Rodzaje mleka modyfikowanego. Jakie mleko dla noworodka, a jakie dla starszego dziecka?

Jakie są rodzaje mleka modyfikowanego? Jest ich wiele, dlatego wybór mleka modyfikowanego dla niemowlaka nie jest prosty, zwłaszcza, że mieszanka to podstawą żywienia noworodka i niemowlaka. Jakie mleko wybrać dla noworodka, a jakie dla starszego dziecka? 

Spis treści

1. Dlaczego wybór dobrego rodzaju mleka dla noworodka jest ważny?
2. Rodzaje mleka modyfikowanego - podział na wiek 
3. Rodzaje mleka modyfikowanego - na różne dolegliwości
4. Mleka modyfikowane z dodatkowymi składnikami
5. Dlaczego niemowlęta muszą pić mleko modyfikowane, a nie zwykłe?

Dlaczego wybór dobrego rodzaju mleka dla noworodka jest ważny?

Dobre mleko modyfikowane dla noworodka musi spełniać wiele wymagań, przede wszystkim skład mieszanki musi być jak najbardziej zbliżone do składu pokarmu kobiecego, czyli dostarczyć dziecku wszystkich składników odżywczych (nie tylko tych podstawowych). Musi też smakować maluszkowi i nie powodować problemów z układem pokarmowym.

Teoretycznie w tym wyborze powinien uczestniczyć pediatra. Nie zawsze jednak jest to możliwe, dlatego wiele mam samodzielnie decyduje o tym, jakie mleko będzie dostawało niemowlę. Jeśli i ty stoisz przed takim wyborem, przeczytaj, o czym trzeba wiedzieć przed zakupem mleka modyfikowanego dla noworodka. 

Rodzaje mleka modyfikowanego - podział na wiek 

Mleka modyfikowane sprzedawane bez recepty w sklepach i aptekach są przeznaczone zarówno dla niemowląt, jak i dla dzieci starszych. Każdy typ mieszanki ma inny skład, co wynika z faktu, że organizm starszego dziecka ma nieco inne potrzeby, a jego układ pokarmowy jest dojrzalszy niż u noworodka czy niemowlaka na etapie rozszerzania diety.

Na przykład w mleku następnym jest nieco więcej żelaza niż w mleku początkowym, bo zapotrzebowanie na ten pierwiastek rośnie wraz z wiekiem, a jego zapasy zgromadzone podczas życia płodowego wystarczają tylko na kilka pierwszych miesięcy życia dziecka.

Wiek, dla jakiego przeznaczone jest dane mleko w proszku, zawsze zaznaczony jest na opakowaniu dużą, widoczną cyfrą (1,2,3, albo 4), oraz opisem, od którego miesiąca mleko może być stosowane. Im niższa liczba, tym młodsze dziecko może być karmione danym typem mleka. Dlatego to wiek malca trzeba brać pod uwagę w pierwszej kolejności.

Numer 1 – oznacza mleko początkowe dla noworodka, czyli dla dziecka od urodzenia do 6. miesiąca życia. Jest bardzo delikatne, jego skład uwzględnia niedojrzałość układu pokarmowego. Nie jest to jednak mleko, które można podawać wcześniakom.

Numer 2 – mleko następne, dla niemowlaków od 6. do 12. miesiąca życia. Zawiera więcej żelaza niż mleko początkowe, gdyż niemowlęta, które zaczynają samodzielnie się poruszać (np. raczkować) potrzebują go znacznie więcej.Numer 3, 4, 5 – tymi symbolami oznaczane są mieszanki dla dzieci powyżej roku. Mleko nr 3 przeznaczone jest dla dzieci do 2. roku życia, mieszanki nr 4 – dla dzieci do 3. roku życia, zaś nr 5 – dla przedszkolaków. Ich skład jest odpowiedniejszy dla organizmu dziecka niż skład mleka krowiego, są też wzbogacane w składniki, których w diecie zwykle jest za mało: witaminę D3, kwasy tłuszczowe czy żelazo.

Rodzaje mleka modyfikowanego - na różne dolegliwości

Jeśli maluchowi nic nie dolega, może dostawać zwykłe mleko bez żadnych dodatkowych oznaczeń. Są jednak dzieci, których zdrowie wymaga, by podawać im specjalną mieszankę.

Jeśli problemy są poważne – typu alergia – o wyborze mleka decyduje lekarz, bo takie mieszanki (tzw. hydrolizaty) są przepisywane na receptę. Jest jednak kilka innych dolegliwości, które można złagodzić – lub im zapobiec – karmiąc niemowlaka właściwie dobraną mieszanką.

Takie produkty są odpowiednio oznaczone: opisem bądź symbolem umieszczonym na opakowaniu w widocznym miejscu.

