego jest przede wszystkim wsparcie laktacji, ponieważ częściowe karmienie mlekiem matki jest zawsze lepszym wyborem niż całkowita rezygnacja z podawania kobiecego pokarmu.
Wpływ karmienia mieszanego na zdrowie i rozwój dziecka w dużej mierze zależy od dawki pokarmu kobiecego. Należy dążyć jednak do tego, by większą część pokarmu stanowiło mleko matki, a mniejszą - mleko modyfikowane. By mieć pewność, że wybieramy odpowiednie mleko modyfikowane, warto zasięgnąć porady lekarza.
Kiedy konieczne jest wprowadzenie karmienia mieszanego? Jakie objawy u dziecka wskazują na tę konieczność?
Według danych z 2021 roku, w Polsce prawie 1/3 noworodków w pierwszych dobach życia była poddana karmieniu mieszanemu[3]. Najczęściej podawaną przyczyną stosowania karmienia mieszanego przez mamy jest brak pewności co do zaspokojenia potrzeb dziecka w przypadku wyłącznego karmienia piersią.
Na wybór karmienia metodą mieszaną znaczący wpływ ma także rosnąca liczba porodów przez cesarskie cięcie. Ta forma porodu może prowadzić do trudności w pobudzaniu laktacji. Karmienie mieszane dotyczy również dzieci z nadmiernym spadkiem lub niedostatecznym przyrostem masy ciała.
Czy wprowadzenie butelki nie oznacza końca laktacji?
Karmienie mieszane to sposób żywienia dziecka, które uwzględnia karmienie piersią i jednoczesne karmienie butelką (w której jest mleko modyfikowane lub odciągnięte mleko matki). Celem takiego sposobu karmienia jest odpowiednie żywienie dziecka i wsparcie laktacji.
Karmienie mieszane może być stałym sposobem żywienia, ale także tymczasowym – do rozwiązania trudności związanych z laktacją.
Czy mieszanka stosowana jako uzupełnienie karmienia piersią musi spełniaćjakieś konkretne cechy?
Ważne jest by dobierać mleko modyfikowane dostosowane do wieku i potrzeb żywieniowych niemowlęcia. Warto także dobierać taki preparat podczas konsultacji z lekarzem.
Z uwagi na nieoceniony wpływ mleka matki na odporność niemowlęcia, należy jednocześnie zwrócić również uwagę, aby wybrane mleko modyfikowane zawierało czynniki wspierające układ immunologiczny niemowlęcia – składniki, które mają działanie probiotyczne, prebiotyczne jak np. cenne oligosacharydy mleka matki, czyli HMO.
Czytaj również: Dlaczego kobiety rezygnują z karmienia zbyt wcześnie?
Co wspomaga laktację, a co jej szkodzi? 7 rzeczy, które pomogą ci karmić i 7, które to utrudnią
Jakie są zalety karmienia mieszanego?
Mleko matki, z uwagi na dobroczynny wpływ na zdrowie i rozwój dziecka, powinno być podstawą żywienia niemowlęcia przez pierwsze pół roku życia. W trakcie karmienia mieszanego należy dążyć do tego, by jak największą częścią żywienia stanowił pokarm kobiecy, a uzupełnieniem było mleko modyfikowane.
Niektóre badania wskazują, że dzieci jednocześnie karmione piersią i mlekiem modyfikowanym mają niższe ryzyko infekcji od tych maluchów, które piją wyłącznie mleko modyfikowane. Co więcej, badania pokazują, że u niemowląt, które karmione były metodą mieszaną, tempo wzrostu masy ciała w 2-3 miesiącu życia jest zdecydowanie bliższe dzieciom karmionych wyłącznie piersią.
U dzieci karmionych wyłącznie mlekiem modyfikowanym, przyrost masy ciała nie był aż tak widoczny i znaczący jak w przypadku metody mieszanej i stosowania wyłącznie pokarmu naturalnego. W badaniach wykazano również, że niemowlęta karmione wyłącznie piersią i karmione metodą mieszaną osiągają większą różnorodność mikrobioty jelitowej, co przyczynia się chociażby do zwiększonej odporności organizmu dzieci w późniejszych okresach życia [4]
Dziękuję za rozmowę
[1] Wyniki dotyczą matek dzieci w wieku 0-36 miesięcy oraz kobiet w pierwszej ciąży. Badanie przeprowadzone dla programu edukacyjnego „1000 pierwszych dni dla zdrowia” na grupie 3461 mam i kobiet w ciąży[2] Zasada Joanna. Ciąża, poród i połóg. Ateneum Family Science Review, 1/2013, 13-38[3] Kułaga Z. Raport końcowy z projektu badawczego „Przeprowadzenie kompleksowych badań epidemiologicznych dotyczących sposobu żywienia i stanu odżywienia (…)”, Pomnik-Centrum Zdrowia Dziecka, Warszawa 2021.[4] Taco-MasiasAA et al. PeerJ. 2020;8
