Chcesz wiedzieć, jaki kolor oczu będzie miało twoje dziecko? Każda informacja genetyczna zapisana jest za pomocą pary genów – jeden z nich dziecko dziedziczy po mamie, a drugi po tacie. Zastanawiasz się, po kim twoja pociecha odziedziczy kolor oczu? Wszystko zależy od tego, czy przekazane geny będą dominujące (silniejsze) czy recesywne (słabsze). Wypróbuj kalkulator koloru oczu i sprawdź, jaki będzie mieć kolor oczu twoje dziecko.
Spis treści
- Koloru oczu dziecka to sprawa genów
- Kalkulatory koloru oczu
- Kolor oczu noworodka
- Ciekawostki o kolorze oczu
Koloru oczu dziecka to sprawa genów
Geny dominujące są nośnikiem ciemnego koloru oczu, natomiast recesywne – jasnego. W uproszczeniu (za ostateczną barwę odpowiada bowiem kilkanaście par genów): dostając od rodziców jeden gen dominujący i jeden recesywny, u dziecka najprawdopodobniej ujawni się ten kolor, który jest zapisany na genie silniejszym.
Gdy przekazane zostaną dwa takie same geny recesywne lub dominujące (np. od obojga brązowookich lub obojga niebieskookich rodziców) – sprawa jest prosta. Natomiast gdy dziecko otrzyma dwa różne geny recesywne (np. od zielonookiej mamy i niebieskookiego taty), procentowe prawdopodobieństwo rozkłada się, a o ostatecznym wyniku przesądzić mogą... dziadkowie. Dzieci również po nich dziedziczą część cech.
Załóżmy więc sytuację, w której mama ma brązowe, a tata niebieskie oczy. Jeśli mama ma dwa geny dominujące (jej oboje rodzice mieli ciemne oczy), to ich dziecko będzie miało raczej ciemne oczy.
Ale wystarczy, żeby jeden z rodziców mamy miał niebieskie oczy, by maluch miał 50 proc. szans na błękitny kolor oczu. Co ciekawe, nawet brązowoocy rodzice mają szanse (ok. 25 proc.) na niebieskookie dziecko, pod warunkiem jednak, że któreś z dziadków miało jasne oczy.
Nieprawdopodobne zaś jest to, że niebieskoocy rodzice będą mieli dziecko z ciemnymi oczami. Trzeba jednak zaznaczyć, że i w takich konfiguracjach bardzo rzadko, ale zdarzają się odstępstwa od reguły.
Czytaj również: Rude niemowlę - po kim dziecko może odziedziczyć rude włosy?
Dziedziczenie po rodzicach: jakie cechy osobowości dziedziczymy?
Jak będzie wyglądało twoje dziecko: co dziecko dziedziczy po rodzicach?
Kalkulatory koloru oczu
Dla wszystkich rodziców, którzy chcą wiedzieć, jaki kolor oczu będzie miało ich dziecko, stworzone zostały specjalne kalkulatory koloru oczu, które dostępne są na wielu stronach internetowych. Wystarczy wpisać w nie barwy oczu rodziców i dziadków, aby w przybliżeniu dowiedzieć się, jaki kolor oczy będzie miało dziecko.
Aby było ci łatwiej policzyć genetyczne kombinacje, skorzystaj z naszej podpowiedzi lub użyj dostępnych w sieci „kalkulatorów” koloru oczu (np. womencalc.com, www.ja i ty).
Kolor oczu noworodka
Noworodki jednak rachunki prawdopodobieństwa mają za nic. Choć w ich genach zapisany jest już kolor oczu, to na razie go nie ujawniają. Niezależnie od koloru oczu rodziców i dziadków wszystkie noworodki mają błękitne oczy. Dzieje się tak dlatego, że w tęczówce niemowlaka brakuje melaniny, pigmentu, którego stężenie decyduje o barwie oczu.
Niezależnie od przekazanych genów, dzieci w naszej części świata zawsze rodzą się z niebieskimi oczami, ponieważ w ich tęczówkach nie ma wystarczającej ilości barwnika – melaniny. Z czasem, gdy maluch dorasta, w przestrzeni jego tęczówek dojrzewają komórki, które wszczynają produkcję i wydzielanie melaniny. Im więcej jej wyprodukują, tym ciemniejsze będą oczy dziecka.
Kolor oczu utrwala się około 6. roku życia, ale informacja genetyczna, która o tym kolorze decyduje, przekazana zostaje już w momencie zapłodnienia.
Czytaj również: Kalkulator grupy krwi dziecka
Jak rozwija się wzrok u dziecka w pierwszych latach życia?
Ciekawostki o kolorze oczu
- Zielony kolor oczu występuje najrzadziej. Ma go jedynie 2% ludzi na całym świecie. Zielony kolor oczu najczęściej pojawia się u osób rudowłosów, chociaż zdarzają się wyjątki od tej reguły. Statystycznie najwięcej zielonookich osób jest w Irlandii i Europie Północnej.
- Brązowy kolor oczu jest najpopularniejszy, ma go aż 50 % populacji. Na terenie Azji, Afryki czy Ameryki Południowej występuje praktyczne tylko ten kolor zabarwienia tęczówki.
- Czasem u ludzi występuje różnobarwność tęczówki, czyli heterochromia. Wtedy każde oko może mieć inny kolor. Różnobarwność może pojawiać się również tylko na części tęczówki. Jest to bardzo rzadkie zjawisko i wynika z zaburzeń w rozwoju tęczówki, polegających na różnym rozmieszczeniu barwnika.
- Piwny kolor oczu to określenie na kolor jasnobrązowy z elementami innych odcieni brązowego i żółtego, często trudny do sklasyfikowania. Z kolei w języku angielskim takie zabarwienie tęczówki określane jest jako whiskey eyes. Jest to nazwa jasnobrązowych i bursztynowych zabarwień. Na opisanie tej barwy coraz częściej wymieniany jest również kolor orzechowy (Hazelnut).
- Kolor oczu to sprawa genetyczna, jednak za zabarwieniem tęczówki kryje się wiele informacji o zdrowiu człowieka. Naukowcy z Orebro University w Szwecji zaobserwowali, że osoby o tym samym kolorze oczu są podatne na takie same dolegliwości i mogą mieć charakterystyczne cechy osobowości dla konkretnego zabarwienia tęczówki.