• HA – to mieszanki dla dzieci, które mogą być zagrożone alergią. Podaje się je niemowlakom zdrowym w przypadku, kiedy któreś z rodziców (albo oboje) ma alergię, bo wtedy istnieje ryzyko, że dziecko również będzie alergikiem. Białko znajdujące się w mieszankach oznaczonych tym symbolem jest bardziej rozdrobnione, dzięki czemu mniej uczula. Ten typ mieszanek nie nadaje się dla dzieci, które już mają alergię.
• AR – mleko antyrefluksowe, czyli przeciw ulewaniu. W jego składzie znajduje się dodatkowo substancja, która zagęszcza mleko w żołądku niemowlaka – może to być mączka z ziaren chleba świętojańskiego lub skrobia ziemniaczana.
• R lub GR – to mleko z dodatkiem kleiku ryżowego lub ryżowo-gryczanego, bardziej sycące niż inne mieszanki. Przeznaczone jest dla niemowlaków z dużym apetytem lub do karmienia na noc, by dziecko rzadziej się budziło.
• Na kolki i wzdęcia. Mieszanki tego typu oznaczane są słownie (np. Comfort, AntiColic). Mają obniżoną zawartość laktozy, zhydrolizowane (czyli rozdrobnione) białko oraz dodatek błonnika, który rozluźnia stolce.
• Bio – taki dopisek na etykiecie oznacza, że mieszankę wyprodukowano z mleka krowiego wytwarzanego w kontrolowanym gospodarstwie ekologicznym, a krowy jadły karmę certyfikowaną.

Mleka modyfikowane z dodatkowymi składnikami

Przed dokonaniem ostatecznego wyboru warto też sprawdzić, jakie dodatkowe substancje odżywcze zawiera mieszanka. W sprzedaży praktycznie nie ma mleka, które zawierałoby wyłącznie podstawowe, określone prawem składniki.

Nawet najtańsze mleko ma w składzie jakiś dodatkowy kompleks odżywczy, który upodabnia je do mleka kobiecego. Nie istnieje mieszanka, która całkowicie  by naśladowała pokarm matki, jednak  im więcej cennych dla niemowlaka substancji zawiera mleko, tym lepiej. Oto, na jakie składniki warto zwrócić uwagę.

• Probiotyki. Kolonizują jelita i wspierają ich pracę, mają korzystny wpływ na odporność niemowlaka, hamują wzrost drobnoustrojów, zapobiegają zaparciom, łagodzą objawy nietolerancji laktozy. Biorą też udział w procesach przyswajania wapnia, fosforu i żelaza, witamin z grupy B oraz witaminy K.
• Oligosacharydy (prebiotyki). To cukry złożone, które nie są rozkładane w przewodzie pokarmowym, lecz ulegają fermentacji dopiero w jelicie grubym. Są pożywką dla probiotyków, ułatwiają wchłanianie się wapnia i sprawiają, że stolec dziecka jest bardziej miękki (co zapobiega zaparciom). Te występujące naturalnie w mleku mamy to HMO (oligosacharydy mleka kobiecego). Odgrywają one kluczową rolę w budowaniu odporności dziecka. Poza oligosacharydami o strukturze identycznej jak w mleku kobiecym do mieszanek dodawane są także galaktooligasacharydy (GOS) i fruktooligosacharydy (FOS), które jednak nie występują naturalnie w mleku matki, a dodatkowo różnią się od HMO pod względem budowy i właściwości. 
• Nukleotydy. Niezbędne zwłaszcza w okresie intensywnego wzrostu, gdyż uczestniczą w procesach podziału komórek. Wspierają też układ odpornościowy oraz usprawniają pracę jelit.
• Kwasy tłuszczowe LCPUFA. Długołańcuchowe wielonienasycone kwasy tłuszczowe, w tym kwas dokozaheksaenowy DHA oraz alfalinolenowy (ALA). Oba należą do kwasów omega-3 i są potrzebne do rozwoju mózgu oraz tkanek nerwowych. Kwas DHA jest wręcz niezbędny do właściwego rozwoju i pracy komórek układu nerwowego oraz siatkówki oka dziecka.

Dlaczego niemowlęta muszą pić mleko modyfikowane, a nie zwykłe?

Mleko modyfikowane to mleko krowie, poddane specjalnemu procesowi, podczas którego jest preparowane tak, aby składem i proporcjami substancji odżywczych w jak największym stopniu przypominało mleko mamy.

W trakcie modyfikacji z mleka usuwany jest nadmiar niektórych składników (np. białka, sodu i potasu), gdyż w ilości, w jakiej występują w mleku krowim, mogłyby za bardzo obciążać układ pokarmowy malca, jego wątrobę i nerki. Dodawane są zaś składniki, których jest zbyt mało: żelazo, nienasycone kwasy tłuszczowe, mikroelementy, witamina D3.

Zwykłe mleko krowie jest dla malucha niezdrowe. Nie dość, że zawiera dwa razy więcej białka i niektórych pierwiastków mineralnych niż pokarm kobiecy, to ma również składnik zwany betalaktoglobuliną, uznawany przez lekarzy za jeden z głównych alergenów pokarmowych. To dlatego nawet mała porcja mleka z kartonu może wywołać u malucha wymioty, biegunkę czy bóle brzuszka.